Roman Władysław Odzierzyński (ur. 28 lutego 1892 we Lwowie, zm. 9 lipca 1975 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego, Prezes Rady Ministrów na Uchodźstwie w latach 1950–1954.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się 28 lutego 1892 we Lwowie, syn Antoniego i Leopoldyny z Obermannów. Absolwent gimnazjum oraz Wydziału Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu Franciszka Józefa we Lwowie. W uczelni tej, po zmianie patrona na króla Jana Kazimierza, uzyskał w 1919 stopień naukowy doktora praw.

Wcielony 1 października 1910 do armii austro-węgierskiej, ukończył Oficerską Szkołę Artylerii dla jednorocznych ochotników. 2 sierpnia 1914 został powołany do 11 Pułku Haubic Polowych. Całą wojnę przebył, pełniąc funkcje oficera ogniowego i dowódcy baterii w 11 oraz 111 Pułku Haubic Polowych. W listopadzie 1914 mianowany podporucznikiem, a dwa lata później porucznikiem.

Od 1 listopada 1918 w Wojsku Polskim. Dowodził baterią w obronie Lwowa. Formalnie został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austriacko-węgierskiej 20 maja 1919 roku z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916 roku, z zaliczeniem do I Rezerwy armii, z jednoczesnym powołaniem do czynnej służby na czas wojny aż do demobilizacji. Mianowany kapitanem 8 stycznia 1919.

Dwudziestolecie międzywojenne

Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził dywizjonem w 3 Pułku Artylerii Polowej, Szkołą Podoficerską nr 5, dywizjonem w 17 i 14 Pułku Artylerii Polowej oraz 17 dac. 1 lipca 1923 mianowany podpułkownikiem. W latach 1921–1928 pełnił kolejno funkcje dowódcy 17 Brygady Artylerii i 17 dac, zastępcy dowódcy 7 pac, komendanta poligonu artyleryjskiego, dowódcy dywizjonu w 12 i 5 pap, a następnie zastępcy dowódcy 5 pap i 6 pac oraz dowódcy 6 pac. 21 marca 1928 objął dowodzenie 21 pap. 24 grudnia 1929 został mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z 1 stycznia 1930. 19 czerwca 1933 został komendantem Szkoły Strzelania Artylerii w Toruniu. 14 listopada 1935 objął dowodzenie 11 Grupą Artylerii, przemianowaną w maju 1938 na Grupę Artylerii Przeciwlotniczej.

II wojna światowa

Od 14 listopada 1938 pełnił funkcję komendanta Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej w Trauguttowie. Na tym stanowisku została go wojna. 20 września 1939 z resztkami Centrum przekroczył granicę Rumunii. W styczniu 1940 przedostał się do Francji, gdzie objął dowodzenie artylerią 4 Dywizji Piechoty.

Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii był (od sierpnia 1940) dowódcą artylerii 4 Brygady Kadrowej Strzelców. Stamtąd, wraz z grupą 200 oficerów i podchorążych, został przewieziony do Iraku. We wrześniu 1942 objął dowodzenie Zgrupowaniem Artylerii Armii Polskiej na Wschodzie. 1 stycznia 1943 awansowany do stopnia generała brygady. Po reorganizacji wojsk w lipcu 1943 mianowany dowódcą artylerii II Korpusu Polskiego.

Okres powojenny

Po wojnie, 4 listopada 1945 powrócił do Wielkiej Brytanii. 7 kwietnia 1949 prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski mianował go ministrem obrony narodowej i powierzył mu kierownictwo Ministerstwem Spraw Wewnętrznych w rządzie Tadeusza Tomaszewskiego.

11 sierpnia 1950, w związku ze śmiercią dotychczasowego premiera, Tadeusza Tomaszewskiego Prezydent RP na Uchodźstwie, August Zaleski powierzył mu pełnienie obowiązków Prezesa Rady Ministrów oraz kierownictwo Ministerstwa Skarbu i Ministerstwa Sprawiedliwości do czasu powołania nowego rządu.

25 września 1950 prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski mianował go Prezesem Rady Ministrów, ministrem obrony narodowej i kierownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości oraz zwolnił z urzędu kierownika Ministerstwa Skarbu i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

8 grudnia 1953 prezydent RP na uchodźstwie August Zaleski zwolnił go z urzędu Prezesa Rady Ministrów, ministra obrony narodowej i kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Skarbu oraz powierzył mu pełnienie obowiązków do czasu wyłonienia nowego rządu, co nastąpiło 18 stycznia 1954.

W latach 1954–1955 był przewodniczącym Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego, a w latach 1966–1968 – członkiem Rady Trzech. Zmarł 9 lipca 1975 w Londynie. Był żonaty z Anną ze Stelmachowiczów.

Awanse

• chorąży – 1 marca 1913
• podporucznik – 1 listopada 1914
• porucznik – 1 sierpnia 1916
• kapitan – 8 stycznia 1918
• major – 1 października 1920
• podpułkownik – 1 lipca 1923
• pułkownik – 24 grudnia 1929 ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 5. lokatą w korpusie oficerów artylerii
• generał brygady – 1 stycznia 1943

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 1975)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Medal Niepodległości
• Komandorska Legia Zasługi (USA)
• Krzyż Komandorski Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)
• Krzyż Wojenny Waleczności Wojskowej (Włochy)
• Krzyż Wojenny Karola