Théophile Gautier, (pol.) Teofil Gautier (ur. 31 sierpnia 1811 w Tarbes, zm. 23 października 1872 w Neuilly-sur-Seine koło Paryża) – francuski pisarz, poeta, dramaturg, krytyk literacki, teatralny i krytyk sztuki; przedstawiciel francuskiego romantyzmu, prekursor parnasizmu.

Z osobą Gautiera powszechnie łączy się właściwe wprowadzenie do literatury słynnego sformułowania Victora Cousina sztuka dla sztuki, pochodzącego z przedmowy do powieści Panna de Maupin (1836). Właściwe romantykom upodobanie do cudowności znalazło wyraz w opowiadaniach fantastycznych, które Gautier zaczął pisać już w latach trzydziestych. Z reguły pozbawione efektów niesamowitości, opowiadania te bliskie bywają zaprawionej humorem grotesce.

Został pochowany na Cmentarzu Montmartre w Paryżu. Autorem pomnika na grobie Gautiera był polski rzeźbiarz – Cyprian Godebski.

Twórczość wybrana

• Albertus – poezje (1833)
• Avatar – powieść (1833, wyd. polskie: Awatar 1921, 1976)
• Comédie de la mort – poezje (1938)
• Podróż do Hiszpanii – relacja (1843)
• Grotesques – eseje (1844)
• Le roi Candaule – nowela (1845)
• España – poezje (1845)
• Émaux et camées – poezje (1852 i późniejsze poszerzenia)
• Les Jeune-France (1857)
• Romans mumii (1858; pierwsze wyd. pol. jako Romans pewnej mumii 1911)
• Kapitan Fracasse (1863) – powieść awanturniczo-historyczna
• Histoire du romantisme
• libretto do baletu Giselle Adolphe Adama (wyst. 1841)