Niemcy założyli obóz koncentracyjny w Stutthofie. Tego samego dnia trafiło tam 250 Polaków z Gdańska

Nie ma jeszcze zdjęć z wydarzenia. Dodaj zdjęcie!
Wydarzenia:
5Lista wydarzeń
Data wydarzenia:
02.09.1939
Informacje dodatkowe

Konzentrationslager Stutthof (Zivilgefangenenlager Stutthof, Sonderlager Stutthof, Arbeitserziehungslager Stutthof) – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny utworzony na anektowanych terenach Wolnego Miasta Gdańska (niem. Freie Stadt Danzig), w miejscowości Sztutowo, 36 km od Gdańska. Funkcjonował od 2 września 1939 roku do 9 maja 1945 roku. Był pierwszym i najdłużej istniejącym obozem tego typu na terenach wchodzących aktualnie w skład Państwa Polskiego.

Na obszarze Okręgu Rzeszy Gdańsk – Prusy Zachodnie (niem. Reichsgau Danzig-Westpreussen) obóz Stutthof stanowił jeden z głównych instrumentów, służących do masowej eksterminacji ludności. W czerwcu 1944 r. włączono go do realizacji „Ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej” („Endlösung”), nabrał więc charakteru obozu masowej zagłady.

Inne nazwy, które używano w korespondencji z obozem:

  • Zivilgefangenenlager Stutthof – Obóz Jeńców Cywilnych Stutthof
  • Gefangenen-Sammellager Stutthof – Zbiorczy Obóz Jeńców Stutthof
  • Konzentrationslager Stutthof – Obóz koncentracyjny Stutthof
  • Gefangenenlager Stutthof – Obóz Jeńców Stutthof

Położenie obozu

Pod obóz wybrano teren położony daleko od większych skupisk ludzkich, między wsiami: Stegna i Sztutowo. Usytuowany był u nasady Mierzei Wiślanej, na zachód od wsi Sztutowo (Stutthof), przy szosie Gdańsk – Sztutowo. Brukowa szosa łączyła Stutthof z Nowym Dworem Gdańskim (Tiegenhof), a także z Gdańskiem poprzez przeprawę promową w Świbnie. Do wsi dochodziła również kolej wąskotorowa (obecnie ŻKD), która w Nowym Dworze Gdańskim łączyła się z koleją normalnotorową. Ponadto w Stutthofie znajdowała się przystań umożliwiająca kontakt z Gdańskiem i Elblągiem poprzez Zalew Wiślany i kanały.

Teren otoczony był ze wszystkich stron zbiornikami wodnymi: od zachodu Wisłą, od południa i wschodu: Zalewem Wiślanym wraz z siecią kanałów, od północy: Bałtykiem. Obszar obozu zewsząd otoczony był bagnami i torfowiskami, porośnięty gęstym sosnowym lasem, który skutecznie maskował właściwy charakter obozu.

Budowa i rozbudowa obozu (2 września 1939 – 31 grudnia 1944)

Budowę właściwego obozu rozpoczęto 2 września 1939 roku, kiedy przybył pierwszy transport więźniów. Stały tu już wówczas pierwsze namioty typu wojskowego, rozstawione wokół półhektarowej polanki, pośrodku której znajdowała się prowizoryczna kuchnia, umywalnia i latryna. Więźniowie zostali skierowani do prac przy wycinaniu drzew, karczowaniu lasu, niwelowaniu terenu, zakładaniu dwóch rzędów drutu kolczastego. Potrzebne do budowy dachówki i cegły sprowadzano z cegielni położonej około 1 km od obozu. Transportowano je w wagonikach kolejki wąskotorowej.

 

Do listopada 1941 roku w Stutthofie numerowano poszczególne izby, a nie baraki. Izby zajmowane przez więźniów nosiły numery od 5 do 37. W listopadzie wprowadzono numerację poszczególnych bloków za pomocą cyfr rzymskich; baraki w Starym Obozie otrzymały cyfry od I do VIII. Kanalizowano obóz, budowano ustępy i umywalnie w barakach.

W latach 1940-1941 wybudowano siedzibę dla władz SS. Przed bramą obozu postawiono dwa baraki z przeznaczeniem na biura obozowe. Na miejscu Domu Starców wzniesiono gmach komendantury. W gmachu komendantury mieściły się biura obozowe, kasyno, kuchnia dla załogi oraz kwatery dla sztabu SS. W tym samym czasie więźniowie zbudowali murowany budynek wartowni SS, garaże i willę dla komendanta obozu. Tę ostatnią zbudowano obok dawnej leśniczówki, którą rozebrano w 1942 roku, a niedaleko niej stanął budynek psiarni obozowej dla psów SS-mańskich. Ostatnim obiektem wybudowanym w tej części obozu był budynek Politische Abteilung (Wydział polityczny), którego budowę ukończono w 1942 roku.

Stary Obóz został zamknięty wysokim ogrodzeniem z drutu kolczastego. W celu zabezpieczenia się przed ewentualnymi ucieczkami więźniów postawiono wzdłuż ogrodzenia 4 wieżyczki strażnicze z posterunkami SS, wyposażonymi w broń maszynową. Nocą oświetlały one silnymi reflektorami cały teren. Do obozu prowadziła główna brama, zwana „Bramą śmierci”, nad którą również znajdowała się wieżyczka strażnicza. Część więźniarska Starego Obozu przedzielona była ponadto na dwie części ogrodzeniem z drutu kolczastego i bramą.

Poza terenem obozu więźniowie zbudowali chlewnie, obora, stajnie i klatki dla około 300 królików rasy angora. Ponadto obóz posiadał własną rzeźnię, która zaopatrywała w mięso kuchnię SS-mańską. W czasie budowy obozu wzrastała liczba różnorodnych warsztatów obozowych. Był tam warsztat malarski, meblarski, stolarski, elektrotechniczny, kuźnia. Ich funkcjonowanie związane było z powstawaniem coraz to nowych obiektów na terenie obozu, jak również poza nim.

Pierwszy odcinek Nowego Obozu budowany był w latach 1942-1943. Obóz miał pomieścić 10 000 więźniów. W pierwszej kolejności rozpoczęto budowę 30 baraków na północ od Starego Obozu. Były one stawiane z prefabrykowanych elementów, wykonanych obok obozu na placu budowlanym. Baraki były ustawione w trzech rzędach, po 10 w każdym. Pięć z pierwszego i pięć z drugiego rzędu od strony wschodniej przeznaczono na warsztaty DAW. Były one oddzielone od pozostałych baraków ogrodzeniem, przez które przepływał prąd pod wysokim napięciem. Ich budowę zakończono w styczniu 1943 roku. Mieściły się w nich warsztaty: kuśnierski, krawiecki, tkacki, szewski, rymarski, reperacji rowerów. Nie otrzymały one numeracji. Pozostałe, przeznaczone dla więźniów, zostały ponumerowane od I do XX. Barak XI przeznaczony był na kantynę obozową, barak XIV na kwarantannę, barak XVI na tymczasową kuchnię wraz z podręcznym magazynem żywnościowym. Teren nowo wybudowanego obozu otoczono podwójnym ogrodzeniem z drutu kolczastego, przy czym zewnętrzne ogrodzenie było pod wysokim napięciem (360 V). Na terenie obozu kobiecego w pomieszczeniach dawnej kuchni urządzono pralnię obozową.

Po ustawieniu baraków rozpoczęto budowę dróg, kanalizacji i wodociągów. Wybudowano dwie stacje pomp: jedną na północ, drugą na zachód od obozu. Na wschód od obozu powstała strzelnica na której sprawdzano karabiny zreperowane przez więźniów. Równolegle z budową Nowego Obozu na zachód od Starego Obozu trwała budowa koszar dla załogi wartowniczej. W lecie 1942 roku przysłano do obozu piec krematoryjny opalany olejem. Ustawiono go po stronie wschodniej baraku szpitala.

Reasumując można stwierdzić, że w okresie od 2 września 1939 do końca 1944 roku obszar obozowy stale się powiększał, 2 września 1939 roku zajmował powierzchnię 0,5 ha, po wybudowaniu Starego Obozu już około 12 ha, a w grudniu 1944 roku osiągnął 120 ha.

 

Powiązane wydarzenia

OsobaData wydarzeniaJęzyk
1ASV zinātniekiem pirmoreiz cilvēces vēsturē izdevies pacelt lidojumā nelielu helikopteru uz citas planētas- uz Marsa. Ingenuity ASV zinātniekiem pirmoreiz cilvēces vēsturē izdevies pacelt lidojumā nelielu helikopteru uz citas planētas- uz Marsa. Ingenuity 19.04.2021lv
2Uz Marsu tiek palaists NASA robots Perseverance kādreiz tur eksistējušas dzīvības pazīmju meklēšanaiUz Marsu tiek palaists NASA robots Perseverance kādreiz tur eksistējušas dzīvības pazīmju meklēšanai30.07.2020lv
3US President Dwight D. Eisenhower signed an executive order transferring Nazi rocket scientist Wernher von Braun to NASAUS President Dwight D. Eisenhower signed an executive order transferring Nazi rocket scientist Wernher von Braun to NASA21.10.1959en, lv
4British troops liberated the Nazi concentration camp at Bergen-Belsen. Anne Frank had died there among 50,000 othersBritish troops liberated the Nazi concentration camp at Bergen-Belsen. Anne Frank had died there among 50,000 others15.04.1945en, lv
5Stalin breaks off relations with Polish Government in exile after Poles demand answers over KatynStalin breaks off relations with Polish Government in exile after Poles demand answers over Katyn26.04.1943en, lv

Mapa

Źródła: wikipedia.org

Brak miejsc przypisany

    Żadne osoby przypisane

    Tagi