Jerzy Hryniewski
- Data urodzenia:
- 29.12.1895
- Data śmierci:
- 15.03.1978
- Długość życia:
- 82
- Days since birth:
- 47112
- Years since birth:
- 128
- Dni od śmierci:
- 17085
- Lata od śmierci:
- 46
- Inne imiona lub nazwisko panieńskie:
- Mikołaj Dolanowski
- Kategorie:
- polityk, poseł, premier, uczestnik II wojny światowej, uczestnik walk wyzwoleńczych
- Narodowość:
- polska
- Cmentarz:
- Londyn, Cmentarz South Ealing (gb)
Jerzy Hryniewski, właśc. Mikołaj Dolanowski (ur. 29 grudnia 1895 w majątku Olszanka na Wołyniu, zm. 15 marca 1978 w Londynie) – polski polityk, premier rządu RP na uchodźstwie.
II Rzeczpospolita i II wojna światowa
Urodził się w rodzinie ziemiańskiej. W 1919 Ukończył Wydział Prawa uniwersytetu w Odessie. Od listopada 1918 do lutego 1920 był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej, był m.in. zastępcą komendanta Komendy Naczelnej nr 3 POW w Kijowie, kierownikiem Wydziału Wojskowego POW tamże, komendantem Obwodu Czarnomorskiego POW w Odessie, zajmował się działalnością wywiadowczą. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, został ranny 11 września 1920 w akcji dywersyjnej pod Terespolem, następnie był oficerem łącznikowym przy armii rumuńskiej i kierownikiem ekspozytury Oddziału II Sztabu Naczelnego Dowództwa w Kiszyniowie. W 1921 przeniesiony do rezerwy, awansowany do stopnia podporucznika piechoty z 1 czerwca 1923.
Od 1921 pracował w firmie "Orient", w 1924 został pracownikiem Ministerstwa Komunikacji, od 1926 szefem sekretariatu ministra. W latach 1928-1932 zajmował stanowisko sekretarza generalnego Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. W 1930 został wybrany posłem na Sejm III kadencji (1930-1935). W klubie parlamentarnym BBWR był kierownikiem działu organizacyjnego. Zasiadał w komisjach komunikacji i morskiej. 2 listopada 1932 został mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Odszedł z tej funkcji latem 1934, krytyczny wobec utworzenia obozu w Berezie Kartuskiej. Od 1934 był prezesem Funduszu Pracy, od 1937 dyrektorem Komunalnej Kasy Oszczędności m.st. Warszawy. Tę ostatnią funkcję pełnił także po wybuchu II wojny światowej, aż do 1941.
W czasie II wojny światowej był zaangażowany w konspirację, m.in. w latach 1939-1940 pełnił funkcję zastępcy komendanta Okręgu Warszawa-Miasto SZP Henryka Józewskiego, w latach 1942-1944 kierował Komisją Rewizyjną Komendy Głównej AK, używał pseudonimu "Lod". Od 1941 uczestniczył w konspiracji "piłsudczykowskiej", m.in. był jednym z założycieli i członkiem komitetu redakcyjnego pisma "Myśl państwowa" (1941), od 1942 przewodniczącym Wydziału Wojskowego Konwentu Organizacji Niepodległościowych, 5 sierpnia 1944 został przewodniczącym Zarządu Głównego KON. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, miasto opuścił z ludnością cywilną. Zagrożony aresztowaniem wyjechał we wrześniu 1945 do Wielkiej Brytanii, następnie przebywał w Niemczech i USA.
Emigracja
Od 1947 mieszkał na stałe w Wielkiej Brytanii, gdzie zaczął używać nazwiska Jerzy Hryniewski. Był jednym założycieli Ligi Niepodległości Polski, w latach 1948-1954 wiceprezesem Głównego Komitetu Wykonawczego tej partii. Od 1949 do 1950 zasiadał w III Radzie Narodowej RP. Od września 1950 do grudnia 1953 był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Romana Odzierzyńskiego. Należał do inicjatorów utworzenia Skarbu Narodowego, w latach 1950-1954 był wiceprezesem Głównej Komisji Skarbu Narodowego. W 1951 był inicjatorem powołania Instytutu Badania Zagadnień Krajowych.
18 stycznia 1954 został premierem rządu RP na uchodźstwie (pomimo braku poparcia swojej partii), w swoim gabinecie objął także tekę ministra spraw wewnętrznych i kierownika Ministerstwa Skarbu. Podał się do dymisji w maju 1954, swoje obowiązki pełnił do sierpnia tegoż roku Popierał próby zjednoczenia emigracji, ale pozostał w obozie zwolenników prezydenta Augusta Zaleskiego. W sierpniu 1954 doprowadził do rozłamu w LNP i został prezesem Głównego Komitetu Wykonawczego LNP "Kraj i Prawo". W kolejnych latach nie pełnił funkcji państwowych, działał natomiast w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Londynie. Po śmierci prezydenta Zaleskiego uczestniczył w pertraktacjach na zjednoczeniem emigracji jako przedstawiciel prezydenta Stanisława Ostrowskiego. W kwietniu 1972 został członkiem Rady Stanu RP i jej przewodniczącym do rozwiązania w lipcu 1972. Następnie stanął na czele Komisji Tymczasowej okresu przejściowego, która działała do czasu wyłonienia kolejnej Rady Narodowej RP.
W 1972 doprowadził do zjednoczenia LNP i został wiceprezesem partii. Zasiadał w V Radzie Narodowej RP (1973-1977), w której był przewodniczącym klubu parlamentarnego LNP, kierował także Główną Komisją zjednoczonego Skarbu Narodowego (od 1972 do śmierci).
Został pochowany na Cmentarzu South Ealing w Londynie.
Odznaczenia
- Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie (1978)
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1935)
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Źródło informacji: wikipedia.org, mod.uk
Brak miejsc
Nie określono wydarzenia