Zdzisław Jan Ewangeli Antoni Krygowski (ur. 22 grudnia 1872 we Lwowie, zm. 10 sierpnia 1955 w Poznaniu – polski matematyk, inicjator badań kryptologicznych nad Enigmą, rektor Politechniki Lwowskiej.

Rodzina

• Był synem Antoniego Krygowskiego (1824-1904), z wykształcenia matematyka i fizyka, znakomitego pedagoga, profesora gimnazjów w Tarnopolu, Tarnowie i Lwowie, w latach 1876-1887 dyrektora gimnazjum w Wadowicach.

• uczęszczał do gimnazjum w Wadowicach (I-V kl. do 1882) potem do gimnazjum III im. Sobieskiego w Krakowie, w latach 1882-1887.

Kraków

• 1890 rozpoczął studia na Wydz. Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie studiów słuchał wykładów M. Baranieckiego, L. Birkenmajera, F. Karlińskiego, pod kierunkiem którego pracował 3 lata (1890-3) w Obserwatorium Astronomicznym w Krakowie, K. Olszewskiego, A. Witkowskiego i W. Natansona.

Brał udział w seminarium prowadzonym przez M.A. Baranieckiego i F. Karlińskiego.

• 1893 wraz z T. Łopuszańskim, założył kółko matematyczne uczniów UJ.
• 1895 zdał w Krakowie egzamin na nauczyciela matematyki i fizyki.
• 13 listopada 1895 otrzymał promocję na dr. nauk filozoficznych na podstawie rozprawy „Z teorii ogólnych twierdzeń Greena”.
• 1895-1896 stypendium naukowe w Berlinie, pracował pod kierunkiem Lazarusa Immanuela Fuchsa i Herrmanna Amandusa Schwarza.
• 1896-1898 pracował w Paryżu (Uniwersytet Paryski – Facultédes Sciences) pod kierunkiem Paula Emile'a Appella i Emile'a Picarda, z którymi łączyła go przyjaźń.

Opublikował około 30 prac o funkcjach eliptycznych i hipereliptycznych i ich całkach w czasopismach polskich i francuskich („Prace Matematyczno-Fizyczne”, „Wiadomości Matematyczne”, „Comptes rendus de l’Académie des Sciences de Paris”, w „Bulletin de la Société Mathematique de Francé”), m.in. „O rozwijaniu funkcji Z(n) Jacobiego na szeregi trygonometryczne” („Prace Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki” 1922).

• sierpień 1889 mianowany następcą nauczyciela matematyki i fizyki w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie.

Przemyśl

• 1899-1901 nauczyciel w C.K. Gimnazjum w Przemyślu.

Lwów

• 1901 mianowany docentem elementów matematyki wyższej na Wydziale Chemii i Architektury Politechniki Lwowskiej, wykładał tamże równocześnie matematykę i fizykę w Wyższej Szkole Realnej. Obie funkcje pełnił do 1908 r., z krótką przerwą 1906-1907, kiedy wyjechał do Paryża, gdzie pracował nad rozprawą habilitacyjną.
• 1908 Habilitował się we Lwowie na podstawie pracy „Sur le développement des fonctions hyperelliptiques en séries trigonométriques” („Prace Matematyczno-Fizyczne” 1908).
• 31 października 1908 mianowany profesorem nadzwyczajnym matematyki w Politechnice Lwowskiej,
• od 13 grudnia 1908 objął Katedrę Matematyki po tragicznym zgonie prof. Stanisława Kępińskiego.
• od 1 listopada 1909 profesor zwyczajny.
• W latach 1913-1915 był dziekanem Wydziału Inżynierii Wodnej Politechniki we Lwowie,
• 1917-1918 rektor tej uczelni.

Prócz prac opublikowanych w tym czasie w czasopismach Krygowski opracował:

• „Elementa matematyki wyższej” (Kurs litograficzny) i
• „Wykłady matematyki” (cz. 1 „Rachunek różniczkowy i teoria szeregów”, wydane staraniem studentów Politechniki Lwowskiej.

Poznań

• 1919 W chwili założenia Uniwersytetu Poznańskiego został powołany do objęcia katedry matematyki.

Zorganizował Seminarium poświęcone funkcjom analitycznym, którym kierował przez 19 lat. W 1919 r. powołano go na wiceprzewodniczącego do pierwszej w Poznaniu Komisji Egzaminacyjnej na kandydatów na nauczycieli.

• w 1920-1921 dziekan Wydziału Filozoficznego
• w 1919-1920 i 1934-1936 prorektor Uniwersytetu Poznańskiego.
• 29 stycznia 1929 otrzymuje od gen. Tadeusza Piskora ze Sztabu Głównego Wojska Polskiego podziękowanie za pomoc przy zorganizowaniu tajnego kursu szyfrów wśród studentów trzeciego i czwartego roku. Wybrał spośród swoich studentów ostatnich dwu lat grupę liczącą ponad dwadzieścia osób. Program kursu obejmował podstawy kryptologii oraz działów analizy matematycznej, które miały zastosowanie w tej dziedzinie wiedzy (m.in. permutacje, rachunek prawdopodobieństwa itp.). Specjalistyczne zajęcia i wykłady prowadzili, prócz prof. Krygowskiego, dojeżdżający w tym celu z Warszawy: mjr Franciszek Pokorny, kpt. Maksymilian Ciężki oraz inż. Antoni Palluth. Wraz z końcem 1929 r. podjęto systematyczne prace nad rozwiązaniem niemieckiego systemu Enigma. 1 września 1932 roku zlikwidowano poznańską ekspozyturę Biura Szyfrów, a trzech najzdolniejszych kryptologów przeniesiono do stolicy. Byli to Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki, najzdolniejsi uczniowie prof. Krygowskiego.

• w 1938 przeniesiono go w stan spoczynku.

Do wybuchu wojny mieszkał w Poznaniu przy ul. Focha 54, II p. W czasie wojny, na skutek wysiedlenia przez okupanta w grudniu 1939 roku stracił cale swoje mienie, a w tym bezcenny księgozbiór około 3000 książek. Deportowany najpierw do baraków na ul. Głównej, potem do Radomska, a następnie przebywał w Krakowie. Tutaj też po wyzwoleniu objął wykłady w tworzącej się Politechnice Krakowskiej.

• 1946-1955 powrót na Uniwersytet Poznański jako zwyczajny profesor kontraktowy, wykładał niemal do ostatniej chwili życia, do kwietnia 1955.

W latach 1946 i następnych współpracował z katedrą chemii fizjologicznej Uniwersytetu Poznańskiego publikując wspólnie z prof. Stefanem Dąbrowskim prace dotyczące dyfuzji ciał w cieczy.

Krygowski był prezesem Oddziału Lwowskiego Polskiego Towarzystwa Matematycznego i Oddziału Poznańskiego tegoż towarzystwa. W 1926 r. był prezesem tego towarzystwa.

Interesował się muzyką, szczególnie szopenistyką. Jako członek Société de Frédéric Chopin był w stałym kontakcie z prezesem „Commité d’Action” tegoż towarzystwa Edouardem Ganche, wydawcą dzieł Chopina.

Otrzymał ordery i odznaczenia:

• 1918 Komandora Polonia Restituta
• Oficerski Polonia Restituta
• 27 kwietnia 1936 Krzyż Oficerski francuskiego Ordre National de la Legion d'Honneur – Legii Honorowej
• Order Palm Akademickich (tytuł: Officier d’Academie).

Zdzisław Krygowski zmarł 10 sierpnia 1955 o godz. 05.30 w Poznaniu, pogrzeb odbył się 13.08.1955, pochowany został na cmentarzu przy ul. Lutyckiej i Szczawnickiej.