Ołeksandr Opanasowicz Potebnia, Aleksandr Afanasjewicz Potiebnia (ukr. Олександр Опанасович Потебня; ros. Александр Афанасьевич Потебня; ur. 10 września/22 września 1835 w chutorze Maniw, zm. 29 listopada/11 grudnia 1891 w Charkowie) – ukraiński i rosyjski językoznawca, tłumacz, etnograf, pedagog, filozof. Jeden z najznaczniejszych przedstawicieli teorii lingwistyki w Rosji.

W 1856 roku ukończył uniwersytet charkowski. Pozostał na uczelni jako wykładowca, od 1875 roku profesor. Od 1877 roku był członkiem-korespondentem Imperatorskiej Akademii Nauk.

Jego brat Andrij wybrał karierę wojskową. Wziął udział w powstaniu styczniowym po stronie polskiej i zginął w walce.

Ważniejsze publikacje

• Мысль и язык (1862),
• Заметки о малорусском наречии (1870),
• Из записок по русской грамматике (dysertacja doktorska, 1874),
• Из истории звуков русского языка (1886),
• Язык и народность (1895, pośmiertnie),
• Из записок по теории словесности (1905, pośmiertnie).