Pełna nazwa tych umów, na przykładzie układu polsko–ukraińskiego to: Układ pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a Rządem Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Rad dotyczący ewakuacji obywateli polskich z terytorium U.S.R.R. i ludności ukraińskiej z terytorium Polski. Układy z Ukraińską SRR i Białoruską SRR zostały zawarte 9 września 1944, zaś układ z Litewską SRR 22 września 1944 roku.

Układy te stanowiły następstwo "Porozumienia między PKWN a rządem ZSRR o polsko–radzieckiej granicy" podpisanego w dniu 27 lipca 1944 roku w Moskwie przez Edwarda Osóbkę-Morawskiego i Wiaczesława Mołotowa. Poprzedzały one "Umowę między Tymczasowym Rządem Jedności Narodowej RP a rządem ZSRR o prawie zmiany obywatelstwa radzieckiego osób narodowości polskiej i żydowskiej, mieszkających w ZSRR i ich ewakuacji do Polski i o prawie zmiany obywatelstwa polskiego osób narodowości rosyjskiej, ukraińskiej, białoruskiej, rusińskiej i litewskiej mieszkających w Polsce i ich ewakuacji do ZSRR" podpisanej w Moskwie 6 lipca 1945 roku. Sankcjonowały one utratę polskich Kresów Wschodnich (zwanych też ziemiami zabużańskimi) na rzecz republik Związku Radzieckiego zanim decyzje formalnie zostały podjęte podczas konferencji pokojowej w Jałcie. Co prawda, wysiedlenia (zwana eufemistycznie "repatriacją" lub "ewakuacją") według Układów z 1944 roku były dobrowolne, jednak w ówczesnej sytuacji politycznej, owa dobrowolność była iluzoryczna. Wysiedleńcy mogli zabrać ze sobą odzież, obuwie, bieliznę, pościel, żywność, sprzęty domowe, inwentarz, ale nie mogli zabrać gotówki i banknotów, złota, surowych kamieni szlachetnych, dzieł sztuki, aut, motocykli i mebli.

Za postawione "za Bugiem" mienie (tzw. mienie zabużańskie), zarówno ruchome, jak i nieruchome (domy, zabudowania gospodarcze, grunty, itd.), polscy przesiedleńcy mieli uzyskać zwrot wartości od rządu polskiego.