Łaszczów, cmentarz ekumeniczny
- aktywny od:
- -
- aktywny do:
- -
- adres:
- 22-650 Łaszczów ul. Jana Pawła II
- Telefon:
- -
- E-mail:
- -
- Strona główna:
- -
- zarządca:
- -
- rodzaj cm./wyznanie:
- rzymskokatolicki, unicki, prawosławny
- region administracyjny:
- Województwo lubelskie, powiat tomaszowski, gmina Łaszczów
- powierzchnia:
- 2.00 ha
- kategoria miejsca:
- -
Cmentarz chrześcijański zajmuje teren w kształcie czworoboku podzielonego na kwatery, o powierzchni ponad 2 ha. Część centralna jest najstarszą, we wschodniej znajdują się pochówki obrządków wschodnich, zaś w zachodniej kwatera wojenna. Kwatery są różnej wielkości i kształtu. Stanowią obraz kolejnych powiększeń cmentarza. Główna aleja biegnie od bramy w kierunku północnym. Groby lokowane są w rzędach. Najstarsze pochówki kierowane w stronę południową.
Na cmentarzu zachowało się około 90 kamiennych i żeliwnych nagrobków sprzed 1945 r., w tym 30 z wieku XIX. Najstarszy nagrobek - Łucji z Rutkowskich Czarnomskiej (zm. 1843 r.) - ma postać prostopadłościennego postumentu przykrytego dwiema płytami z uskokowymi gzymsami. Na dolnej płycie ornament ciągły w postaci kimationu jońskiego. Dwie ściany postumentu dekoruje także ornament ciągły w kształcie lancetowatych liści, umieszczony na obwodzie płyciny. Nagrobek był zwieńczony krzyżem. Wśród pomników nagrobnych wyróżnia się monumentalny krzyż, z ramionami zakończonymi kulami, umieszczony na wysokim postumencie. Krzyż stoi na grobie Ludwika Bzowskiego (zm. 1878 r.). Oryginalną budowlą nagrobną na łaszczowskim cmentarzu jest wysoko wyniesiony, murowany, grobowiec rodzinny Świeżawskich. Na grobowcu granitowy postument z krzyżem, otoczony kutym łańcuchem łączącym 4 słupki, poświęcony Wacławowi Świeżawskiemu (zm. 1904 r.). Uwagę zwraca nagrobek Mieczysława Bogielskiego (zm. 1932 r.). Jest to stella przykryta rodzajem draperii częściowo przesłaniającej krzyż z białego marmuru, u podstawy którego znajdują się gałęzie z cierniami. Przed stellą płyta pozioma na katafalkowej podstawie. Inskrypcja na marmurowej płycie głosi, że pomnik wystawiono "Ukochanemu Mężowi, Ojcu, Zacnemu Człowiekowi - Rodzina i Grono Przyjaciół". Inna ciekawa stella stoi na grobie Adama Krynia (zm. 1926 r.). Dekorowana jest płaskorzeźbą zachodzącego słońca, bezlistnego drzewa i kwiatu paproci. Nagrobek zmarłego w 1911 r. Władysława Hejdukowskiego wykonany jest z czerwonego piaskowca. Ma postać przewężonego w połowie obelisku, umieszczonego na dwustopniowej podstawie. Obelisk ozdobiony jest płaskorzeźbą krzyża. Mogiłę otacza ogrodzenie z 4 słupków ośmiobocznych, połączonych dawniej metalową liną. Na grobie Czesława Chrzanowskiego (zm. 1928 r.) stoi murowany postument zwieńczony kamienną figurką św. Antoniego z Dzieciątkiem i lilią. Całość umieszczona jest na płycie poziomej umieszczonej na katafalkowej podstawie.
Wśród nagrobków sprzed 1945 r. dominują kamienne krzyże na prostopadłościennych postumentach. Postumenty zdobione są wielostopniowymi gzymsami uskokowymi, gzymsami kostkowymi, trójkątnymi frontonami, akretorionami. Krzyże cmentarne w większości łacińskie (jedynie nieliczne są prawosławne), o ramionach zakończonych prosto, trójlistnie oraz kulami. Występują także nagrobki posiadające nadstawy umieszczone na postumentach. Nadstawy mają kształty obelisków, kolumn czy prostopadłościanów. Dekorowane są płaskorzeźbionymi festonami, wieńcami, roślinnymi wićmi, maltańskimi krzyżmi, wnękami ze świątkami. Nielicznie występują na cmentarzu: płyty poziome, stelle, obeliski, krzyże na postumentach imitujących pnie drzew i kopce kamieni zwane skałkami oraz grobowce. Zaledwie kilka nagrobków ma postać rzeźb figuralnych, przedstawiających Chrystusa, Najświętszą Marię Pannę Niepokalanie Poczętą, aniołki na grobach dziecięcych. Na cmentarzu spotyka się bruśnieńskie krzyże na słupach, dekorowane płaskorzeźbami Chrystusa i dwóch Marii oraz wolutami. Niemalże wszystkie kamienne nagrobki powstały z roztoczańskich wapieni, w józefowskim ośrodku kamieniarskim. Nagrobki współczesne, to podobnie jak na innych cmentarzach, lastrikowe stelle z krzyżami.
Łaszczowski cmentarz kryje prochy poległych żołnierzy. W kwaterze wojennej znajduje się duża mogiła zbiorowa, gdzie spoczywają żołnierze I wojny światowej, którzy zginęli tu w 1914 r. Liczba poległych, ani ich nazwiska nie są znane. Kolejne dwie mogiły zbiorowe są miejscem spoczynku 300 żołnierzy Września w tym 4 oficerów, 20 szeregowych i 276 nieznanych, poległych w dniach 21-24 IX 1939 r. W kwaterach pochowani są między innymi: st. strz. Powół, strz. Henryk Rusiecki, strz. Józef Betka, strz. Bolesław Błaziak, st. strz. Nowakowski, strz. Michał Leśniak, strz. Szymański, kpr. podch. Tadeusz Soja, st. strz. Stefan Kluska, strz. Franciszek Warchołowski, strz. Bolesław Nowak, kpt. Bolesław Jerzy Kłoss, por. Mieczysław Chiliński, uł. Wiktor Bożek, uł. Wł. Kapłoń, kan. Wacław Sadowski, st. uł. Marian Błachuta, uł. Jerzy Seredyński, uł. Tadeusz Baron, plut. Piotr Gubicki, st. strz. Czesław Jerzy Iwanowski, strz. Franciszek Polga, strz. Polak oraz por. Paweł Górski pochowany poza kwaterą wojenną.
Z okresu II wojny światowej pochodzą: mogiła zbiorowa Piotra Kazimurczuka, Anny i Franciszka Podhajnych, Jana Walczuka, którzy zginęli śmiercią tragiczną 18 V 1945 r., mogiły: Ignacego Szań - zginął 25 XII 1942 r., Piotra Jasipowicza Kożana - zginął śmiercią tragiczną w 1944r., Iwana Arkadija Budzińskogo - zginął śmiercią tragiczną w 1944 r. oraz wiele innych nieoznakowanych mogił. Na cmentarzu złożono prochy Jana Kality, więźnia obozu Mauthausen w latach 1939-1945, gdzie zmarł śmiercią męczeńską. Inną ofiarą wojny jest zamordowany na terenie Steniatyna przez wojska austriackie w lipcu 1914 r. Ludwik Dudziński. We wschodniej części cmentarza znajduje się grób Walentego Trzeszkiewicza - sztabs lekarza byłych Wojsk Polskich, zmarłego 11 IX 1855 r. w wieku 60 lat. Pochowani są także: Władysław Sidorowicz - długoletni organista parafii w Moniatyczach i Łaszczowie (zm. 1963 r.), Franciszek Uniczko - długoletni Kierownik Kasy Spółdzielczej w Łaszczowie (zm. 1968 r.), Alfreda Nowak - długoletnia nauczycielka (zm. 1971 r.) w Wólce Pukarzowskiej i inni, których nie sposób wszystkich wymienić.
Nekropolię podkreśla w krajobrazie drzewostan. W najstarszej kwaterze rosną: robinie, lipy, kasztanowce, modrzewie, sosny, świerki, wierzby i jesiony. Zimozielone tuje zdobią głowną aleję.
Źródło: http://kultura.laszczow.pl
Brak wydarzeń