Michaił Czigorin, ros. Михаил Иванович Чигорин (ur. 31 października/12 listopada 1850, zm. 12 stycznia/25 stycznia 1908 w Lublinie) – rosyjski szachista, uczestnik meczów o mistrzostwo świata z Wilhelmem Steinitzem.

Kariera szachowa

Pod koniec XIX wieku był uczestnikiem wielu prestiżowych turniejów z udziałem najsilniejszych szachistów świata. Wygrał turnieje w Nowym Jorku (1889) i Budapeszcie (1896). Turniej w Hastings w 1895 roku z udziałem całej światowej czołówki zakończył na drugiej pozycji (za Harrym Pillsburym, a przed Emanuelem Laskerem, Siegbertem Tarraschem i Wilhelmem Steinitzem). Trzykrotnie triumfował w mistrzostwach imperium rosyjskiego.

Czigorin dwukrotnie w Hawanie rozegrał mecze o mistrzostwo świata przeciwko Wilhelmowi Steinitzowi. Pierwszy mecz w 1889 roku przegrał w stosunku 6½ – 10½. Rewanż rozegrany trzy lata później był bardziej wyrównany, lecz również zakończył się porażką Czigorina 10½ – 12½.

W pierwszej dekadzie XX wieku Czigorin był mniej widoczny w wielkich turniejach szachowej elity. Wygrał mniej znaczące turnieje w Moskwie (1901), w Kijowie i Wiedniu (1903) oraz w Petersburgu (1905). Prawie do końca życia pozostawał najsilniejszym rosyjskim szachistą, redagował i za własne pieniądze regularnie wydawał szachowy periodyk, był energicznym organizatorem szachowego życia w Rosji. Jest uznawany za ojca rosyjskiej szkoły szachów, pozostawił znaczny wkład w rozwój teorii otwarć szachowych. Kilka wariantów debiutowych nosi jego nazwisko. Do najważniejszych należą:

• obrona Czigorina przeciw gambitowi hetmańskiemu (1.d4 d5 2.c4 Sc6),
• wariant Czigorina w partii hiszpańskiej (1.e4 e5 2.Sf3 Sc6 3.Gb5 a6 4.Ga4 Sf6 5.O-O Ge7 6.We1 b5 7.Gb3 d6 8.c3 O-O 9.h3 Sa5 10.Gc2 c5 11.d4 Hc7).

Według retrospektywnego systemu rankingowemu Chessmetrics, najwyższą punktację osiągnął w październiku 1895 r., z wynikiem 2797 punktów zajmował wówczas 3. miejsce na świecie (za Emanuelem Laskerem i Siegbertem Tarraschem).