Tomasz Adam Merta (ur. 7 listopada 1965 w Legnicy, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – polski urzędnik państwowy, historyk myśli politycznej, publicysta, w latach 2005–2010 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalny Konserwator Zabytków.

Życiorys

Skończył szkołę średnią w Kielcach (jako absolwent IV Liceum Ogólnokształcącego im. Hanki Sawickiej). Ukończył następnie studia w zakresie filologii polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, studia podyplomowe Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. Pisał doktorat na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych UW.

W latach 1996–1998 pracował jako asystent w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych UW. Od 1996 do 1999 wchodził w skład zespołu redakcyjnego pisma "Res Publica Nowa". W latach 1996–2000 był polskim korespondentem "East European Constitutional Review", następnie do 2002 zajmował stanowisko redaktora naczelnego "Kwartalnika Konserwatywnego". Był członkiem Warszawskiego Klubu Krytyki Politycznej założonego po wyborach prezydenckich w 1995 roku przez środowiska prawicowe.

W latach 2000–2001 pełnił funkcję doradcy ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego. Od 2001 do 2002 był dyrektorem Instytutu Dziedzictwa Narodowego.

Należał do współautorów programu Prawa i Sprawiedliwości w dziedzinie kultury. Zasiadał w radzie "IV Rzeczypospolitej" oraz w radzie programowej Muzeum Powstania Warszawskiego. W 2005 należał do Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich.

Związany ze środowiskiem krakowskiego Ośrodka Myśli Politycznej (należał do Klubu Przyjaciół i Sponsorów OMP). Współautor i współredaktor książek publicystycznych W obronie zdrowego rozsądku (2000) oraz Pamięć i odpowiedzialność (2005). Publikował także m.in. w "Znaku", "Życiu", "Rzeczpospolitej", "Gazecie Wyborczej", "Przeglądzie Politycznym", "Więzi", "Newsweeku" i "Ozonie". Konsultant merytoryczny w Centrum Edukacji Obywatelskiej, współautor programów nauczania i podręczników m.in. do wiedzy o społeczeństwie, historii i przedsiębiorczości oraz metodycznych poradników dla nauczycieli.

4 listopada 2005 został powołany na stanowiska podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków. Po powołaniu nowego rządu 16 listopada 2007 pozostał na tych stanowiskach.

Był żonaty z Magdaleną Pietrzak-Mertą.

Zginął 10 kwietnia 2010 w katastrofie lotniczej w Smoleńsku.

Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienie

16 kwietnia 2010 pośmiertnie odznaczono go Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, a także pośmiertnie złotą Glorią Artis i Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Tego samego dnia Sejmik Województwa Dolnośląskiego nadał mu tytuł Honorowego Obywatela Dolnego Śląska. 20 kwietnia 2010 został pochowany na cmentarzu przy parafii św. Zofii Barat w Warszawie. Tomaszowi Mercie poświęcono także biografię literacką autorstwa Beaty Mikluszki i Łukasza Perzyny Poeta na urzędzie (Wyd. Akces, Warszawa 2011), zawierająca relacje m.in. Kazimierza Michała Ujazdowskiego, Bogdana Zdrojewskiego i Marka Cichockiego.

"Teologia Polityczna" i Muzeum Historii Polski w Warszawie wydały Nieodzowność konserwatyzmu. Księgę pamięci Tomasza Merty oraz Nieodzowność konserwatyzmu. Pisma wybrane.