Wieliczka-Grabówki (Siercza), cmentarz żydowski (kirkut)

Dodaj nowe zdjęcie!
aktywny do:
00.00.1942
adres:
32-020 Wieliczka ul. Przetakówka
rodzaj cm./wyznanie:
judaizm
region administracyjny:
Województwo małopolskie, powiat wielicki, gmina Wieliczka
powierzchnia:
1.80 ha
kategoria miejsca:
Cmentarz żydowski
Informacje dodatkowe

Cmentarz żydowski w Wieliczce – żydowska nekropolia na południowo-zachodnich rubieżach Wieliczki w bezpośrednim sąsiedztwie tzw. użytku ekologicznego Grabówki. Miejsce martyrologii Żydów wielickich i małopolskich.

Historycznie teren należał do żydowskiej osady Klasno w granicach miejscowości Siercza. Cmentarz został założony prawdopodobnie w pierwszej połowie XVI wieku, lecz jego oficjalne granice wytyczono w wieku XVIII i z tego okresu zachowały się też najstarsze macewy. Obszar cmentarza zajmuje ok. 1,8 ha. Łącznie zachowało się tu około pięćdziesięciu nagrobków, wykonanych z wapienia i piaskowca z napisami w języku hebrajskim oraz tradycyjnymi nagrobkowymi ornamentami. Nekropolia wykorzystywana była również do pochówku Żydów z podkrakowskiego Podgórza i miejscowości sąsiadujących z Wieliczką. W latach 1939-1942 cmentarz na Grabówkach był miejscem masowych rozstrzelań i pochówku Żydów zamordowanych przez okupantów niemieckich w Wieliczce i okolicach. Fakt ten upamiętnia granitowy pomnik poświęcony pamięci ponad tysiąca pomordowanych tu i w mieście Żydów wielickich, ustawiony przy wschodniej granicy kirkutu w miejscu masowej mogiły zamordowanych. Tuż obok pomnika ustawiono w rzędzie najlepiej zachowane macewy. Cmentarz był czynny najprawdopodobniej do lata 1942 roku, kiedy to rozpoczął się ostatni etap eksterminacji Żydów zamieszkujących Wieliczkę i skoncentrowanych w mieście do wysiedlenia. Wtedy też Niemcy dokonali planowej dewastacji nekropolii.

Obecnie cały cmentarz, w tym pomnik martyrologii, znajdują się w złym, z roku na rok coraz gorszym stanie zachowania. Większość macew jest poprzewracanych, porośniętych mchami i nasiąkniętych wilgocią, część połamana, niektóre z namalowanymi napisami, w tym np. swastyką. Otoczenie pomnika martyrologii wielickich Żydów, będące jednocześnie miejscem pochówku około 1000 ofiar, przez wiele lat nie było pielęgnowane, zarastając krzewami i trawą, a najprawdopodobniej zimą 2010/2011 r. dodatkowo rozkradziono elementy metalowe i rozbito elementy ogrodzenia. W związku z obchodami 70. rocznicy wywózki i wymordowania żydów wielickich i małopolskich latem 2012 r. teren cmentarza i otoczenie pomnika gruntownie uporządkowano i odnowiono otoczenie pomnika. 27 sierpnia 2012 r. a na cmentarzu odbyła się modlitwa za zmarłych i pomordowanych, której przewodniczył rabin Eliezer Gurary. Wziął w niej udział również jeden z ostatnich żyjących ocalonych z wysiedlenia, prof. Uri Shmueli.

 

Źródło: wikipedia.org, wikimapia.org

Brak wydarzeń

    Dodaj słowa kluczowe