Albert Sachsen-Coburg-Gotha, Franz August Carl Albert Emmanuel von Sachsen-Coburg und Gotha (ur. 26 sierpnia 1819 w Coburgu, Bawaria, zm. 14 grudnia 1861 w Windsorze, Berkshire, Wielka Brytania) – drugi syn Ernesta I Sachsen-Coburg-Gotha i jego pierwszej żony - Ludwiki Sachsen-Gotha-Altenburg. Książę, mąż królowej brytyjskiej, Wiktorii. Miał jednego brata Ernesta.

Albert poznał Wiktorię (1819-1901) - wówczas jeszcze księżniczkę w roku 1835. Nie wzbudził on jej zainteresowania ze względu na swój wygląd - był kluskowatym, niezgrabnym wręcz sennym szesnastolatkiem. Dopiero cztery lata później ponownie pojawił się przed obliczem Wiktorii, tym razem jako opalony mężczyzna o szerokich ramionach. 10 lutego 1840 ożenił się z Wiktorią - wówczas już królową. Małżeństwo, mimo że ukartowane, było szczęśliwe - Albert kochał Wiktorię, ona zaś nie widziała poza nim świata. Para doczekała się dziewięciorga dzieci:

Królowa Wiktoria i książę Albert z rodziną w 1846 roku. Obraz namalowany przez Franza Xavera Winterhaltera.

• Wiktoria (1840-1901), cesarzowa Niemiec przez 99 dni;
• Edward (1841-1910), król Wielkiej Brytanii w latach 1901-1910;
• Alicja (1843-1878), wielka księżna Hesji, matka carycy Aleksandry Fiodorowny;
• Alfred (1844-1900), książę Edynburga, ojciec Marii - królowej Rumunii, i Wiktorii Melity - wielkiej księżnej Hesji, wielkiej księżnej Rosji;
• Helena (1846-1923)
• Luisa (1848-1939)
• Artur (1850-1942), książę Connaught i Strathearn;
• Leopold (1853-1883), książę Albany;
• Beatrycze (1857-1944).

Albert był surowym i wymagającym ojcem, dlatego też nieodpowiedni styl życia (liczne romanse i alkoholizm) jego najstarszego syna "Bertie" przyprawiały go o ostre bóle głowy, a w efekcie - osłabiały jego zdrowie i obniżały odporność. Królowa Wiktoria i książę Albert mieli czterdzieścioro dwoje wnucząt. Najsłynniejsi to król Wielkiej Brytanii Jerzy V, ostatni niemiecki cesarz i król Prus Wilhelm II Hohenzollern oraz Karol Edward książę Sachsen-Coburg-Gotha. Jego potomkowie zasiadali na tronach Grecji, Jugosławii, Rosji, Rumunii i Niemiec, a obecnie panują w Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii, Danii i Hiszpanii.

Książę Albert (F.X. Winterhalter, 1846)

Alberta początkowo traktowano z dystansem i nieufnością, ze względu na jego pochodzenie (był Niemcem). Dopiero jego aktywne zaangażowanie w politykę podczas nieobecności królowej przysporzyło mu popularności. Wytrwale zajmował się trudnymi sprawami państwowymi. Był przeciwny agresywnej polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii, dlatego też starał się załagodzić stosunki szczególnie z Niemcami (na własnej skórze odczuł niechęć Brytyjczyków). Już kilka lat później nikt nie wyobrażał sobie panowania Wiktorii bez Alberta. Najznamienitsi politycy i profesorowie zasięgali u niego rady.

"Era wiktoriańska" - nazwana tak od imienia monarchini jest prawdopodobnie zasługą księcia-małżonka. Czas ten odznacza się zasadniczością i tworzeniem moralnej rodziny. Taki sposób myślenia zyskał popularność nie tylko w Anglii, ale też we Włoszech i Skandynawii, a odzwierciedlał on sposób myślenia samego Alberta.

Ostatnie lata życia Alberta to ciąg wiecznych zmartwień i trosk - książę miał delikatne zdrowie. W listopadzie 1861 zapadł (jak początkowo uznali lekarze) na grypę, ale okazało się, że był to atak duru brzusznego. Pojawiły się komplikacje i Albert zmarł 14 grudnia. Jego żona Wiktoria pozostała w żałobie po mężu przez 40 lat, aż do śmierci. Rządziła Wielką Brytanią tak jak chciał tego jej zmarły mąż.

• 26 sierpnia 1819 - 12 listopada 1826: Jego Książęca Wysokość Książę Albert Sachsen-Coburg-Saalfeld, książę Saksonii
• 12 listopada 1826 - 6 lutego 1840: Jego Książęca Wysokość Książę Albert Sachsen-Coburg-Gotha, książę Saksonii
• 6 lutego 1840 - 25 czerwca 1857: Jego Królewska Wysokość Książę Albert Sachsen-Coburg-Gotha, książę Saksonii
• 25 czerwca 1857 - 14 grudnia 1861: Jego Królewska Wysokość Książę Małżonek

Imperium Brytyjskie

• KG: Order Podwiązki
• KT: Order Ostu
• KP: Najjaśniejszy Order Św. Patryka
• GMB: Order Łaźni
• CSI: Order Gwiazdy Indii
• GCMG: Order św. Michała i św. Jerzego