Klimient Jefriemowicz Woroszyłow (ros.Климент Ефремович Ворошилов; ur. 23 stycznia?/4 lutego 1881 we wsi Wierchnieje, zm. 2 grudnia 1969 w Moskwie) – radzieckidowódca wojskowy, marszałek Związku Radzieckiego, polityk, przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1956, 1968), Bohater Pracy Socjalistycznej (1960) i Bohater Mongolii (1957).

Spis treści

Życiorys

Urodził się w rodzinie chłopskiej o rosyjskich korzeniach. Ojciec pracował jako dróżnik[1]. Sam Woroszyłow uważał się za Ukraińca, na co wskazywało używanie przez niego poprzedniej wersji swojego nazwiska Woroszyło. Mając zaledwie 7 lat rozpoczął pracę w kopalni pirytu, a następnie wraz z ojcem pasł bydło. Od 1896 pracował w fabryce. Od 1903 w Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR), w 1904 został członkiem komitetu bolszewickiego w Ługańsku. W czasie rewolucji 1905 organizował drużyny bojowe. W latach 1908–1917 zajmował się pracą partyjną w Baku, Petersburgu i Carycynie, kilka razy aresztowany.

Po rewolucji lutowej i obaleniu caratu w 1917 został członkiem Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich.

Podczas wojny domowej w Rosji w 1918 współorganizował ukraińską 5. Armię i był jej pierwszym dowódcą, po czym dowodził Frontem Carycyńskim, pełnił funkcję zastępcy dowódcy i członka Rady Wojskowej Frontu Południowego, a następnie objął dowodzenie 10. Armią, na czele której pozostawał do 26 grudnia 1918 r., biorąc udział w odparciu dwóch szturmów Kozaków dońskich Piotra Krasnowana Carycyn. Woroszyłow został odwołany ze stanowiska w rezultacie konfliktu, jaki wybuchł latem 1918 r. między nim i Stalinem a komisarzem spraw wojskowych i morskich Lwem Trockim. Dwaj pierwsi jawnie sabotowali prowadzoną przez Trockiego reorganizację Armii Czerwonej i wprowadzanie do niej byłych oficerów armii carskiej. Woroszyłow i Stalin jawnie sprzeciwiali się postawionemu na czele Frontu Południowego gen. Pawłowi Sytinowi. Trocki domagał się nawet postawienia Woroszyłowa przed sądem wojskowym.

W maju 1919 r. Woroszyłow był jednym z dowódców sił czerwonych tłumiących bunt Hryhorjewa i powstania chłopskiego na Ukrainie południowej i centralnej.

W listopadzie 1919 współorganizował 1 Armię Konną wraz z Siemionem Budionnym i jako jej politruk, został członkiem jej Rady Wojskowo-Rewolucyjnej (Rewwojensowieta). W 1921 brał znaczący udział w likwidacji powstania marynarzy w Kronsztadzie.

W latach 1921–1960 członek Komitetu Centralnego Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) RKP(b). W latach 1921–1925 był dowódcą Północnokaukaskiego, a następnie Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Po śmierci Michaiła Frunzego w listopadzie 1925 został ludowym komisarzem (ministrem) spraw wojskowych i morskich oraz przewodniczącym Rady Wojskowo-Rewolucyjnej ZSRR (do 1934). W latach 1926–1952 był członkiem Biura Politycznego WKP(b), a w latach 1934–1940 pełnił funkcję ludowego komisarza obrony ZSRR. 20 listopada 1935 został mianowany marszałkiem Związku Radzieckiego.

Był współodpowiedzialny za czystki w Armii Czerwonej.

Podejmował decyzje o rozstrzelaniu łącznie 25 700 osób spośród grupy polskich wojskowych i cywilów znajdujących się w obiektach NKWD. Decyzję podjęli członkowie Biura: Ławrientij Beria, Józef Stalin, Klimient Woroszyłow, Wiaczesław Mołotow, Anastas Mikojan, Michaił Kalinin, Łazar Kaganowicz. Zgodnie z nią wiosną 1940 zamordowano 21 857 osób. Patrz: zbrodnia katyńska.

Po niepowodzeniu w wojnie radziecko-fińskiejWoroszyłow został odwołany ze stanowiska ludowego komisarza obrony. W maju 1940 został powołany na stanowisko zastępcy przewodniczącego Rady Komisarzy Ludowych (rząd ZSRR) i jednocześnie przewodniczącego Komitetu Obrony przy Radzie Komisarzy Ludowych. Po napaści Niemiec na ZSRR w latach 1941–1945 był członkiem Państwowego Komitetu Obrony. W 1941 został dowódcą Kierunku Północno-Zachodniego (do września 1941). Będąc pełnomocnikiem Kwatery Głównej Naczelnego Dowództwa, organizował obronę Leningradu oraz dowodził wojskami Frontu Leningradzkiego (wrzesień 1941) i Wołchowskiego oraz Samodzielnej Armii Nadmorskiej. We wrześniu 1942 został wyznaczony głównym dowódcą ruchu partyzanckiego (do maja 1943). Podczas wojny zajmował również inne stanowiska. Uczestniczył w konferencji teherańskiej.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1945 był przewodniczącym Sojuszniczej Komisji Kontrolnej na Węgrzech. W latach 1946–1953 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR, a następnie w latach 1953–1960 przewodniczącego Prezydium Rady Najwyższej ZSRR.

W 1960 za wystąpienie przeciwko Nikicie Chruszczowowi i poparcie „grupy antypartyjnej”Wiaczesława Mołotowa został pozbawiony wszystkich funkcji partyjnych i państwowych. Po dojściu do władzy Leonida Breżniewa powrócił do łask, ponownie członek KC KPZR od 1966.

Zmarł 2 grudnia 1969, pochowany przy ścianie Kremla na Placu Czerwonym w Moskwie. W jego pogrzebie uczestniczyła delegacja PRL z przewodniczącym Rady Państwa PRL Marszałkiem Polski Marianem Spychalskim, szefem GZP WP gen. dyw. Józefem Urbanowiczem, szefem Sztabu Generalnego WP gen. dyw. Bolesławem Chochą, ambasadorem PRL w ZSRR Janem Ptasińskim i attaché wojskowym Ambasady PRL w Moskwie gen. bryg. Wacławem Jagasem.

Autor wspomnień Rasskazy o żizni, Moskwa 1968.

Życie prywatne

Od 1925, po śmierci Michaiła Frunzego, Klimient Woroszyłow wychowywał jego syna – Timura, który zginął jako oficer lotnictwa na Froncie Wołchowskim. Był żonaty, ale nie miał własnych dzieci, wychowywał również przybranego syna Piotra.

Odznaczenia

• Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego – dwukrotnie (3 lutego 1956, 22 lutego 1968)
• Medal „Sierp i Młot” Bohatera Pracy Socjalistycznej (1960)
• Order Lenina – dziewięciokrotnie 1935, 1938, 1940, 1945, 1951, 1956, 1960, 1961, 1968)
• Order Czerwonego Sztandaru – sześciokrotnie (1919, 1921, 1925, 1930, 1944, 1948)
• Order Suworowa I klasy (1944)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy Uzbeckiej SRR (1930)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy Tadżyckiej SRR (1933)
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy Zakaukaskiej SRR (1933)
• Medal za Obronę Leningradu
• Medal „Za obronę Moskwy”
• Medal za Obronę Kaukazu
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”(1945)
• Medal jubileuszowy „Dwadzieścia lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (1965)
• Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej” (1938)
• Medal jubileuszowy „30 lat Armii Radzieckiej i Floty” (1948)
• Medal jubileuszowy „40 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (1958)
• Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”
• Medal „W upamiętnieniu 800-lecia Moskwy” (1947)
• Bohater Mongolii (29 maja 1957, Mongolia)
• Order Suche Batora – dwukrotnie (Mongolia)
• Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia)
• Krzyż Wielki Orderu Białej Róży (Finlandia)
• i inne

Upamiętnienie i kultura popularna

• Bułat Okudżawa, poświęcił mu jedną ze swoich ironicznych piosenek pod tytułem Woroszyłow, nasz czerwony komendant. Piosenkę tę Okudżawa nagrał w czasie swego pobytu w Polsce w 1966 i nie była ona znana w ZSRR. Woroszyłow pojawia się również w znanej pieśni Armii Konnej „Marsz Budionnego”. Oprócz tego, nazwisko Woroszyłowa pojawia się jeszcze w co najmniej dwóch pieśniach: jednej z licznych wersji Полюшко-поле (Poleczko-pole) oraz Эшелонная (Песня о Ворошилове) („Eszelonowa” (Pieśń o Woroszyłowie))
• W Bielsku-Białej istniała prawdopodobnie jedyna ulica jego imienia w Polsce (1951–1988), później Władysława Sikorskiego).
• Ługańsk, miasto we wschodniej Ukrainie zostało nazwane na jego cześć Woroszyłowgrad. Stoi tam do dzisiaj pomnik Woroszyłowa, na koniu i z szablą.
• Od inicjałów Woroszyłowa nazwano serię czołgów ciężkich KW (nazywanych także potocznie „Klimami”)
• W 1985 w filmie „Bitwa o Moskwę” w jego rolę wcielił się piosenkarz Władimir Troszyn, pierwszy wykonawca piosenki „Podmoskownyje Wieczera”.