Nathaniel "Nate" Thurmond (ur. 25 lipca 1941 w Akron, zm. 16 lipca 2016 w San Francisco) – amerykański koszykarz, skrzydłowy lub center. Członek Basketball Hall of Fame.

Mierzący 211 cm wzrostu koszykarz studiował na Bowling Green State. Do NBA został wybrany z 3. numerem w drafcie 1963 r. przez San Francisco Warriors (od 1971 działających jako Golden State Warriors). Po swoim debiutanckim sezonie 1963/64 został zaliczony do All-NBA Rookie Team, uzyskując średnie 7,0 pkt., 10,4 zb., 1,1 as. W Warriors grał do 1974, kiedy został graczem Chicago Bulls. 18 października 1974 w meczu Bulls z Atlanta Hawks jako pierwszy w historii ligi uzyskał quadruple-double (22 pkt., 14 zb., 13 as., 12 bl.). Karierę kończył w 1977 w Cleveland Cavaliers.

Był specjalistą od zbiórek - w najlepszych sezonach miał ich ponad 20 na mecz. W 1968 ustanowił rekord kariery, notując średnio 22.0 zbiórki w meczu. Zajął wtedy drugie miejsce w NBA zaraz za Wiltem Chamberlainem (23.8 zb/m). Podobnie było i rok później, z tą różnicą, że notował średnio 19.7 zb. Łącznie w tej kategorii trzykrotnie zajmował drugie miejsce w lidze (1968-69, 1973), czterokrotnie był czwarty (1965-67, 1972).

Był również zaliczany do grona najlepszych defensorów ligi. W NBA All-Defensive 1st Team znalazł się dwukrotnie (1969, 1971), natomiast w All-NBA Defensive 2nd Team trzykrotnie (1972, 1973, 1974). Siedem razy brał udział w NBA All-Star Game. W 1996 znalazł się wśród 50 najlepszych graczy występujących kiedykolwiek w NBA.

Osiągnięcia

• Uczestnik rozgrywek Sweet Sixteen turnieju NCAA (1963)
• Mistrz sezonu regularnego MAC (1962, 1963)
• Zaliczony do:
  • I składu konferencji Mid-American (MAC – 1961–1963)
  • II składu All-American (1963)

• Finalista NBA (1964)
• 7-krotny uczestnik NBA All-Star Game (1965–68, 1970, 1973–74)
• 2-krotnie wybierany do All-NBA Defensive First Team (1969, 1971)
• 3-krotnie wybierany do All-NBA Defensive Second Team (1972-74)
• Wybrany do NBA All-Rookie Team (1964)
• Uczestnik NBA vs ABA All-Star Game (1971)
• Kluby Cavaliers oraz Warriors zastrzegły należący do niego w numer 42
• Zaliczony do grona 50 Najlepszych Zawodników w Historii NBA (NBA's 50th Anniversary All-Time Team - 1996)
• Członek Koszykarskiej Galerii Sław (Naismith Memorial Basketball Hall Of Fame - 1985)

Rekordy NBA

• Pierwszy zawodnik w historii NBA, który uzyskał tzw. quadruple-double w pojedynczym spotkaniu: Chicago Bulls (120) vs. Atlanta Hawks (115), 18.10.1974 (OT)
  • 22 punkty, 14 zbiórek, 13 asyst, 12 bloków w 45 minut
  • Spotkanie to było pierwszym w sezonie 1974/75 oraz debiutem Thurmonda w barwach Bulls.
  • Alvin Robertson, Hakeem Olajuwon i David Robinson są jedynymi zawodnikami w historii, którzy również uzyskali quadruple-double.

• Jeden z zaledwie pięciu zawodników w historii NBA, których średnia zbiórek z całej kariery wynosi co najmniej 15 na mecz: 15,0 (14 464/964)
  • Pozostali, którzy tego dokonali to: Wilt Chamberlain, Bill Russell, Bob Pettit, Jerry Lucas

• Jeden z zaledwie pięciu zawodników w historii NBA, których średnia zbiórek z całego sezonu wyniosła co najmniej 20 na mecz: 21,3 (1966), 22,0 (1967)
  • Pozostali, którzy tego dokonali to: Bill Russell, Wilt Chamberlain, Bob Pettit, Jerry Lucas

• Jeden z zaledwie czterech zawodników w historii NBA, którzy uzyskali co najmniej 40 zbiórek w jednym meczu: 42, vs. Detroit Pistons, 9.11.1965
  • Pozostali, którzy tego dokonali to: Bill Russell, Wilt Chamberlain, Jerry Lucas

• Największa liczba zbiórek, uzyskanych w jednej kwarcie: 18, vs. Baltimore Bullets, 28.02.1965

• Co najmniej 20 zbiórek w całej serii play-off: 6 gier, vs. Philadelphia 76ers (finały NBA 1967)
  • Wilt Chamberlain dokonał tego samego w barwach drużyny przeciwnej, Philadelphia 76ers, w tej samej serii.

• Co najmniej 20 zbiórek w całej serii finałowej: 6 gier, vs. Philadelphia 76ers (finały NBA 1967)
  • Wilt Chamberlain dokonał tego samego w barwach drużyny przeciwnej, Philadelphia 76ers, w tej samej serii.
  • Bill Russell dokonał tego 3-krotnie (1959, 1961-62), natomiast Wilt Chamberlain 2-krotnie (1964, 1967).