Maria Karolina Sabina Koszutska, ps. Wera Kostrzewa (ur. 2 lutego 1876 w Główczynie, zm. 9 lipca 1939 w Moskwie) – polska działaczka socjalistyczna i komunistyczna, dziennikarka.

Urodziła się w Główczynie koło Kalisza w majątku ziemskim rodziców Karola i Zuzanny z Gzowskich, młodość spędzała w późniejszej posiadłości Koszutskich w Kadzidłowej w powiecie łęczyckim. W 1891 roku przyjechała do Warszawy na dalszą naukę do renomowanej pensji pani Henryki Czarnockiej przy ul. Brackiej 18. Wśród koleżanek jej znalazły się Beata Łysińska, Natalia Gąsiorowska, a w tym czasie uczyły się tam też m.in. Maria Wysłouchowa i Helena Radlińska. W 1893 roku zakończyła naukę w pensji, a w rodzinnej wsi założyła tani sklepik i podjęła nauczanie.

W 1898 roku wyjechała na Litwę jako prywatna nauczycielka. W 1900 r. wróciła do Warszawy i w 1901 roku została dyplomowaną nauczycielką domową z prawem nauczania w szkole prywatnej. Wyjechała do paryskiej Sorbony na jednoroczne studia, po powrocie skąd podjęła pracę w Łodzi.

Od 1902 r. w PPS, gdzie poznała swojego przyszłego męża - elektryka Józefa Ciszewskiego. Jesienią 1902 roku została kierowniczką szkoły średniej w Łodzi. W marcu 1903 r. aresztowana, trafiła do więzienia łódzkiego, skąd przeniesiono ją do Cytadeli Warszawskiej, gdzie 3 miesiące spędziła w X Pawilonie. W czerwcu tego samego roku została zwolniona za kaucją i pod nadzorem policji oczekiwała na wyrok w Kadzidłowej.

W kwietniu 1904 roku została skazana na na trzy lata zesłania – skrócone później do dwóch lat – do Chołmogorów (70 kilometrów od Archangielska), gdzie osiedliła się razem z Ciszewskim. W październiku uzyskała zezwolenie na czasowy powrót do kraju z uwagi na ciężką chorobę matki. Po jej śmierci wyjechała do Warszawy, podejmując nielegalną działalność pod ps. Wera. 22 grudnia 1905 r. została aresztowana w mieszkaniu Józefa Bieleckiego i stanęła przed warszawskim okręgowym sądem wojennym. Przebywała w kobiecym więzieniu śledczym tzw. Serbii przy ul. Dzielnej 26 w Warszawie. W kwietniu 1906 adwokat Stanisław Patek wniósł alarmujące podanie do generalnego gubernatora o wypuszczenie jej z więzienia z powodu bardzo złego stanu zdrowia. Po 4 miesiącach została przewieziona do szpitala, skąd zbiegła.

W maju 1906 r. została wybrana na członka egzekutywy Warszawskiego Komitetu Robotniczego, sprawowała także nadzór nad Warszawską Organizacją Bojową Kazimierza Sosnkowskiego. W listopadzie 1906 r. na zjeździe w Wiedniu dokonał się rozłam w PPS, w wyniku którego Wydział Organizacji Bojowej i zwolennicy Józefa Piłsudskiego zostali wykluczeni z partii i utworzyli PPS-Frakcję Rewolucyjną, a pozostali członkowie przekształcili organizację w PPS-Lewicę, w której zarządzie znalazła się Wera (każda z frakcji uważała się za właściwą kontynutorkę PPS). 7 sierpnia 1906 r. Maria Koszutska i Józef Ciszewski zawarli związek małżeński. W tym okresie Wera zaprzyjaźniła się m.in. ze Stefanią Sempołowską i Pawłem Lewinsonem. Na skutek represji w połowie 1907 roku przeniosła się do zaboru austriackiego i tam przez 7 lat działała w Krakowie.

W latach 1908–1914 była współredaktorką pisma "Robotnik" pod pseudonimem M. Zboińska, później udzielała się w "Głosie Robotniczym". Na początku I wojny światowej przeniosła działalność do Zagłębia Dąbrowskiego, potem do Łodzi, skąd udała się do zajętej przez Niemców Warszawy, gdzie m.in. udało się jej uzyskać wraz z innymi członkami partii mandat radnego Rady Miejskiej dla Ciszewskiego.

16 grudnia 1918 r. powstała Komunistyczna Partia Robotnicza Polski, którą współorganizowała i jako główny ideolog weszła w skład władz. Opowiadała się za niepodległością Polski i była przeciwna pochodowi Armii Czerwonej na Warszawę. Brała udział w tworzeniu Rad Delegatów Robotniczych, po ich rozbiciu (w 1919 r.) 2 lutego 1920 roku została aresztowana wraz z Ciszewskim, Adolfem Warskim i Franciszkiem Fiedlerem. Uwolniona po kilku tygodniach, ponownie aresztowana w lipcu tego roku i uwięziona we Wronkach i Śremie, skąd wyszła w 1921 roku. Opuściła kraj i przebywała w Gdańsku, Berlinie i Moskwie, skąd do Polski przyjeżdżała kilka razy nielegalnie. Odegrała dużą rolę w formułowaniu postanowień II Zjazdu KPRP, co napotkało opór nie tylko w kręgach partii, ale także na forum Kominternu w 1924 r. Od roku 1926 przebywała na emigracji (głównie w ZSRR). W czerwcu 1929 r. na VI Plenum KC KPP Koszutska z gronem działaczy została odsunięta od kierownictwa i oskarżona o odchylenie prawicowe partii.

Była główną reprezentantką "większości" w KPP, wraz z Henrykiem Lauerem wydała Tezy o sytuacji w Polsce. W sierpniu 1937 roku aresztowana przez NKWD w czasie wielkiej czystki i w październiku 1937 r. skazana na 10 lat więzienia. Zmarła w 1939 r. w więzieniu. Zrehabilitowana w 1956 r.

Po 1956 roku imię Wery Kostrzewy nosiła obecna ulica Bitwy Warszawskiej 1920 w Warszawie. Obecnie imię Marii Koszutskiej nosi jedna z ulic w Kaliszu.

Prace

• Maria Koszutska (Wera Kostrzewa), Pisma i przemówienia, tomy 1-3, wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1961-1962.