Cmentarz Komunalny w Legnicy - położony w Legnicy przy ul. Wrocławskiej 124 (do 1945 r. Neue Breslauer Straße) w obrębie geodezyjnym Wrocławskie Przedmieście jedyny czynny, największy cmentarz w mieście, istniejący nieprzerwanie od 1822 r. Zajmuje obszar ok. 45 ha, ograniczony od południa ul. Wrocławską, od wschodu i północy - nasypami linii kolejowych Legnica-Wrocław i Legnica-Kamieniec Ząbkowicki, od zachodu - ul. Pątnowską (przed 1974 r. - ul. Cmentarną. Cmentarzem administruje Legnickie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej sp. z o.o.

Zbiorczy cmentarz komunalny w Legnicy został uruchomiony w 1822 roku, kiedy po likwidacji parafialnych cmentarzy kościołów św. ap. Piotra i Pawła oraz Najświętszej Marii Panny, założonych na pocz. XIV w. w miejscu dzisiejszych północnych skrajów Parku Miejskiego, zakazano pochówku zmarłych za obrębem murów miejskich. Wówczas, w odległości 1,5 km na wschód od centrum, na obszarze 7,5 ha powstał cmentarz wielowyznaniowy, od początku będący cmentarzem komunalnym.

Po raz pierwszy cmentarz uległ rozbudowie w 1845 roku, gdy wielka ilość śmiertelnych ofiar epidemii cholery wymusiła zwiększenie liczby kwater grzebalnych. Wtedy założenie powiększono i uregulowano (wg projektu nieznanego z imienia Wolffa), wyznaczając 25 kwater grzebalnych i 3 leśne, w układzie zbliżonym do współczesnego, a także wznosząc tymczasowy dom pogrzebowy. Przez kolejne lata gromadzono fundusze na realizację postulatu wpływowego fabrykanta legnickiego Friedricha Teicherta, który postulował zastąpienie domu okazałą kaplicą położoną w centralnej części cmentarza, co zrealizowano w 1868-1869 r. wedle projektu inspektora Wolffa, poprawionego przez miejskiego radcę budowlanego Johanna Roberta Mendego[1]. Kolejnych powiększeń obszaru nekropolii w kierunku wschodnim dokonywano w latach 1880, 1898 i 1915. W latach 1925-1926 r. do istniejącej kaplicy pogrzebowej dobudowano przykryte kopułą krematorium oraz budynek administracyjny. W 1926 r. w północnej części wyznaczono kwatery dla nowego cmentarza żydowskiego. W latach 30. XX w. nekropolia zajmowała obszar 35 ha i posiadała kształt analogiczny do dzisiejszego. Przy każdej rozbudowie dokonywano przedłużenia istniejących sieci wodnych i kanalizacyjnych, budowano nowe studnie, ciągi piesze i ogrodzenie. W północnej części rozbudowano lasek, a przy III bramie i na końcu jednej z alei równoległych do ul. Wrocławskiej wykonano stawy urnowe z tarasami z kwiatami.

W 1938 r. hitlerowskie władze zmieniły północne kwatery żydowskie w cmentarz garnizonowy. W trakcie II wojny światowej w krematorium palono zwłoki ofiar obozu koncentracyjnego Gross-Rosen w Rogoźnicy.

Po przejęciu Legnicy przez stronę polską krematorium zostało zamknięte (od tego czasu już nigdy nie pełniło swojej funkcji), a obok niego umieszczono tablice pamięci żołnierzy AK i Sybiraków oraz ustawiono urnę z prochami ofiar. Po wojnie nie zachowały się żadne nagrobki sprzed 1945 r. (w tym kwatera ofiar I wojny światowej) z wyjątkiem 11. grobowców architektonicznych z piaskowca i granitu oraz 10. mauzoleów. Wiele spośród starych płyt nagrobnych wykorzystano do budowy muru od ul. Pawiej do późniejszej ul. Pątnowskiej wzdłuż nasypów kolejowych. Nienaruszona zachowała się praktycznie cała infrastruktura, w tym zespół z kaplicą i trzy architektoniczne, ozdobne bramy.

W południowo-wschodniej części cmentarza w 1945 r. powstała zajmująca 0,8 ha kwatera żołnierzy Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej, którzy polegli w trakcie wojny lub zmarli w wyniku poniesionych obrażeń w legnickich szpitalach tuż po wojnie. W 1972 r. w jej zachodniej części ustawiony został monument, ufundowany przez społeczeństwo Legnicy. W północno-wschodniej części cmentarza znajdują się ponadto nieliczne nagrobki żołnierzy radzieckich, którzy zmarli podczas pełnienia służby w Legnicy.

W 1974 r. odcięto cmentarz komunalny od żydowskiego ulicą Pamiątkową, przemianowaną później na Pątnowską.

W 1993 r. ze wspólnej inicjatywy obecnych mieszkańców miasta i byłych legniczan zamieszkałych w Wuppertalu (miasto partnerskie Legnicy) przy kaplicy stanął symboliczny pomnik w formie granitowej arkady, ku pamięci pochowanych w latach 1822-1945, których groby przestały istnieć, według koncepcji miejscowego artysty Henryka Bacy.

W 2. poł. lat 90. XX w. z uwagi na ograniczoną, zmiejszającą się ilość miejsca część leśną, a wcześniej ogrodnictwo, zaczęto przekształcać w normalne kwatery.

W 2000 r. w południowo-wschodnim narożniku stanęła cerkiew greckokatolicka pod wezwaniem Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny, według projektu Jacka Mermona z Przemyśla.

23 lipca 2009 r. nawałnica, która przeszła przez Legnice dokonała wiele szkód na cmentarzu, zniszczonych zostało wiele grobów, a także wiele starych, zabytkowych drzew.

Najpóźniej do roku 2010, po wybudowaniu nowego cmentarza komunalnego na terenach części dawnej wsi Białka przewidywane jest zaprzestanie masowych pochówków na obecnej nekropolii.