Erazm Jan Ciołek (ur. 24 czerwca 1937 w Łodzi, zm. 13 listopada 2012 w Warszawie) – polski fotoreporter, członek ZAiKS-u i ZPAF, oraz Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Autor licznych wystaw i laureat wielu nagród.

W latach 1965-1970 był pracownikiem Polskiej Agencji Prasowej i Centralnej Agencji Fotograficznej, w latach 1971-1976 "Polityki". Członek "NSZZ "Solidarność", twórca serwisu fotograficznego "Nowej", w latach 1984-1989 był autorem serwisu zdjęciowego Przeglądu Wiadomości Agencyjnych. Po upadku komunizmu współpracował z redakcjami "Gazety Wyborczej", "Nowego Świata" i "Spotkań".

W latach 80. XX wieku był jednym z czołowych fotoreporterów rejestrujących przemiany polityczne i społeczne w Polsce. W 1981 wydał album zawierający 112 zdjęć strajkujących robotników Stoczni Gdańskiej. W stanie wojennym dokumentował spotkania działaczy opozycji, manifestacje "Solidarności", pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, niezależne wystawy plastyczne, życie parafii Św. Stanisława Kostki, w której pracował ks. Jerzy Popiełuszko. Wykonał pokazywaną w całej Polsce serię zdjęć podczas pogrzebu warszawskiego maturzysty, Grzegorza Przemyka, zamordowanego przez Milicję Obywatelską w maju 1983.

Był autorem zdjęć między innymi: Zbigniewa Bujaka, Bronisława Geremka, Andrzeja Gwiazdy, Wojciecha Jaruzelskiego, Jacka Kuronia, Witolda Lutosławskiego, Tadeusza Mazowieckiego, Adama Michnika, Kazimierza Orłosia, Anny Walentynowicz, oraz kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 1989 był jednym z fotografów, którzy przygotowali wspólne zdjęcia kandydatów "Solidarności" w wyborach do Sejmu z Lechem Wałęsą.

W 2010 wszedł w skład komitetu poparcia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich.

25 maja 2011 na uroczystości w w siedzibie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego został odznaczony przez ministra Bogdana Zdrojewskiego Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Erazm Ciołek pochowany został 23 listopada 2012 na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Tego dnia pamięć o nim uczcił Sejm RP minutą ciszy.

Wystawy

• "Fotografie" - Galeria Krzywe Koło, Warszawa (i kilka jej powtórzeń) (1960)
• "Ruiny czasu" (prace z Grecji, Egiptu i Libanu) - Warszawa (1962)
• "Forma" - Salon PIW, Warszawa (1964)
• "M.Mathieu i Ch.Aznavour" - Galeria KMPiK Nowy Świat, Warszawa (1969)
• "Plastycy w fotografii" - Hanower, Niemcy (1975)
• "Stocznia Gdańska. Sierpień 1980" - Warszawa; Płock; Legnica; Sztokholm, Szwecja; Belgrad, Jugosławia; Londyn, Anglia (1980-1982)
• "Nepal" - Galeria Rzeźby, Warszawa (1981)
• "Narkomani" - Galeria SDP Warszawa; Gdańsk; Kraków (1981)
• "Solidarność" - pięć wystaw w Polsce; 7 wystaw w Niemczech; Instytut Polski w Düsseldorfie, RFN; Londyn, Anglia; Sofia, Bułgaria; Bratysława, Czechosłowacja (1989)
• "Nikaragua" - BWA, Warszawa (1990)
• "Portrety" (artyści plastycy ASP Warszawa) - ASP, Warszawa (1995)
• "Wystawa indywidualna" (w ramach 25 rocznicy wydarzeń w Stoczni Gdańskiej) - Muzeum Narodowe, Gdańsk (2005)
• Wystawa zbiorowa w ramach 26 rocznicy "Solidarności" (ze szczególnym uwzględnieniem zdjęć Erazma Ciołka) - Muzeum Narodowe, Warszawa (2005)

Publikacje

• Stop, kontrola: Stocznia Gdańska, sierpień 1980, wyd. 1981
• Kuba Fidela Castro, wyd. Rytm, 2007
• Polska: sierpień 1980 - sierpień 1989, wyd. Editions-Spotkania, 1990, wyd. drugie IPN, 2010

Odznaczenia i nagrody

• Nagroda Komitetu Kultury Niezależnej "Solidarności" (1984)
• Nagroda Dziennikarzy Niezależnych SDP (za całokształt twórczości) (1987)
• Nagroda Honorowa XVIII Zjazdu Delegatów Polskich Artystów Plastyków (1993)
• Nagroda stulecia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1995)
• Odznaka Zasłużonego Działacza Kultury (2001)
• Nagroda medal Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" z okazji 25-lecia (2005)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2006) za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej i społecznej
• Laur SDP (najwyższe odznaczenie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich nadane pierwszemu fotoreporterowi w Polsce) (2007)
• Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2011)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, 21 listopada 2012, pośmiertnie za wybitne zasługi w dokumentowaniu ruchu niepodległościowego i przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w dziedzinie fotografii

Upamiętnienie

Od 2014 Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich przyznaje Nagrodę im. Erazma Ciołka za fotografię społecznie zaangażowaną.