Pola Negri

Dodaj nowe zdjęcie!
Data urodzenia:
03.01.1897
Data śmierci:
01.08.1987
Długość życia:
90
Days since birth:
46473
Years since birth:
127
Dni od śmierci:
13391
Lata od śmierci:
36
Inne nazwiska/pseudonimy:
Pola Negri, Пола Негри, Barbara Apolonia Chałupiec; Barbara Apolonija Halupeca;, Barbara Apolonija Halupeca;, Барбара Аполония Халупец; Barbara Apolonia Chałupiec;
Kategorie:
aktor
Narodowość:
 polska
Cmentarz:
Calvary Cemetery, East Los Angeles

Pola Negri, właściwie Apolonia Chałupiec albo Barbara Apolonia Chałupiec (ur. 22 grudnia 1896/3 stycznia 1897 w Lipnie, zm. 1 sierpnia 1987 w San Antonio w Teksasie) – polska aktorka teatralna i filmowa, międzynarodowa gwiazda kina niemego.

Apolonia Chałupiec (albo: Barbara Apolonia Chałupiec) urodziła się w Lipnie na terenie ziemi dobrzyńskiej, w rodzinie drobnomieszczańskiej, jej ojciec – słowacki Rom – był drobnym rzemieślnikiem, matka – Polka Eleonora z Kiełczewskich – prowadziła dom. Gdy Pola była jeszcze małym dzieckiem, jej ojca aresztowano i zesłano na Sybir. Odtąd wychowywała ją tylko matka, z którą przeprowadziła się w 1902 do Warszawy. W Warszawie matka prowadziła sklep, pracowała jako pomoc domowa. Na wakacje przyjeżdżały jednak stale do dziadków do Brdowa. Matka wpoiła jej ambicję, żądzę sukcesu i obrotność życiową, ale także snobizm, pretensje do bycia wielką damą, blagierstwo i skłonność do cwaniactwa. Wcześnie także dostrzegła urodę i uzdolnienia córki, których rozwój wspierała. Dziewczynkę posłano na lekcje tańca i gry aktorskiej.

Po ukończeniu dwu pierwszych kursów teatralnej Szkoły Aplikacyjnej w Warszawie młodziutka Pola, z wydatną pomocą wiceprezesa WTR Kazimierza Hulewicza, 1 września 1912 zadebiutowała rolą Klary w Ślubach panieńskich w Teatrze Małym w Warszawie[5]. Debiut ten umożliwił jej następnie występy w teatrach rządowych: Wielkim (Sumurun, Niema z Portici), Letnim, w których szybko zdobyła dużą popularność.

Podczas I wojny światowej zachorowała na gruźlicę. Leczyła się w sanatorium w Zakopanem. Po powrocie z sanatorium atelier filmowe „Sphinx” zaproponowało jej rolę. Debiutowała w filmie Niewolnica zmysłów w 1914. Wystąpiła także w innych polskich filmach: Żona, Studenci, Bestia (inny tytuł: Kochanka apasza), w cyklu Tajemnice Warszawy (Arabella, Pokój nr 13, Jego ostatni czyn). W tym czasie na cześć swojej ulubionej włoskiej poetki – Ady Negri przyjęła pseudonim artystyczny Pola Negri.

Ciekawy epizod w Sosnowcu: Podczas podróży z Warszawy do Berlina na początku 1919, zatrzymano ją na stacji granicznej w Sosnowcu, rekwirując pudełka z kopią jej pierwszego filmu pt. "Niewolnica zmysłów". Ostatecznie nieporozumienie zakończyło się nawiązaniem bliskiej znajomości z komendantem Straży Granicznej, podporucznikiem Eugeniuszem Dąmbskim i jeszcze w listopadzie tego samego roku para pobrała się. Akt ślubu potwierdzający to wydarzenie znajduje się w katedrze sosnowieckiej (Kościół Wniebowzięcia NMP przy ul. Kościelnej), a aktorka podpisała się na nim od razu jako "Apolonia hr. Dąmbska-Chałupiec". Przez kilka miesięcy mieszkała u rodziny Dąmbskich w istniejącej do dziś kamienicy przy ul. Kołłątaja 6 (fakt ten przypomina tablica pamiątkowa umieszczona na ścianie budynku). Małżeństwo nie trwało niestety długo, a całą winę za rozpad związku aktorka przypisała w swojej autobiografii mężowi. Po rozwodzie w 1922, Pola Negri nigdy już do Sosnowca nie wróciła.

Kariera filmowa

W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Zagrała w niemieckich filmach: Oczy mumii Mia, Carmen, Madame du Barry, Sumurun i in., reżyserowanych między innymi przez Ernsta Lubitscha. Były to najbardziej wartościowe artystycznie obrazy w całej jej karierze aktorskiej.

W 1923 przybyła do Hollywood i wystąpiła w filmach: Hiszpańska tancerka, Zakazany raj (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), Hotel Imperial, Miłość aktorki i wielu innych. Była rywalką innej ciemnowłosej divy Glorii Swanson.

W USA została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu, do czego przyczyniły się także głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino (zarzucano jej, że pogrzeb Valentino wykorzystała dla autoreklamy) oraz plotki o jej uczuciu do długoletniej przyjaciółki Margaret West.

Nie odniósłszy sukcesu w filmach dźwiękowych (Z rozkazu kobiety – z powodu silnego akcentu i niskiego głosu odczuwanego jako zbyt ordynarny jak na wielką gwiazdę), powróciła do Niemiec, gdzie początkowo kontynuowała karierę. Po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Goebbels zakazał angażowania jej do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem, zagrała ponownie w filmach Mazurka (Mazurek, 1935), Moskau-Shanghai (Moskwa-Szanghaj, 1936), Madame Bovary (1937), Tango Notturno (1937), Die fromme Lüge (Pobożne kłamstwo, 1938) i Die Nacht der Entscheidung (Decydująca noc, 1938).

Przed wybuchem wojny powróciła do Ameryki. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, jak He Diddle Diddle i The Moonspinners. Ostatni raz pojawiła się na ekranie w 1965. Po wojnie popadła w zapomnienie, ale dzięki swojej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zmarła w wieku 90 lat.

W 1970 opublikowała wspomnienia Pamiętnik gwiazdy (wydanie polskie 1976).

Kwestią sporną była data jej urodzenia. Na nagrobku widnieje podany w autobiografii 31 grudnia 1899, jednak wiele źródeł podawało rok 1897, a nawet 1894. Sprawę wyjaśniła ostatecznie Wiesława Czapińska, która dotarła do metryki z datą 22 grudnia 1897/3 stycznia 1897. W Królestwie Polskim – a więc także i w Lipnie – obowiązywało podwójne datowanie.

Kariera filmowa

W 1917 wyjechała do Berlina, gdzie występowała u Maxa Reinhardta. Zagrała w niemieckich filmach: Oczy mumii Mia, Carmen, Madame du Barry, Sumurun i in., reżyserowanych między innymi przez Ernsta Lubitscha. Były to najbardziej wartościowe artystycznie obrazy w całej jej karierze aktorskiej.

W 1923 przybyła do Hollywood i wystąpiła w filmach: Hiszpańska tancerka, Zakazany raj (wysoko oceniana przez krytykę za rolę carycy Katarzyny), Hotel Imperial, Miłość aktorki i wielu innych. Była rywalką innej ciemnowłosej divy Glorii Swanson.

W USA została gwiazdą kina niemego i symbolem seksu, do czego przyczyniły się także głośne romanse z Charlie Chaplinem i Rudolphem Valentino (zarzucano jej, że pogrzeb Valentino wykorzystała dla autoreklamy) oraz plotki o jej uczuciu do długoletniej przyjaciółki Margaret West.

Nie odniósłszy sukcesu w filmach dźwiękowych (Z rozkazu kobiety – z powodu silnego akcentu i niskiego głosu odczuwanego jako zbyt ordynarny jak na wielką gwiazdę), powróciła do Niemiec, gdzie początkowo kontynuowała karierę. Po dojściu do władzy nazistów minister propagandy Goebbels zakazał angażowania jej do filmów z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Hitlera, który był jej wielbicielem, zagrała ponownie w filmach Mazurka (Mazurek, 1935), Moskau-Shanghai (Moskwa-Szanghaj, 1936), Madame Bovary (1937), Tango Notturno (1937), Die fromme Lüge (Pobożne kłamstwo, 1938) i Die Nacht der Entscheidung (Decydująca noc, 1938).

Przed wybuchem wojny powróciła do Ameryki. Wystąpiła jeszcze w kilku filmach, jak He Diddle Diddle i The Moonspinners. Ostatni raz pojawiła się na ekranie w 1965. Po wojnie popadła w zapomnienie, ale dzięki swojej firmie maklerskiej żyła w dostatku. Zmarła w wieku 90 lat.

W 1970 opublikowała wspomnienia Pamiętnik gwiazdy (wydanie polskie 1976).

Kwestią sporną była data jej urodzenia. Na nagrobku widnieje podany w autobiografii 31 grudnia 1899, jednak wiele źródeł podawało rok 1897, a nawet 1894. Sprawę wyjaśniła ostatecznie Wiesława Czapińska, która dotarła do metryki z datą 22 grudnia 1896?/3 stycznia 1897. W Królestwie Polskim – a więc także i w Lipnie – obowiązywało podwójne datowanie.

Ciekawostki

Filmoteka Narodowa posiada w swojej kolekcji następujące filmy z jej udziałem:

  • 1917 Bestia
  • 1918 Żółty paszport
  • 1918 Gdy serce nienawiścią pała
  • 1918 Mania
  • 1932 Na rozkaz kobiety

Fragment filmu Arabella (1917) został wykorzystany w filmie O czym się nie mówi (1939), lecz Filmoteka Narodowa nie posiada jego kopii.

W wypadku chęci wyświetlania innych filmów Filmoteka musi wypożyczać ich kopie od zagranicznych instytucji.

Od 2007 Lipnowskie Towarzystwo Kulturalne organizuje festiwal "Pola i inni". Podczas imprezy emitowane są filmy z udziałem aktorki oraz przyznawane są statuetki "Politki" dla artystów polskich robiących karierę za granica podobnie do Poli. Laureatami owej nagrody są m.in.: Weronika Rosati (2013), Robert Więckiewicz (2012), Agnieszka Grochowska (2011), Agata Buzek (2010), Izabella Miko (2009), Karolina Gruszka (2008). Festiwal organizowany jest od kilku lat w Lipnie (rodzinnym mieście Poli Negri).

W 2012 roku Janusz Józefowicz zrealizował pierwszy na świecie musical w technologii 3D oparty na biografii Poli Negri pod tytułem "POLITA". Odegrała ją Natasza Urbańska.

Filmografia

Filmy polskie

  • 1914 Niewolnica zmysłów
  • 1915 Żona
  • 1915 Czarna książeczka
  • 1916 Studenci
  • 1917 Bestia
  • 1917 Arabella
  • 1917 Pokój nr 13
  • 1917 Tajemnica Alei Ujazdowskich
  • 1917 Jego ostatni czyn

Filmy niemieckie

  • 1917 Za pocałunek-wieczystych nocy męki
  • 1917 Niedługo mnie szczęście łudziło
  • 1917 Die toten Augen
  • 1917 Gdy serce nienawiścią pała
  • 1917 Rosen, die der Sturm entblattert
  • 1917 Rozpasana
  • 1918 Oczy mumii Ma
  • 1918 Carmen
  • 1918 Mania
  • 1918 Żółty paszport
  • 1919 Awanturnica
  • 1919 Vendetta – Zemsta krwi
  • 1919 Dzieje mężatki
  • 1919 Hrabina Rondoli
  • 1919 Madame Dubarry
  • 1920 Markiza d'Arminiani
  • 1920 Biedna Violetta
  • 1920 Die Geschlossene Kette
  • 1920 Das Martyrium
  • 1920 Sumurun
  • 1921 Safona
  • 1921 Dzika kotka
  • 1923 Głos ulicy

Filmy amerykańskie

  • 1923 Hollywood
  • 1923 Bella Donna
  • 1923 Napiętnowana
  • 1923 Hiszpańska tancerka
  • 1924 Mężczyźni
  • 1924 Jej wielka miłość
  • 1924 Cienie Paryża
  • 1924 Zakazany raj
  • 1925 Kobieta bezwstydna
  • 1925 Kwiat nocy
  • 1925 Na wschód Suez
  • 1925 Czarodziejka
  • 1926 Skłamałam
  • 1926 Good and Naughty
  • 1927 Za drutami kolczastymi
  • 1927 Spowiedź uczciwej kobiety
  • 1927 Hotel Imperial
  • 1928 Godzina zmysłów
  • 1928 Podwójne życie
  • 1928 Kobieta z Moskwy
  • 1928 Miłość aktorki

Filmy europejskie

  • 1929 Ulica potępionych dusz
  • 1932 Na rozkaz kobiety
  • 1934 Fanatisme
  • 1935 Mazurka
  • 1936 Gräfin Volescu
  • 1936 Moskwa-Szanghaj
  • 1937 Madame Bovary
  • 1937 Tango Notturno
  • 1938 Die Nacht der Entscheidung
  • 1938 Pobożne kłamstwo

Filmy amerykańskie (II etap)

  • 1943 He Diddle Diddle
  • 1964 Księżycowe prządki
  • 1965 Boginie miłości

 

Źródło informacji: wikipedia.org

Brak miejsc

    loading...

        Związki

        ImięRodzaj relacjiData urodzeniaData śmierciOpis
        1Serge MdivaniSerge MdivaniMąż00.00.190415.03.1936
        2Захарий МдиваниЗахарий МдиваниTeść05.09.186718.04.1933
        3
        Елизавета СоболевскаяTeściowa
        4Изабель МдиваниИзабель МдиваниSzwagierka07.07.190516.12.1938
        5Mae MurrayMae MurraySzwagierka10.05.188523.03.1965
        6David Z. MdivaniDavid Z. MdivaniSzwagier14.02.190405.08.1984
        7Alexis MdivaniAlexis MdivaniSzwagier00.00.190500.00.1935
        8Charlie ChaplinCharlie ChaplinMąż po ślubie cywilnym16.04.188925.12.1977
        9Rudolph ValentinoRudolph ValentinoMąż po ślubie cywilnym06.05.189523.08.1926

        Nie określono wydarzenia

        Dodaj słowa kluczowe