George Catlett Marshall (ur. 31 grudnia 1880 w Uniontown w stanie Pensylwania, zm. 16 października 1959 w Waszyngtonie) – amerykański dowódca wojskowy, generał armii United States Army, uczestnik I i II wojny światowej, polityk, 50. Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych (1947–1949), sekretarz obrony USA (1950–1951), przewodniczący Amerykańskiego Czerwonego Krzyża, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1953).

Życiorys

Od 1901 w armii amerykańskiej. Do czasu wybuchu II wojny światowej pełnił wiele funkcji związanych ze szkoleniem, planowaniem oraz modernizacją uzbrojenia. W 1939 prezydent Franklin Delano Roosevelt mianował go szefem Sztabu Armii Lądowej. Marshall pełnił tę funkcję do 1945. W latach 1947-1949 był sekretarzem stanu w ekipie Harry'ego Trumana.

Uważany jest za współtwórcę doktryny Trumana oraz twórcę planu pomocy gospodarczej dla Europy "European Recovery Program", od jego nazwiska nazwanego "Planem Marshalla". Marshall, w przemówieniu wygłoszonym 5 czerwca 1947 na Uniwersytecie Harvarda, powiedział: Stany Zjednoczone powinny zrobić wszystko, co jest w ich mocy, by pomóc w powrocie do zdrowia gospodarczego na świecie, bez którego nie może być politycznej równowagi i pokoju. Plan ten został zrealizowany w latach 1948-1951 – brało w nim udział 16 państw europejskich i Turcja. Państwa bloku wschodniego, m.in. Polska oraz Finlandia odmówiły udziału w programie pod naciskiem ZSRR uznającego plan za "imperialistyczny spisek".

W 1949 zrezygnował z pracy w Departamencie Stanu i został przewodniczącym Amerykańskiego Czerwonego Krzyża. W latach 1953–1954 był sekretarzem obrony USA.

W uznaniu zasług w stworzeniu "Planu Marshalla" w 1953 został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla. Człowiek Roku 1943 i 1947 według magazynu Time.

Awanse

• podporucznik US Army – 2 lutego 1902
• porucznik US Army – 7 marca 1907
• kapitan US Army – 1 lipca 1916
• major National Army – 5 sierpnia 1917
• podpułkownik National Army – 5 stycznia 1918
• pułkownik National Army – 27 sierpnia 1918
• kapitan Regular Army – 30 czerwca 1920
• major Regular Army – 1 lipca 1920
• podpułkownik Regular Army – 21 sierpnia 1923
• pułkownik Regular Army – 1 września 1933
• generał brygadier Regular Army – 1 października 1936
• generał major Regular Army – 1 lipca 1939
• generał porucznik Regular Army – 1 sierpnia 1939
• generał Regular Army – 1 września 1939
• generał armii – 16 grudnia 1944; na stałe w regularnej armii – 11 kwietnia 1946

Odznaczenia

• Distinguished Service Medal – dwukrotnie
• Srebrna Gwiazda
• Philippine Campaign Medal
• World War I Victory Medal
• Army of Occupation of Germany Medal
• American Defense Service Medal
• American Campaign Medal
• Asiatic-Pacific Campaign Medal
• European-African-Middle Eastern Campaign Medal
• World War II Victory Medal
• National Defense Service Medal
• Order Zasługi Wojskowej (Brazylia)
• Wielki Krzyż Orderu Zasługi Chile (Chile)
• Order Abdon Calderon I klasy (Ekwador)
• Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja)
• Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja)
• Krzyż Wielki Orderu Jerzego I (Grecja)
• Krzyż Wielki Order Oranje-Nassau (1947, Holandia)
• Order de Boyaca (Kolumbia)
• Order Zasług Wojskowych I klasy (Kuba)
• Krzyż Wielki Orderu Ouissama Alaouite'a (Maroko)
• Medal of La Solidaridad II klasy (Panama)
• Wielki Oficer Orderu Słońca Peru (Peru)
• Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania)
• Order Korony Italii (Włochy)
• Order Domowy pw. świętych Maurycego i Łazarza (Włochy)
• Order Suworowa I klasy (ZSRR)

***