Zofia Wasiljewna Kowalewska, ros. Софья Васильевна Ковалевская (ur. 3 stycznia?/15 stycznia 1850 w Moskwie, zm. 29 stycznia?/10 lutego 1891 w Sztokholmie) – rosyjska matematyczka. Żona paleontologa Włodzimierza Kowalewskiego.

Ojciec Kowalewskiej, Wasilij Wasiljewicz Krukowski, był oficerem (potomkiem Korwin-Krukowskich), matka Jelizawieta Fiodorowna Schubert pochodziła z Niemiec.

Zamiłowanie do matematyki zaszczepili jej nauczyciel Józef Malewicz oraz stryj Piotr Wasiljewicz Korwin-Krukowski. Uczyła się podstaw rachunku różniczkowego w Petersburgu. W 1868 poślubiła paleontologa Włodzimierza Kowalewskiego. Po wyjściu za mąż wyjechała z mężem do Niemiec i studiowała matematykę w Heidelbergu, a potem w Berlinie pod kierunkiem Karla Weierstrassa. W 1884 jako jedna z pierwszych kobiet na świecie uzyskała stopień profesora na Uniwersytecie w Sztokholmie. Była członkinią Petersburskiej Akademii Nauk.

Jej prace dotyczą głównie równań różniczkowych, ale także mechaniki i optyki.

Była także utalentowaną pisarką. Opublikowała kilka powieści i dramatów, pisywała do gazet. Wydano:

• Uniwersytet chłopski w Szwecji (szkice), 1903;
• Wspomnienia z dzieciństwa, 1948 (wyd. pol. 1978);
• Nihilistka (powieść), 1928.