Ławrientij Fomicz Canawa (ros. Лаврентий Фомич Цанава, ur. sierpień 1900, zm. 12 października 1955) – członek WKP(b), generał lejtnant, wysoki funkcjonariusz radzieckich organów bezpieczeństwa, m.in. zastępca ministra bezpieczeństwa państwowego (MGB), Siergieja Ogolcowa, i jego następcy, Siemiona Ignatiewa, naczelnik 2 Zarządu Głównego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego Związku Radzieckiego w latach 1951–1952. Jeden z największych zbrodniarzy stalinowskich. Był jedną z osób bezpośrednio odpowiedzialnych za mordy na obywatelach polskich dokonywanych w więzieniu w Mińsku (tzw. "Amerykance"); otrzymał ku temu szerokie uprawnienia od Ławrientija Berii. Liczbę polskich ofiar tego miejsca kaźni szacuje się na około 4460 osób. W 1940 roku jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej.

Biografia

Urodzony w Gruzji. W organach bezpieczeństwa, kolejno CzeKa/GPU/OGPU/NKWD od wczesnych lat dwudziestych, m.in. jako naczelnik różnych oddziałów tych organów. Od1938 do 1941 roku ludowy komisarz spraw wewnętrznych Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (BSRR) (tzn. szef NKWD na Białorusi). Później zastępca szefa Zarządu Wydziałów Specjalnych Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych NKWD ZSRR. Po wydzieleniu Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego z NKWD i utworzeniu osobnego Ludowego Komisariatu Bezpieczeństwa Państwowego (NKGB), co nastąpiło w 1941 roku (i po raz drugi w 1943), w 1944 roku został ludowym komisarzem bezpieczeństwa państwowego BSRR (tj. szefem NKGB/MGB na Białorusi). Sprawując to stanowisko nadzorował zamordowanie Salomona Michoelsa, czego dokonano w jego daczy na przedmieściach Mińska. Stanowisko ministra bezpieczeństwa państwowego BSRR sprawował do 1951 roku. W międzyczasie od stycznia do kwietnia 1945 roku sprawował także funkcję pełnomocnika NKWD/NKGB przy 2 Froncie Białoruskim. Od 29 października 1951 do 14 lutego 1952 roku sprawował funkcję zastępcy ówczesnego ministra bezpieczeństwa państwowego ZSRR, Siergieja Ogolcowa, i jego następcySiemiona Ignatiewa. Pełniąc funkcję zastępcy ministra bezpieczeństwa państwowego, sprawował także stanowisko naczelnika 2 Zarządu Głównego Ministerstwa Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR, zajmującego się kontrwywiadem i bezpieczeństwem wewnętrznym kraju. Aresztowany w kwietniu 1953 roku w związku ze sprawą Ławrientija Berii, zmarł w więzieniu 12 października 1955 roku.

Odznaczenia

• Order Lenina (czterokrotnie)
• Order Czerwonego Sztandaru (czterokrotnie)
• Order Suworowa I Klasy
• Order Kutuzowa I Klasy
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy Gruzińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej
• Order Krzyża Grunwaldu III Klasy (Polska)

Bibliografia

• Władimir Abarinow, Oprawcy z Katynia, Kraków 2007. ISBN 978-83-240-0792-9
• Н. В. Петров, К. В. Скоркин, Кто руководил НКВД 1934–1941, Москва 1999. ISBN 5-7870-0032-3
• К. А. Залесский, Империя Сталина. Биографический энциклопедический словарь, Москва 2000. ISBN 5-7838-0716-8

***