Edward Montgomery Clift (ur. 17 października 1920 w Omaha, zm. 23 lipca 1966 w Nowym Jorku) – amerykański aktor filmowy i teatralny.

Biografia

Clift urodził się jako Edward Montgomery Clift w Omaha w stanie Nebraska, jako syn Williama Brooksa Clifta, wiceprezesa Narodowego Banku Omaha i Ethel Fogg (nazywana "Sunny"). Clift miał bliźniaczą siostrę Robertę (aka Ethel) oraz brata, Williama Brooksa Jr, który miał nieślubnego syna z aktorką Kim Stanley. Montgomery Clift później mieszkał w Jackson Heights w Queens, aż do rozpoczęcia kariery na Broadwayu.

Ethel wychowywała Clifta i jego rodzeństwo jakby byli arystokratami. Dzieci były uczone w domu przez matkę oraz przez prywatnych nauczycieli w Stanach Zjednoczonych i Europie. Aktor podejmował naukę w języku francuskim, niemieckim i włoskim.

Podczas II wojny światowej nie został przyjęty do służby wojskowej z powodu alergii i zapalenia jelita grubego.

Montgomery Clift w trailerze filmu Poszukiwania.

Clint po raz pierwszy pojawił się na Broadwayu w wieku piętnastu lat i szybko osiągnął sukces. Występował na tamtejszej scenie przez dziesięć lat przed podjęciem kariery w Hollywood.

Clift zadebiutował w filmie u boku Johna Wayne'a w filmie Rzeka Czerwona, który został nakręcony w 1946 roku, a wydany dwa lata później. Następnie wystąpił w filmie wojennym Poszukiwania. Aktor był niezadowolony z jakości scenariusza i napisał go powtórnie, w większości sam. Film został nominowany do Oscara w kategorii najlepszy scenariusz, jednak oryginalni twórcy otrzymali nominacje. Rola Clifta w tym filmie przyniosła mu pierwszą nominację do Oscara dla najlepszego aktora.

Kolejnym filmem aktora był melodramat Dziedziczka. Clift ponownie skrytykował scenariusz oraz grę u boku Olivii de Havilland. Aktor wyszedł z premiery filmu przed zakończeniem, ponieważ był niezadowolony ze swojej roli.

W 1950 roku aktor wystąpił w filmie dramatycznym Podzielone miasto. Chociaż Clift ponownie zdobył uznanie krytyków, film okazał się porażką box office. Następnie Clift miał zagrać w Bulwarze Zachodzącego Słońca (który został napisany specjalnie dla niego), ale zrezygnował w ostatniej chwili, ponieważ czuł, że bohater filmu był zbyt bliski jego życiu (podobnie jak on był przystojny i spotykał się ze starszymi, bogatymi kobietami).

Montgomery Clift podczas premiery Miejsca pod słońcem.

Na początku lat 50. XX wieku Clift był jednym z najbardziej poszukiwanych aktorów w Hollywood, jego bezpośrednim konkurentem był jedynie Marlon Brando. W pewnym momencie otrzymywał tak wiele propozycji ról, że przyjaciele musieli się przeciskać między stosami scenariuszy, aby wejść po schodach. Według Elizabeth Taylor (cytowanej w biografii Clifta napisanej przez Patricię Bosworth), "Monty mógł być największą gwiazdą na świecie, jeśli robiłby więcej filmów" (Clift był wybredny w wyborze ról).

Jego kolejny film Miejsce pod słońcem (1951) ukazuje jedną z jego najbardziej rozpoznawalnych ról. Studio Paramount Pictures do ról w tym obrazie zatrudniło parę największych ówczesnych młodych hollywoodzkich gwiazd (Clift i Elizabeth Taylor). Rola Clifta w tym filmie została przychylnie przyjęta przez krytykę, a aktor ponownie otrzymał nominację do Oscara dla najlepszego aktora. Aby dobrze przygotować się do scen więziennych w tym obrazie, Clift spędził noc w prawdziwym więzieniu. Odmówił przyjęcia sugestii reżysera George'a Stevensa, żeby zrobić "coś niesamowitego", podczas gdy jego charakter idzie na krzesło elektryczne. Zamiast tego aktor zagrał tę scenę z naturalnym, przygnębionym wyrazem twarzy. Jego główny rywal do Oscara, Marlon Brando, był tak poruszony grą Clifta, że oddał na niego głos w kategorii najlepszy aktor.

Następnie Clift zagrał w thrillerze Wyznaję w reżyserii Alfreda Hitchcocka. Aktor przygotowywał się do roli mieszkając przez pewien czas w kościele oraz studiował życie księży. Film okazał się klapą komercyjną ze względu na kontrowersje wokół postaci księdza (granej przez Clifta) uwikłanego w romans z kobietą.

Szczyt kariery filmowej Clifta przypada na 1953 rok i rolę w filmie Stąd do wieczności. Do filmu nauczył się grać na trąbce, chociaż wiedział, że gra na instrumencie będzie dubbingowana przez profesjonalnego trębacza. Po raz kolejny Clift otrzymał nominację do Oscara dla najlepszego aktora, jednak przegrał z Williamem Holdenem. Clift był załamany przegraną. Od producentów filmu otrzymał mały złoty róg, który cenił przez resztę swojego życia.

Ostatnim filmem Clifta przed wypadkiem był Stazione Termini. Po raz kolejny gra aktora zwróciła uwagę krytyków.

Clift odrzucił role w filmach Bulwar Zachodzącego Słońca i Na wschód od Edenu.

W dniu 12 maja 1956 roku, w okresie kręcenia zdjęć do filmu W poszukiwaniu deszczowego drzewa, aktor rozbił swój samochód na słupie telefonicznym po opuszczeniu imprezy w domu jego bliskiej przyjaciółki Elizabeth Taylor i jej ówczesnego męża, Michaela Wildinga, w Beverly Hills. Aktorka powiadomiona przez przyjaciela Kevina McCarthy, który był świadkiem wypadku, przybiegła na miejsce wypadku i ręcznie usunęła ząb z języka Clifta, który zaczął się nim dusić. Aktor doznał złamania szczęki i nosa, zmiażdżenia zatoki i kilku okaleczeń twarzy, które wymagały operacji plastycznej. Po długim okresie rehabilitacji aktor wrócił na plan, aby dokończyć film.

Po wypadku aktor popadł w alkoholizm i uzależnienie od tabletek przeciwbólowych, tak jak po wcześniejszym ataku na czerwonki, która doprowadziła do przewlekłych problemów jelitowych. W rezultacie zdrowie i wygląd Clifta znacznie się pogorszyły.

Jego kariera filmowa po wypadku, z powodu jego nadużywania substancji była opisywana jako najdłuższe samobójstwo w historii Hollywood. Clift kontynuował pracę przez najbliższe dziesięć lat. Jego trzy kolejne filmy to Lonelyhearts (1958), Młode lwy (1958) i Nagle, zeszłego lata (1959). Rok później Clift zagrał wraz z Lee Remick w Dzikiej rzece Elii Kazana. Następnie wystąpił w dramacie Skłóceni z życiem będącym ostatnim filmem Marilyn Monroe i Clarka Gable. Stan zdrowia Clifta zdecydowanie pogorszył się podczas nagrywania Freuda Johna Hustona (1962). Universal pozwał aktora za częste nieobecności, które spowodowało przekroczenie budżetu filmu. Strony zawarły ugodę poza sądem, a obraz odniósł sukces w box office i przyniósł wiele nagród za reżyserię i scenariuszy. Po premierze filmu aktor pojawił się w programie The Hy Gardner Show, podczas którego opowiedział o wypadku, jego karierze filmowej oraz o traktowaniu przez prasę. Podczas rozmowy Gardner powiedział, że jest to "pierwszy i ostatni występ Montgomery Clifta w wywiadzie telewizyjnym". Ostatnią nominację do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego otrzymał za rolę w Wyrok w Norymberdze.

Montgomery Clift zmarł 23 lipca 1966 roku na zawał serca. Ceremonia pogrzebowa odbyła się w kościele St. James, w której uczestniczyło 150 gości, w tym Lauren Bacall, Frank Sinatra i Nancy Walker. Następnie aktor został pochowany na cmentarzu Quaker w Brooklynie. Elizabeth Taylor, która była w tym czasie w Paryżu, wysłała kwiaty, podobnie jak Roddy McDowall, Myrna Loy i Lew Wasserman.

Patricia Bosworth, autorka biografii aktora, miała dostęp do rodziny Clifta i ludzi, którzy go znali i pracowali z nim, napisała w swojej książce: "Monty miał romanse z mężczyznami i kobietami. Po wypadku samochodowym wpadł w uzależnienie od środków przeciwbólowych i spoważniał. Jego kontakty stały się emocjonalne i zarezerwowane dla starych znajomych: Elizabeth Taylor, Libby Holman, Ann Walker i Nancy Lincoln. Clift walczył całe życie z jego biseksualizmem, powiedział kiedyś: "Uwielbiam mężczyzn w łóżku, ale tak naprawdę kocham kobiety!".

Elizabeth Taylor była znaczącą postacią w jego życiu. Poznali się podczas premiery Dziedziczki. Pojawili się razem w Miejscu pod słońcem, gdzie ich sceny romantyczne otrzymały uznanie za swoją naturalność. Clift i Taylor zagrali także razem w filmach W poszukiwaniu deszczowego drzewa i Nagle, zeszłego lata. Para pozostała dobrymi przyjaciółmi aż do śmierci aktora.

Filmografia

• 1948: Poszukiwania (The Search) jako Ralph Stevenson
• 1948: Rzeka Czerwona (Red River) jako Matthew "Matt" Garth
• 1949: Dziedziczka (The Heiress) jako Morris Townsend
• 1950: Podzielone miasto (The Big Lift) jako Danny MacCullough
• 1951: Miejsce pod słońcem (A Place in the Sun) jako George Eastman
• 1953: Wyznaję (I Confess) jako Ojciec Michael William Logan
• 1953: Stazione Termini (Terminal Station) jako Giovanni Doria
• 1953: Stąd do wieczności (From Here to Eternity) jako szeregowiec Robert E. Lee "Prew" Prewitt
• 1957: W poszukiwaniu deszczowego drzewa (Raintree County) jako John Wickliff Shawnessy
• 1958: Lonelyhearts jako Adam White
• 1958: Młode lwy jako Noah Ackerman
• 1959: Nagle, zeszłego lata (Suddenly, Last Summer) jako Dr Cukrowicz
• 1960: Dzika rzeka (Wild River) jako Chuck Glover
• 1961: Skłóceni z życiem (The Misfits) jako Perce Howland
• 1962: Freud jako Sigmund Freud
• 1962: Wyrok w Norymberdze (Judgment at Nuremberg) jako Rudolph Petersen
• 1966: The Defector jako Prof. James Bower

Nagrody i nominacje

Montgomery Clift otrzymał gwiazdę na Hollywood Walk of Fame oraz otrzymał następujące nominacje do nagród:

• 1949: Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za Poszukiwania (nominacja)
• 1952: Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za Miejsce pod słońcem (nominacja)
• 1954: Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za Stąd do wieczności (nominacja)
• 1962: Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za Wyrok w Norymberdze (nominacja)
• 1962: Złoty Glob dla najlepszego aktora drugoplanowego za Wyrok w Norymberdze (nominacja)
• 1962: Nagroda BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za Wyrok w Norymberdze (nominacja)