Alicja Maud Maria Koburg (ur. 25 kwietnia 1843 w Londynie, zm. 14 grudnia 1878 w Darmstadt) – księżniczka angielska, wielka księżna Hesji i Renu.

Alicja, zwana Alix, urodziła się w pałacu Buckingham, w Londynie. Była trzecim dzieckiem królowej brytyjskiej – Wiktorii oraz jej męża księcia Saksonii-Koburgu-Gothy, Alberta. Poprzez swoją matkę była nosicielką hemofilii; chory gen przekazała swoim córkom (stąd rozprzestrzenienie się hemofilii po europejskich rodzinach królewskich).

Księżniczka otrzymała swoje imię dzięki premierowi Williamowi Lambowi, który był ulubieńcem królowej. Premier twierdził, że imię Alicja było jego ulubionym. Maud, anglosaską wersję imienia Matylda, otrzymała na cześć swojej matki chrzestnej, księżniczki Zofii Matyldy Gloucester, siostrzenicy króla Jerzego III. Imię Maria otrzymała ponieważ urodziła się w tym samym dniu co jej ciotka Maria, księżna Gloucester, która była córką Jerzego III i królowej Szarlotty. Księżniczka Alicja została ochrzczona w prywatnej kaplicy w Buckingham Palace przez Williama Howleya, arcybiskupa Canterbury, 3 czerwca 1843 roku. Jej chrzestni zostali wybrani przez królową Wiktorię, a zostali nimi: Ernest August I, król Hanoweru, na chrzcie był reprezentowany przez Adolfa, księcia Cambridge; Feodora, księżna Hohenlohe-Langenburg, reprezentowana przez swoją matkę, a babkę Alicji; Ernest II Sachsen-Coburg-Gotha, reprezentowany przez Jerzego Maklemburskiego oraz księżna Zofia, księżna Gloucester. Narodziny królewskiego potomka płci damskiej przyjęto z mieszanymi uczuciami, Tajna Rada Wielkiej Brytanii wysłała do księcia Alberta "gratulacje i kondolencje" z powodu narodzin kolejnej córki.

Edukacja Alicji została opracowana przez jej ojca i jego bliskiego przyjaciela, barona Stockmara. Księżniczka i jej rodzeństwo uczeni byli także m.in. gotowania, pracy w ogrodzie i stolarstwa. Wiktoria i Albert preferowali monarchię opartą na wartościach rodzinnych, Alicja wychowywana była w bardzo skromnych warunkach. Była zafascynowana życiem zwykłych mieszkańców; w Balmoral, gdzie była najszczęśliwsza, odwiedziła mieszkańców i pracowników winnicy. Pewnego razu uciekła z kaplicy na zamku Windsor, aby móc zasiąść z zwykłymi ludźmi.

W 1854 roku, podczas wojny krymskiej, jedenastoletnia Alicja odwiedzała londyńskie szpitale dla rannych żołnierzy wraz z matką i starszą siostrą. Była najbardziej wrażliwa z rodzeństwa. Najbardziej związana była z przyszłym Edwardem VII i Wiktorią, przyszłą cesarzową Niemiec, dlatego bardzo zasmuciło ją małżeństwo siostry z Fryderykiem III, w 1858 roku.

Alicja była wrażliwa na cierpienie innych. Wspierała swoją babkę w chorobie, a po jej śmierci, kiedy królowa Wiktoria załamała się, była oparciem dla matki. Królowa pisała do swojego wuja Leopolda I, króla Belgii, o córce: dobra, droga Alicja, pełna tkliwości, miłości i niepokoju o mnie. Księżniczka opiekowała się także chorym ojcem, po którego śmierci stała się nieoficjalnym zastępcą matki, będąc wspomagana przez swoją młodszą siostrę Ludwikę.

1 lipca 1862 wyszła za księcia Ludwika. Przez małżeństwo Alicja otrzymała tytuł księżnej Hesji i Renu. Razem z mężem zamieszkała w rezydencji w Darmstadt. Z tego związku urodziła siedmioro dzieci:

• Wiktorię (1863-1950), żonę Ludwika Battenberga, markiza Milford Haven (1854-1921),
• Elżbietę (1864-1918), jako Elżbieta Fiodorowna żonę Sergieja Aleksandorowicza, wielkiego księcia rosyjskiego (1857-1905) – syna cara Aleksandra II,
• Irenę (1866-1953), żonę Henryka Pruskiego (1862-1929), syna króla Fryderyka III,
• Ernesta Ludwika (1868-1937), wielki książę Hesji i Renu,
• Fryderyka (1870-1873),
• Alicję (1872-1918), ostatnia carowa Rosji jako Aleksandra Fiodorowna – żonę cara Mikołaja II.

W trosce o rannych żołnierzy w wojnie siedmiotygodniowej w 1866 roku, doprowadził ją do założenia Alice-Frauenverein lub Unii Kobiet, ktora miała szkolić pielęgniarki i pracowników pomocniczych. Założyła rónwież "Szpital Alicji", który znajduje się do dzisiaj w Darmstadt.

W 1878 rodzina Alicji zachorowała na dyfteryt. Sama księżna zaraziła się chorobą opiekując się swoimi chorymi dziećmi. Pierwsza na chorobę zmarła najmłodsza córka księżnej – Maria. Księżna Alicja zmarła 14 grudnia. Została pochowana w mauzoleum rodzinnym w Rosenhöhe w Darmstadt.

Bibliografia

• G. Noel: Princess Alice, London 1974.
• D. Bennett: Queen Victoria’s Children, London 1980.
• N. Epton: Victoria and her daughters, London 1971.