Walery Goetel (ur. 14 kwietnia 1889 w Suchej Beskidzkiej, zm. 6 listopada 1972 w Krakowie) – polski geolog, ekolog i paleontolog, profesor, działacz społeczny.

Po ukończeniu w 1907 r. Gimnazium św. Anny w Krakowie studiował geologię na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Wiedeńskim. W 1913 roku doktoryzował się z dziedziny geologii i paleontologii na Uniwersytecie w Wiedniu, w 1916 habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Do roku 1920 pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Jagiellońskim, później został profesorem zwyczajnym geologii ogólnej i paleontologii. Od 1929 pełnił obowiązki prodziekana, a od 1932 dziekana Wydziału Górniczego AGH. W 1935 roku został prorektorem, a cztery lata później rektorem uczelni (do 1951).

Naukowo zajmował się badaniem budowy geologicznej Tatr, był współtwórcą przygranicznych parków narodowych (Tatrzańskiego, Pienińskiego oraz Babiogórskiego). Był również pasjonatem geografii politycznej, czynnie włączył się w polsko-czechosłowacki spór o przebieg granicy w Tatrach, czemu dał wyraz w trzech publikacjach: O Jaworzynę (1922), Szkic przebiegu sprawy Jaworzyny (1925) i Spór o Jaworzynę a Park Narodowy Tatrzański (1925). Interesował się też kwestią mniejszości narodowych w Karpatach, szczególnie Łemków (O Łemkowszczyźnie, 1935).

Był twórcą nowej gałęzi nauki – sozologii, która łączy w sobie problematykę ochrony przyrody z racjonalnym użytkowaniem jej zasobów.

Odbył wiele podróży naukowych (po krajach europejskich, Kaukazie, Islandii, Afryce, Azji Zachodniej i Południowej). Wspomnienia Walerego Goetla z podróży po ZPA można przeczytać w książce: Ze wspomnień podróżników (1958).

Od 1940 pozostawał członkiem Stronnictwa Demokratycznego. Z jego ramienia znalazł się w roku 1945 w Krajowej Radzie Narodowej oraz w polskiej delegacji na konferencji poczdamskiej jako rzeczoznawca.

Doktor honoris causa AGH (1960), Akademii Górniczej w Ostrawie (1950) i Politechniki Krakowskiej (1970). Członek Polskiej Akademii Nauk. W 1983 roku został patronem powołanej przez SD Fundacji im. prof. Walerego Goetla, która zajmowała się badaniem i promocją ochrony środowiska.

Działalność społeczna

Od 1903 roku był członkiem Towarzystwa Tatrzańskiego. Działał w Sekcji Turystycznej, Komisji do Robót w Tatrach, Komisji Przewodnickiej (w latach 1934–1935), a od 1913 roku w Sekcji Ochrony Tatr oraz Klubie Wysokogórskim. Od 1918 roku członek Zarządu Głównego PTT, wiceprzewodniczący (1919–1936 oraz 1947–1950) oraz prezes (1936–1947) tej organizacji. Po połączeniu PTT i PTK w Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze w latach 1950–1972 pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Turystyki Górskiej Zarządu Głównego PTTK, był zarazem członkiem Plenum ZG PTTK. Działał aktywnie w organizacji, poświęcając swój czas głównie zagadnieniom turystyki górskiej i ogólnie górom.

Redaktor naczelny rocznika poświęconego górom „Wierchy” w latach 1928–1934 oraz 1947–1949, potem wchodził w skład Komitetu Redakcyjnego.

Godności

17 grudnia 1950 podczas I Walnego Zjazdu PTTK otrzymał godność Członka Honorowego Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

W 1973 roku schronisku na Hali Ornak położonemu na Małej Polance Ornaczańskiej w górnej części Doliny Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich nadano im. prof. Walerego Goetla.

Był bratem pisarza Ferdynanda Goetla.

Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze zasłużonych.

Jego nazwiskiem została nazwana ulica w Krakowie w dzielnicy Krowodrza, na osiedlu Cichy Kącik.

Publikacje naukowe W. Goetla

• W. Goetel, 1917: Die Rhätische Stufe und der unterste Lias der subtatrischen Zone in der Tatra. Bulletin d'Académie des Sciences de Cracovie, Cl. Sci. math.-nat. A (1917), pp. 1–222.