Gaius Iulius Caesar Germanicus, (ur. 31 sierpnia 12 n.e., zm. 24 stycznia 41 n.e.) – cesarz rzymski od 18 marca 37 r. Oficjalna tytulatura: Gaius Iulius Caesar Augustus Germanicus.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w Ancjum (dziś Anzio), w pobliżu Rzymu. Jego ojciec Germanik, dowódca uwielbiany przez wojsko, zaraz po narodzinach syna znalazł się wraz ze swoją rodziną nad Renem, gdzie dowodził tamtejszą armią. Rodzice często pokazywali syna w stroju żołnierskim. Wkładali mu buty (sandały), które nazywały się caligae, stąd też chłopiec otrzymał przydomek Caligula, czyli "Bucik", i był traktowany jako maskotka armii.

W 17 roku cała rodzina przeniosła się na Wschód. 2 lata później umarł Germanik. Osierocony Gajusz zamieszkał z matką i pięciorgiem rodzeństwa w Rzymie. Był tam świadkiem okrucieństw, jakie spadły na jego najbliższych. Jego matkę w 29 roku zesłano na wyspę Pandaterię, gdzie umarła w 33 roku. Starszy brat Neron został uwięziony na Pontii. Zginął w 31 roku. Natomiast średni brat Druzus przetrzymywany na Palatynie, zginął w 33 roku. Gajusz uratował się dzięki temu, że uważano go jeszcze za dziecko. Z najbliższej rodziny zostały mu tylko siostry: Agrypina Młodsza, Julia Druzylla i Julia Liwilla, które darzył wielkim uczuciem. Pojawiły się plotki o ich kazirodczych związkach. Po zesłaniu matki Gajuszem zaopiekowała się prababka Liwia. Zmarła ona w 29 roku. Wtedy chłopiec zamieszkał u swej babci Antonii, którą szanował nawet podejrzliwy Tyberiusz.

Droga do tronu

Gajusz znalazł się na wyspie Capri w 31 roku, gdzie na stałe osiadł Tyberiusz, gdyż cesarz zapragnął mieć swych dwóch następców tronu blisko siebie. Byli to jego wnuk – Tyberiusz Gemellus oraz Gajusz. Stale otaczano ich, a szczególnie Gajusza, donosicielami podchwytującymi każde słowo. W 33 roku Tyberiusz przyznał Kaliguli honorowy kwestoriat. W 33 roku Kaligula poślubił Junię Klaudyllę, która zmarła podczas porodu razem z dzieckiem w 37 roku. Kaligula wszedł w porozumienie z prefektem pretorianów Makronem. Gajusz pragnął zostać cesarzem, a Makron zachować stanowisko u boku nowego cesarza. Gwarancją porozumienia była żona Makrona – Ennia, która za wiedzą męża była kochanką Gajusza (żonatego wówczas z Junią). 16 marca cesarz zasłabł i zmarł. Po mieście krążyły wszakże plotki, że do śmierci Tyberiusza przyczynili się Kaligula z Makronem. Zmarły w testamencie zalecił, by Gajusz i Tyberiusz Gemellus panowali razem. Jednak jego wola nie spełniła się. Za sprawą Makrona senat unieważnił jego wolę i ustanowił Gajusza cesarzem. Początki panowania nowego cesarza zapowiadały się wspaniale.

Początek panowania

Kaligula kazał umorzyć wszystkie procesy polityczne, odwołał osoby zesłane z przyczyn politycznych, spalił publicznie akta procesu matki i braci oraz rozkazał opublikować dzieła dawnych historyków opozycyjnych. Wprowadził ulgi podatkowe, ponowił publikowanie rachunków państwowych. Pojechał na Pandaterię i Pontię po prochy matki Agrypiny i brata Nerona, aby złożyć je w mauzoleum cesarskim. Swoim siostrom i babce Antonii przyznał specjalne przywileje.

Cesarz szaleniec

Jednakże w listopadzie 37 cesarz zapadł na dosyć poważną chorobę, prawdopodobnie mózgu. Gdy Kaligula powrócił do zdrowia, był już innym człowiekiem. Na początku wysłał żołnierzy z rozkazem zgładzenia Tyberiusza Gemmellusa, który mógł się upomnieć o ojcowiznę. Zmusił również do samobójstwa Marka Juniusza Silanusa (konsula zastępczego w 15 n.e.), ojca swojej pierwszej żony (Junii).

Pod koniec 37 roku, będąc świadkiem ślubu Pizona i Orestylli, upodobał sobie pannę młodą i zabrał ją podczas ceremonii jako swoją żonę. Równie nagle ją porzucił. Kaligula był powszechnie oskarżany o rozwiązłość – m.in. Swetoniusz podaje, że odbywał kazirodcze stosunki seksualne ze wszystkimi swoimi siostrami (także na publicznych ucztach).

W 38 roku odbyły się igrzyska, w trakcie których zmarła siostra cesarza Druzylla. Ogłoszono wtedy wielką żałobę publiczną. Kilka miesięcy po pogrzebie ożenił się z Lollią Pauliną, dotychczasową żoną Memmiusza Regulusa. W 38 r. ze światem pożegnał się m.in. Makron, który popełnił samobójstwo. W 39 roku znacznie pogorszyły się finanse państwa, ponieważ Kaligula lekkomyślnie roztrwonił pieniądze pozostawione przez gospodarnego Tyberiusza. Aby naprawić ten stan rzeczy, cesarz rozpoczął szeroko zakrojoną akcję konfiskat majątków. Gdy w połowie września Gajusz przygotował wielką wyprawę przeciw Germanom, odkryto spisek mający na celu zgładzenie cesarza. Jego senatorscy przywódcy (dowódca armii Getulik oraz Marek Emiliusz Lepidus, były mąż Druzylli) ponieśli śmierć, a zamieszane w spisek siostry cesarza, Agrypina Młodsza i Julia Młodsza, zostały wygnane na wyspy.

Kaligula rozstał się ze swoją żona Lollią i ożenił się z Cezonią. 30 dni po ślubie urodziła mu córeczkę, którą cesarz uznał za swoją. Dzięki fali procesów politycznych i konfiskat majątkowych władca miał środki na wszystkie swoje zachcianki i zabawy dworu. W połowie września 39 r. cesarz udał się do Germanii, którą postanowił przyłączyć do Imperium. Samo przejście na drugą stronę Renu uznał za olśniewające zwycięstwo i rozpoczął drogę powrotną do Rzymu. Dalsze działania wojenne w imieniu cesarza prowadził Galba. W 40 r. podstępnie zagarnął Mauretanię, której władca musiał popełnić samobójstwo. Wiosną 40 roku Kaligula poprowadził legiony ku północnym wybrzeżom Galii, udając, że przygotowuje wyprawę przeciwko Brytom, a ponieważ w obozie zjawił się zbiegły z wyspy książę, ową mistyfikację uznano za wielkie zwycięstwo. Zaraz potem pełen chwały Kaligula wrócił do Rzymu i odbył wjazd owacyjny. Dalsze rządy cesarza polegały na ciągłym ucztowaniu i organizacji igrzysk dla ludu. 24 stycznia 41 r. spiskowcy, wśród których byli Kasjusz Cherea i Korneliusz Sabinus, zamordowali cesarza podczas przejścia z teatru do pałacu cesarskiego, łącznie zadając mu około 30 ran. Zabito również jego żonę Cezonię wraz z córką. Kaligula został pochowany w Mauzoleum Augusta.

Żony i dzieci

• Junia Klaudilla (Iunia Claudilla) od 33 r. n.e.
• Liwia Orestylla (Livia Orestilla) w 37 r.; rozw. po dwóch miesiącach
• Lollia Paulina (Lollia Paulina) od września 38 r.
• Cezonia (Milonia Caesonia)
  • Julia Druzylla