Louis Braille (ur. 4 stycznia 1809 w Coupvray, zm. 6 stycznia 1852 w Paryżu) – francuski twórca alfabetu dla niewidomych, nazwanego później alfabetem Braille’a, organista.

Biografia

Louis Braille przyszedł na świat jako czwarte dziecko w rodzinie rymarza Simon-René Braille’a oraz Monique z domu Baron, dołączając do trojga rodzeństwa: Monique-Catherine-Joséphine (ur. 1793), Louisa-Simona (ur. 1795) oraz Marie-Céline (ur. 1797). Ojciec Louisa zdobył tytuł mistrza rymarskiego w wieku 27 lat i był cenionym rzemieślnikiem zajmującego się wytwarzaniem siodeł i uprzęży dla okolicznych rolników. Matka większość czasu spędzała w domu poświęcając się opiece nad dziećmi, inwentarzem i całym gospodarstwem. Z biegiem czasu rodzina Braille’ów wzbogaciła się, nabyła dodatkowe trzy hektary ziemi i założyła winnicę. Od wczesnych lat życia dzieci pomagały rodzicom w pracach gospodarskich i w trakcie takich przyuczeń do przyszłych obowiązków w wieku 3 lat Louis uszkodził sobie oko bawiąc się w warsztacie ojca. Doszło do zakażenia, ale stosowane zabiegi (okłady z wody liliowej) prawdopodobnie tylko pogorszyły stan zdrowia. Wkrótce też stan zapalny przeniósł się także na zdrowe (lewe) oko – jak obecnie się przypuszcza, na skutek współczulnego zapalenia oka, co – już po dwóch latach – spowodowało obuoczną ślepotę.

Na szczęście dla małego Louisa obydwoje rodzice byli piśmienni, co na ówczesnej francuskiej wsi było w tamtych czasach rzadkością. Na dodatek byli oni ludźmi bardzo praktycznymi. Od razu postanowili, że ich najmłodsze dziecko będzie zachęcane do brania udziału w normalnych czynnościach życiowych. Jeden z przyjaciół rodziny odnotował, że Louis nauczył się alfabetu w domu, poznając dotykiem kształty liter zrobionych z wbitych w deskę gwoździ tapicerskich. Pierwszym pozadomowym nauczycielem Louisa był w roku 1815 nowo powołany proboszcz parafii pod wezwaniem świętego Piotra w Coupvray, abbé Palluy, który starał się zaszczepić w chłopcu wiarę w miłość, uprzejmość i skromność. Rok później, w miejscowej szkole pojawił się nowy nauczyciel, Antoine Bécheret, który na prośbę proboszcza przyjął Louisa w poczet uczniów. Nowo przyjęty uczeń był codziennie odprowadzany do szkoły przez widzącego kolegę, który w drodze do szkoły przechodził koło jego domu. Nowy nabytek natychmiast pokazał swoją wysoką klasę. Jego wychowawca odnotował, że Louis „zdumiewał go swymi odpowiedziami, na przemian trafnymi i zabawnymi”. Niestety – porewolucyjne kadry oświatowe postanowiły zmienić system edukacji w szkołach wprowadzając zasady Nauczania Wzajemnego – w ramach którego to systemu rola nauczyciela została zredukowana niemal wyłącznie do nadzoru dzieci. W niedługim czasie rodzice zaczęli przenosić dzieci do szkół, w których jeszcze zachował się dawny system nauczania i proboszcz abbé Palluy zwrócił się z prośbą do dziedzica, markiza d’Orvilliers, o pomoc w załatwieniu miejsca dla swego pupila w szkole z internatem. Na szczęście, około 30 lat wcześniej, a dokładnie dnia 26 grudnia 1786 roku, markiz miał okazję uczestniczyć w pokazie umiejętności niewidomych uczniów, jaki przygotował w Wersalu dla dworu królewskiego Ludwika XVI założyciel szkoły dla niewidomych Valentin Haüy. Protekcja na wysokim szczeblu i – prawdopodobnie – odpowiednie pieniądze markiza, stworzyły Louisowi niepowtarzalną szansę zdobywania wykształcenia pod czujnym okiem jednego z najwybitniejszych pedagogów (dziś powiedzielibyśmy tyflopedagogów) w dziejach.

W wieku 10 lat Braille uzyskał stypendium w szkole dla niewidomych w Paryżu. Tam dzieci uczyły się czytać, odczytując pismo, które było wypukłe. Nie mogły jednak pisać, ponieważ litery były wytłaczane w specjalnej prasie.

Pismo Braille’a powstało w oparciu o system korespondencji używany przez francuską armię do przekazywania rozkazów bez słów w ciemności. Braille dowiedział się o nim od emerytowanego kapitana Charlesa Barbiera de la Serre wizytującego szkołę, do której uczęszczał Braille. System wojskowy oparty był na 12 wypukłych punktach, braillowski na 6. Drugą ważną różnicą było oparcie systemu braillowskiego o litery, podczas gdy system wojskowy oparty był na dźwiękach. Później Braille dokonał rozszerzenia swojego alfabetu na zapis matematyczny i nutowy.

Braille zmarł na gruźlicę w roku 1852, jest pochowany w paryskim Panteonie.

Z okazji 200-lecia urodzin Poczta Polska wydała okolicznościowy znaczek pocztowy z jego podobizną.