Rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, które trwały do 5 kwietnia

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Osoby:
11Lista osób
Wydarzenia:
3Lista wydarzeń
Miejsca:
1Lista miejsc
Data wydarzenia:
06.02.1989
Informacje dodatkowe

Okrągły Stół – negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz kościelnej (status obserwatora - Kościół Ewangelicko-Augsburski oraz Kościół rzymskokatolicki). Prowadzone były w kilku miejscach, a ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Pałac Prezydencki) w Warszawie. W obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby. Jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe.

Geneza Okrągłego Stołu

W połowie sierpnia 1988 roku władze PRL rozpoczęły rozmowy z opozycją spowodowane licznymi, trwającymi od kwietnia w różnych regionach Polski protestami społecznymi. Dzięki nim 31 sierpnia w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie odbyło się spotkanie generała Czesława Kiszczaka oraz Lecha Wałęsy, na którym obecny był także biskup Jerzy Dąbrowski oraz sekretarz Komitetu Centralnego Stanisław Ciosek. Kolejne nastąpiło 15 września, oprócz Kiszczaka, Wałęsy i Cioska byli na nim także Andrzej Stelmachowski i ksiądz Alojzy Orszulik.

16 września rozpoczęły się, znane jako rozmowy w Magdalence, rozmowy władz państwowych z przedstawicielami ruchu solidarnościowego i Kościoła podczas których głównym ogniskiem zapalnym była kwestia legalizacji Solidarności. Uzgodniono iż Okrągły Stół powstanie w połowie października, a jego tematyką ma być: "model funkcjonowania państwa i życia publicznego, przyspieszenie rozwoju i modernizacja gospodarki narodowej, kształt polskiego ruchu związkowego". Październikowy termin nie został jednak dotrzymany, ponieważ Solidarność nie zgadzała się na warunki rządowe: żądała legalizacji oraz nieingerowania w składzie strony solidarnościowo-opozycyjnej przyszłego Okrągłego Stołu.

27 września 1988 roku stanowisko premiera objął Mieczysław Rakowski, 14 października został natomiast powołany jego gabinet. W grudniu rozpoczęły się obrady X Plenum Komitetu Centralnego PZPR, podczas którego dyskutowano możliwość rozmów z Solidarnością oraz jej legalizacji. Spowodowały one duży konflikt w partii, w tym zmiany w Biurze Politycznym. Ostatecznie, dzięki naciskowi m.in. Jaruzelskiego i Kiszczaka, przyjęto "Stanowisko X Plenum KC PZPR w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego". Umożliwiło to rozpoczęcie przygotowań do obrad Okrągłego Stołu.

27 stycznia 1989 nastąpiło kolejne spotkanie Wałęsy i Kiszczaka, podczas którego ustalono procedurę i zakres obrad oraz ostateczny termin rozpoczęcia.

Przebieg

Obrady toczone były w trzech głównych zespołach:

  • ds. gospodarki i polityki społecznej,
  • ds. reform politycznych,
  • ds. pluralizmu związkowego.

Postanowienia

  • utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3);
  • kwotowe wybory do Sejmu – 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla prokomunistycznych organizacji katolików – PAX, UChS i PZKS (5%). Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35, z czego pierwsze były obsadzane w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw. listy krajowej, na której znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni; o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni;
  • utworzenie urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję;
  • zmiana prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności;
  • dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność");
  • przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych.

Uczestnicy obrad plenarnych

W obradach plenarnych oraz w zespołach uczestniczyli:

  • pierwsi trzej prezydenci III RP (Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński),
  • pięciu późniejszych premierów (Czesław Kiszczak, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Miller, Jan Olszewski, Jarosław Kaczyński),
  • czterech późniejszych wicepremierów,
  • sześciu późniejszych marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu,
  • ponad 75 późniejszych ministrów i wiceministrów,
  • ok. 100 późniejszych parlamentarzystów,
  • kilku późniejszych prezesów Sądu Najwyższego, Trybunałów, redaktorów naczelnych gazet.

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1Pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory do Sejmu i całkowicie wolne do SenatuPierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory do Sejmu i całkowicie wolne do Senatu04.06.1989en, pl, ru
2Polijas Varšavas vojevodistes tiesa oficiāli reģistrē Polijas Neatkarīgo autonomo arodbiedrību “Solidaritāte” ar rezidenci GdaņskāPolijas Varšavas vojevodistes tiesa oficiāli reģistrē Polijas Neatkarīgo autonomo arodbiedrību “Solidaritāte” ar rezidenci Gdaņskā17.04.1989lv
3Odbyło się rządowo-opozycyjne spotkanie w MagdalenceOdbyło się rządowo-opozycyjne spotkanie w Magdalence27.01.1989pl

Mapa

Źródła: wikipedia.org

Miejsca

Osoba Data ur. Data śm. Język
1Warszawa, Pałac PrezydenckiWarszawa, Pałac Prezydencki00.00.1643de, en, pl, ru

    Osoby

    Osoba Data ur. Data śm. Język
    1Edmund Wnuk-LipińskiEdmund Wnuk-Lipiński04.05.194404.01.2015de, en, pl
    2
    Stefania Hejmanowska01.05.193705.03.2014pl
    3Jacek KurońJacek Kuroń03.03.193417.06.2004de, en, fr, pl, ru, ua
    4Bronisław GeremekBronisław Geremek06.03.193213.06.2008de, ee, en, fr, lt, lv, pl, ru, ua
    5Mieczysław WilczekMieczysław Wilczek25.01.193230.04.2014de, en, pl
    6Zofia KuratowskaZofia Kuratowska20.07.193108.06.1999pl
    7Stefan AmsterdamskiStefan Amsterdamski15.01.192919.07.2005pl
    8Andrzej StelmachowskiAndrzej Stelmachowski28.01.192506.04.2009de, en, pl, ru
    9Aleksander GieysztorAleksander Gieysztor17.07.191609.02.1999de, en, fr, pl, ru
    10Jerzy TurowiczJerzy Turowicz10.12.191227.01.1999de, en, fr, pl, ru
    11Stanisław StommaStanisław Stomma18.01.190821.07.2005de, lt, pl, ru
    Tagi