W Pradze rozpoczęły się rokowania w sprawie zakończenia polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego.

Data wydarzenia:
16.02.1946
Informacje dodatkowe

Na luty 1946 roku zaplanowano rokowanie polsko-czechosłowackie w Pradze na temat przebiegu linii granicznej. Przed rokowaniami konferencja polskich rzeczoznawców zaproponowała listę potencjalnych terenów do wymiany.

Projekt ten zakładał następujące, możliwe zmiany linii granicznej (idąc od zachodu w kierunku wschodnim):

    • worek żytawski, słabo skomunikowany z resztą Polski, wraz z przyległym od północy obszarem miasta Zawidów, może być oddany w zamian za zachodnie stoki doliny Popradu dla zracjonalizowania gospodarki w tym rejonie,
    • przyłączenie do Polski wsi Dolny Odrzysz (niem. Nieder Ullersdorf), obecnie Dolní Boříkovice, w celu skrócenia granicy,
    • przyłączenie wsi Wünschendorf (obecnie Srbská), w celu skrócenia granicy,
    • południowe stoki Gór Izerskich jako słabo skomunikowane z powiatem jeleniogórskim, oddać Czechosłowacji w zamian za Jaworzynę,
    • wsie Albensdorf (obecnie Okrzeszyn) i Berthelsdorf (obecnie Uniemyśl) można oddać celem skrócenia granicy.
  • Rejon Kłodzka:
    • okolice Kudowy, uprzemysłowiony obszar z uzdrowiskiem, zamieszkany przez ludność czeską, po wododział Łaby, do wymiany za Zaolzie,
    • południowo-zachodnie stoki Gór Bystrzyckich do wymiany za Jaworzynę,
    • okolice Międzylesia po górne Langenau (Długopole Górne) do wymiany za Zaolzie,
    • grupa Śnieżnika do oddania za okolice Javorníka,
    • okolice Javorníka przyłączyć do Polski w celu skrócenia granicy oraz usprawnienia komunikacji między Lądkiem a Otmuchowem,
    • węzeł kolejowy w Głuchołazach oddać do wymiany za Zaolzie lub zaproponować korzystne warunki tranzytu dla Czechosłowacji,
    • okolice Osobłogi (Osoblaha) przyłączyć do Polski celem skrócenia granicy.
  • Rejon głubczycko-raciborski:
    • wariant A: południowo-wschodnia część powiatu raciborskiego (sześć gromad z ludnością morawską) po wieś Bolesław do wymiany za Zaolzie; południowa część powiatu głubczyckiego – gromady Michelsdorf (Michałkowice), Possnitz (Posucice), Wódka, Chróścielów, Liptin (Lubotyń) i Dirschel (Dzierżysław) do wymiany za Zaolzie,
    • wariant B: środkowo-zachodnia część powiatu głubczyckiego, bez Głubczyc i Kietrza do wymiany za Zaolzie, lub środkowa część powiatu wraz z tymi miastami za cały Cieszyn.
  • Zaolzie:
    • możliwość rezygnacji z Bogumina za cenę gwarancji uprzywilejowanego tranzytu kolejowego, wodnego i energetycznego,
    • możliwość rezygnacji z Zagłębia Karwińskiego (z wyjątkiem kopalni w Suchej) pod warunkiem zatrzymania przy Polsce całego Cieszyna i Trzyńca,
    • w rejonie cieszyńskim, frysztackim i jabłonkowskim granica powinna mieć przebieg etniczny na linii Łomna Górna, Koszarzyska, Tyra, Rzeka, Ligotka Kameralna, Toszonowice Górne, Trzanowice, Grodziszcze, Cierlicko Górne i Dolne, Żywocice, Sucha Górna, Stonawa, Darków i dalej środkiem koryta Olzy do Odry; ewentualnie według linii na zachód od gromad Ligotka Kameralna, Gnojnik, Wielopole, Żuków Górny, Mistrzowice, Kocobędz.
    • możliwość rezygnacji z południowej części gminy Mosty do wododziału biegnącego z Połomu Wielkiego przez przełęcz Jabłonkowską do Girowej.
  • Spisz, Orawa i Jaworzyna:
    • przyłączenie do Polski Jałowca Małego, czyli południowych stoków Mędralowej dla skrócenia granicy w zamian za Dubne,
    • przyłączenie do Polski pastwisk z Lipnicy Wielkiej dla racjonalnej gospodarki wsi oraz wyprostowania granicy w zamian za Dubne,
    • Jaworzyna Tatrzańska, wariant A: żądanie dla Polski całości w zamian za stoki Gór Izerskich i Bystrzyckich oraz, ewentualnie, gromad Chyżne, Kacwin, Niedzica wieś, Łapsze Wyżne, Łapsze Niżne i Łapszanka; wariant B: część Jaworzyny – dolinę Białki po grzbiet Szerokiej Jaworzyńskiej w zamian za stoki Gór Izerskich i Bystrzyckich,
    • dolina Popradu, wariant A: zachodnie stoki w zamian za worek żytawski; wariant B: dla Polski Łopata koło Żegiestowa i poprowadzenia granicy wzdłuż Popradu w zamian za wieś Leluchów,
    • możliwość odstąpienia zamieszkanego przez Łemków Leluchowa i Dubnego w zamian za poprawki w rejonie Babiej Góry, Lipnicy Wielkiej, Popradu i koło Cisnej,
    • przyłączenie do Polski pasa o szerokości 100 metrów wzdłuż kolejki koło Cisnej w zamian za Dubne.

Propozycje te w wielu miejscach zacierały historyczne granice – zarówno dawnego Królestwa Czeskiego, wewnętrzne granice śląskie, jak i na dawnej granicy polsko (galicyjsko)-węgierskiej. W czasie rokowań w Pradze (16-25 lutego 1946) nie zdołano jednak ustalić żadnej wymiany i powyższe polskie propozycje pozostały tylko na papierze. Wobec nacisków Moskwy doszło do wycofania się czeskich wojsk za linię rzeki Opawy, ale w maju 1946 strona czeska poszerzyła swoje żądania o port rzeczny w Koźlu, Głuchołazy oraz tereny wałbrzyskiego i jeleniogórskiego.

Zakończenie

10 marca 1947 pod naciskiem Moskwy doszło do podpisania układu o przyjaźni między Polską a Czechosłowacją, jednak kwestie graniczne (ziemia kłodzka, Zaolzie) pozostawiał on nieuregulowane. Dopiero 13 czerwca 1958 rządy PRL i CSR podpisały porozumienie zamykające spory graniczne i zatwierdzające:

  • na Śląsku Cieszyńskim polsko-czeską granicę z roku 1920
  • na Spiszu i Orawie linię ustaloną w roku 1924
  • w pozostałej części linię graniczną sprzed roku 1938 z ziemią kłodzką po jej północnej – wówczas już polskiej – stronie
  • korektę graniczną z Czechosłowacją z 1958 roku.

Morawianie żyjący na Śląsku w okolicy Raciborza i Opola oraz Czesi z Kotliny Kłodzkiej i okolic Strzelina, podczas akcji weryfikacyjnej zostali w większości pozytywnie zweryfikowani.

 

Brak powiązanych wydarzeń

Mapa

Źródła: wikipedia.org

Brak miejsc przypisany

    Żadne osoby przypisane

    Tagi