Johann Strauss (syn) (ur. 25 października 1825 w Wiedniu, zm. 3 czerwca 1899 tamże) – austriacki kompozytor, dyrygent i skrzypek. Rozsławiony przez walce taneczne swojego autorstwa, m.in. Nad pięknym modrym Dunajem (An der schönen blauen Donau). Przedstawiciel tzw. dynastii Straussów.

Był synem znanego kompozytora – również Johanna. W tajemnicy przed ojcem uczył się gry na fortepianie u Plachy'ego, na skrzypcach u Franza Amona, a następnie u Johanna Antona Kolmanna. Lekcje kompozycji pobierał u Josepha Drechslera. W 1844 debiutował podczas koncertu w Cassino Dommayera w Hietzingu, dyrygując własną orkiestrą taneczną. Cztery lata później został muzykiem Gwardii Narodowej, komponując marsze i polki. W Wiedniu zaczęła królować muzyka obydwu Straussów. Po śmierci ojca w 1849 Johann Strauss skomponował walc Aeols-Töne op.88, zadedykowany ojcu, po czym połączył obydwie orkiestry w jeden wielki zespół. Tournées po Niemczech, Rosji, Polsce i Stanach Zjednoczonych przyniosły mu międzynarodową sławę. W 1862 poślubił śpiewaczkę Jetty Treffz.

W latach 1863-1870 był dyrektorem balów na wiedeńskim dworze, a w 1872 dostał zaproszenie do Stanów Zjednoczonych na serię koncertów z okazji setnej rocznicy uzyskania przez Amerykanów niepodległości. Od 1863 orkiestrę prowadzili jako stali dyrygenci jego bracia – Josef i Eduard. Po śmierci Jetty Treffz w 1878, ożenił się jeszcze dwukrotnie. Prawdziwe uznanie zdobył wystawieniem Zemsty nietoperza w Operze Dworskiej w Wiedniu (1895) z okazji swoich siedemdziesiątych urodzin. Cztery lata później zmarł na zapalenie płuc.

Wybrane dzieła

Opera

• Rycerz Pazman

Operetki

• Indygo
• Zemsta nietoperza op. 362
• Baron cygański op. 417
• Noc w Wenecji
• Wesoła wojna
• Wiedeńska krew
• Karnawał w Rzymie

Walce

• Eolskie tony op. 88
• Akceleracje
• Gazetki poranne op.279
• Nad pięknym modrym Dunajem op. 314
• Życie artysty
• Opowieści Lasku Wiedeńskiego op. 325
• Wino, kobieta i śpiew op. 333
• Róże południa
• Walc cesarski op. 437
• Odgłosy wiosny

Polki i marsze

• Champagner-Polki op. 211
• Tritsch-Tratsch-Polka op. 214
• Pizzicato Polka
• Grzmoty i błyskawice
• Pełną parą
• Luksusowy pociąg op. 281
• Warszawska polka op.84
• Marsz egipski op. 335
• Marsz perski op. 289

Odznaczenia

• Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry)
• Królewski Pruski Order Korony IV klasy
• Order Czerwonego Orła II klasy (Królestwo Prus)
• Kawaler Legii Honorowej (Francja)
• Kawaler Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania)
• Kawaler Orderu Lwa i Słońca (Persja)
• Order Mejidiyye IV klasy (Imperium Osmańskie)

Ciekawostka

Johann Strauss II i współczesny mu kompozytor, Georges Bizet, urodzili się i zmarli w tych samych dniach (25 października i 3 czerwca), choć w różnych latach.