Kora, właściwie Olga Aleksandra Sipowicz z domu Ostrowska, primo voto Jackowska (ur. 8 czerwca 1951 w Krakowie, zm. 28 lipca 2018w Bliżowie) – polska piosenkarka rockowa i autorka tekstów, w latach 1976–2008 wokalistka zespołu Maanam.

Spis treści

Życiorys

Młodość

Była piątym i najmłodszym dzieckiem Marcina Ostrowskiego (ur. 1897 w Buczaczu) i Emilii Ostrowskiej z domu Siarkiewicz (ur. 1908 w Stanisławowie, zm. 1971), jego drugiej żony. Do 1939 Ostrowski był komendantem Policji Państwowej w Buczaczu. Po agresji ZSRR na Polskę był aresztowany przez NKWD, zdołał uciec z więzienia i przedostał się do Generalnego Gubernatorstwa. W tym samym czasie jego pierwsza żona i córki zostały deportowane do ZSRR (żona zmarła na zesłaniu).

Rodzice Kory poznali się po II wojnie światowej w Krakowie, gdzie oboje pracowali jako urzędnicy. Ze względu na trudną sytuację materialną i zdrowotną rodziców, w latach 1955–1960 Kora przebywała w domu dziecka prowadzonym przez siostry prezentki w Jordanowie, aż do ukończenia II klasy szkoły podstawowej. Do rodzinnego domu wróciła tuż po śmierci ojca, ale po roku musiała przenieść się do Jabłonowa Pomorskiego, gdzie przez kolejny rok mieszkała u swojego wujostwa i uczęszczała do szkoły podstawowej w klasie IV. Dalszą edukację w szkole podstawowej i liceum ogólnokształcącym kontynuowała w rodzinnym Krakowie, aż do zdania egzaminu maturalnego.

Jako nastolatka była silnie związana z krakowskim środowiskiem artystycznym i hippisowskim. Przyjaźniła się z Piotrem Skrzyneckim, Jerzym Beresiem, Wiesławem Dymnym, Krystyną Zachwatowicz, czy Piotrem Markiem. To w czasach hippisowskich przyjęła swój pseudonim Kora. Tuż po maturze poznała Marka Jackowskiego, muzyka grup Vox Gentis i Anawa, którego poślubiła w grudniu 1971. Przez blisko dwa lata pracowała jako psychoterapeutka w Klinice Psychiatrii Dziecięcej w Krakowie. Sporadycznie występowała wówczas na koncertach nowego zespołu męża, Osjan, któremu akompaniowała na fujarce i z którym koncertowała po Polsce m.in. wspólnie z Donem Cherry.

Kariera Z zespołem Maanam

Jako wokalistka zadebiutowała w kolejnym zespole Jackowskiego, utworzonym w 1975 wraz z Milo Kurtisem duecie M-a-M grającym alternatywną, inspirowaną Bliskim Wschodem muzykę. Kora zaczynała od śpiewania wokaliz, po raz pierwszy wystąpiła z nimi w lutym 1976 w poznańskim klubie „Aspirynka”. Zespół koncertował m.in. z Maciejem Zembatym, a współpraca ta zaowocowała nagraniem przez Korę wokaliz do serialu telewizyjnego Przyjaciele, z muzyką Michała Lorenca.

Grupa M-a-M, już w nowym rozszerzonym składzie i pod nową, rozszerzoną nazwą Maanam, pod koniec lat 70. zaczęła grać rocka, a Kora została jej główną wokalistką. Od 1980 była jednym z najważniejszych i najpopularniejszych przedstawicieli tego gatunku w historii polskiej muzyki.

Maanam wydał 11 studyjnych albumów. Zespół wylansował kilkadziesiąt przebojów, między innymi: Boskie Buenos, O! Nie rób tyle hałasu, Kocham cię, kochanie moje, To tylko tangoczy Lucciola w latach 80., Wyjątkowo zimny maj, Zapatrzenie czy Po to jesteś na świecie w latach 90. Kora napisała większość tekstów do piosenek Maanamu.

W grudniu 2008 zespół zawiesił działalność po 32. latach istnienia.

Kariera solowa Po pierwszym rozpadzie Maanamu

Na początku kariery Maanamu Kora zadebiutowała również na scenie teatralnej. 7 lipca 1982, na włoskim festiwalu teatralnym Dei Due Mondi w Spoleto, miała miejsce premiera sztuki „Mątwa” Witkacego prezentowanej przez zespół Teatru Starego w Krakowie. Kora wystąpiła tam obok m.in. Jerzego Stuhra, Jerzego Bińczyckiego i Ewy Kolasińskiej. Spektakl wystawiano także w Mediolanie.

Po pierwszym zawieszeniu działalności przez Maanam w 1986, Kora nagrała rok później razem z krakowskim zespołem Püdelsi płytę Bela Pupa, zawierającą piosenki Piotra Marka, nieżyjącego lidera grupy Düpą. Album ukazał się w 1988.

W 1987 artystka wystąpiła ponadto na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. W ramach galowego koncertu, poświęconego twórczości Agnieszki Osieckiej, wykonała piosenki „Okularnicy” i „Kochankowie z ulicy Kamiennej”. Wówczas narodził się pomysł na pierwszą solową płytę wokalistki, z piosenkami Jerzego Wasowskiego i Jeremiego Przybory z Kabaretu Starszych Panów. Rozpoczęte wówczas prace zostały jednak odłożone do 1990.

W 1989 w limitowanym nakładzie ukazał się tomik poezji Kory Krakowski spleen.

Po reaktywacji Maanamu

W 1990 kontynuowała prace nad albumem z piosenkami z Kabaretu Starszych Panów. Towarzyszyli jej w tym projekcie bracia Marcin i Mateusz Pospieszalscy. W związku z ówczesną decyzją o reaktywacji Maanamu prace te trwały jeszcze na przestrzeni trzech lat. Płyta Ja pana w podróż zabiorę ukazała się w 1993 – w marcu na kasecie magnetofonowej, a w listopadzie na płycie kompaktowej.

W międzyczasie w 1992 opublikowała autobiografię Podwójna linia życia, wznawianą co kilka lat. Jej uzupełnione nowe wydania ukazały się najpierw w 1998, a później pod nowym tytułem Kora, Kora. A planety szaleją w 2011.

W 2000 nagrała temat przewodni do serialu TVP Sukces, zatytułowany „Magiczne słowo – sukces”. W lipcu 2001 na rynek trafiła kompilacja najciekawszych solowych nagrań Kory Złota kolekcja: Magiczne słowo – sukces.

W 2002 rozpoczęła prace nad nowym projektem – Kora Ola Ola!, w którym wzięli udział muzycy grający muzykę poważną, jazzową, flamenco i latynoską, pochodzący z Polski, Węgier, Kuby, Meksyku i Peru. W lutym 2003 ukazał się ich album Kora Ola Ola!, na którym znalazły się bardzo różnorodne utwory od przedwojennych tang, piosenek Mieczysława Fogga, Jerzego Petersburskiego, Wandy Warskiej, Marii Koterbskiej czy Czesława Niemena do wybranych utworów Maanamu. Promował go cover „Nim zakwitnie tysiąc róż”. Album trafił na 1. miejsce polskiej listy bestsellerów płytowych OLiS.

W styczniu 2003 ukazał się ponadto singiel nagrany przez Korę z alternatywnym zespołem elektronicznym, Bexa Lala. Nagrała z nim dwa utwory, „Kraina bólu” oraz „Kochany”. We wrześniu 2008 na rynek trafiła taneczna płyta Metamorfozy firmowana przez Korę z debiutującym duetem DJ-ów 5th Element. W założeniu miała zawierać taneczne remiksy hitów Maanamu, jednak ostatecznie nagrano do nich w większości zupełnie nowe partie muzyczne i wokalne. Dodatkowo Kora nagrała na nią trzy premierowe piosenki.

Po drugim rozpadzie Maanamu

Po zawieszeniu działalności Maanamu w 2008 artystka zaczęła występować pod szyldem Kora. Początkowo koncertowała wraz z większością muzyków ostatniego składu tego zespołu. Obok premierowych nagrań solowych na jej koncertach prezentowane były głównie przeboje Maanamu. W lipcu 2010 Kora była jedną z gwiazd rockowego Jarocin Festiwal.

W czerwcu 2010 odbyła się premiera jej nowej solowej piosenki „Zabawa w chowanego”, wzbudzającej kontrowersje ze względu na poruszaną w niej tematykę pedofilii wśród księży. Tekst do niej oparty był na osobistych przeżyciach wokalistki. Do utworu powstał jej pierwszy od sześciu lat teledysk. Zdobył on główną nagrodę festiwalu operatorów filmowych Camerimage, czyli Złotą Żabę. Był także nominowany do nagrody Grand Prix festiwalu Yach Film, nagradzającego najlepsze teledyski. W listopadzie Kora zaprezentowała nowego singla, nagranego przy udziale Stanisława Soyki, „Nigdy nie zamknę drzwi przed Tobą”.

W latach 2011–2016 Kora była jurorką programu Must Be the Music. Tylko muzyka emitowanego w telewizji Polsat. W marcu 2011 roku, z okazji 35. rocznicy debiutu Kory w Maanamie, koncern EMI wydał zremasterowane reedycje wszystkich polskich studyjnych albumów zespołu oraz solowych Kory, a w październiku także tych zagranicznych i kilku kompilacji grupy. W międzyczasie, w czerwcu Kora uczciła 35 lat swojej działalności artystycznej jubileuszowym recitalem podczas festiwalu TOPtrendy. Z tej okazji otrzymała tam nagrodę Bursztynowego Słowika. 31 sierpnia tego samego roku, w 31. rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, Prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył Korę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski jako zasłużonego twórcę kultury.

W październiku 2011 odbyła się premiera singla „Ping pong”, pierwszego zapowiadającego nowy album Kory. Tekst tego utworu był inspirowany wierszem Józefa Kurylaka „Bicie mojego serca” i wzbudził kontrowersje ze względu na poruszaną tematykę walki Boga z szatanem. W listopadzie odbyła się premiera całej płyty Ping pong, która była pierwszym solowym albumem w karierze Kory z całkowicie premierowym repertuarem. Kompozytorem większości materiału został gitarzysta Mateusz Waśkiewicz, pracujący z artystką od 2008. Zespół Kory, którego ostateczny skład uformował się w 2010, uzupełnili gitarzysta Krzysztof Skarżyński, weterani „nowej fali” lat 80., basista Marcin Ciempiel i perkusista Artur Hajdasz. Album promowały dodatkowo single „Przepis na szczęście” oraz „Strefa ciszy”. Płyta uzyskała status złotej.

W listopadzie 2012 wydana została dwupłytowa reedycja albumu, zatytułowana Ping pong − Małe wolności, wzbogacona o dodatkową płytę z jedenastoma remiksami utworów pochodzących z podstawowej wersji albumu, przygotowanymi przez DJ-ów z całej Europy. W ramach promocji płyty Kora wystąpiła podczas finału tanecznego programu Got to Dance. Tylko taniec, wykonując utwór „Jedno słowo wszystko zmienia” zremiksowany przez Toma Forestera. W 2011, równolegle z nową płytą, ukazała się także nowa, rozszerzona edycja autobiografii Kory, pod nowym tytułem Kora, Kora. A planety szaleją. We wrześniu 2012 premierę miała niepublikowana piosenka z tekstem Kory do muzyki Marka Jackowskiego, „Zapytaj mnie o to, kochany”, nagrana ostatecznie przez Anię Wyszkoni i promująca jej album Życie jest w porządku. Artystka nominowana była do nagród Telekamery 2012, 2013 i 2015 w kategorii Juror i do nagrody Wiktory 2012 i 2013 w kategorii Osobowość telewizyjna.

11 kwietnia 2014 Kora została odznaczona przez ministra kultury i dziedzictwa narodowegoBogdana Zdrojewskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis”, przyznawanym osobom szczególnie wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego. W 2016 artystka została bohaterką fabularyzowanego filmu dokumentalnego w reżyserii Bartosza Konopki Droga do mistrzostwa, w którym obok Tomasza Stańki, Janusza Gajosa, Agnieszki Holland i Rafała Olbińskiego, opowiadała jak wyglądała jej droga do sukcesu. Jego premiera odbyła się w gmachu Teatru Narodowego w Warszawie 5 kwietnia 2016. 20 kwietnia 2016 Akademia Fonograficzna uhonorowała Korę Złotym Fryderykiem za całokształt twórczości.

Życie prywatne

Związki

W latach 1971–1984 była żoną Marka Jackowskiego, z którym założyła później zespół Maanam. Ich jedyny syn Mateusz przyszedł na świat w 1972.

Po trzech latach małżeństwa i przeprowadzce z rodzinnego Krakowa do Warszawy Kora poznała swojego kolejnego partnera, Kamila Sipowicza. Owocem tego związku był jej drugi syn Szymon, urodzony w 1976. Sipowicz pracował później przy organizacji koncertów Maanamu. W 1979 Kora wraz z mężem i dziećmi wróciła do Krakowa. W 1984 rozwiodła się z Jackowskim, zatrzymując dzieci, jednak oboje postanowili wciąż dzielić życie zawodowe. Z Sipowiczem zamieszkała w Warszawie dopiero w 1989, po śmierci jego matki, która nie akceptowała związku syna. Para założyła wówczas własną wytwórnię fonograficzną Kamiling Co, wydającą głównie płyty Maanamu. 12 grudnia 2013 sformalizowali trwający od 40 lat związek, biorąc ślub.

Proces sądowy

W sierpniu 2012 Kora została oskarżona o posiadanie w swoim domu niedozwolonej prawnie ilości 2,83 g suszu konopi indyjskich, za co groziła jej kara pozbawienia wolności do trzech lat. Do przeszukania domu doszło po informacji służby celnej, która odkryła, że w paczce nadanej w czerwcu na adres artystki znajdowało się 60 g konopi indyjskich. W jej obronie, ze względu na niską szkodliwość zarzucanego czynu, stanął były prezydent RP Aleksander Kwaśniewski, który we wrześniu udzielił z nią wtedy wspólnego wywiadu dla magazynu „Newsweek” i zapozował z artystką na jego okładce. Sprawa paczki została umorzona przez prokuraturę w grudniu tego samego roku z powodu niewykrycia sprawcy, a sprawa posiadania środków odurzających w domu została warunkowo umorzona przez sąd w czerwcu 2013. Potwierdzono winę Kory, ale uznano, że społeczna szkodliwość jej czynu nie była znaczna.

Choroba i śmierć

W 2013 zdiagnozowano u niej rozsianego raka jajnika z przerzutami do otrzewnej. Piosenkarka wyznała, że pierwsze objawy choroby pojawiły się u niej pod koniec lat 90., jednak jak stwierdziła zostały one zlekceważone przez lekarza, który zamiast zlecić jej badania na obecność komórek nowotworowych, leczył ból żołądka. W rezultacie przez wiele lat przyjmowała leki przeciwbólowe i antybiotyki, które nie przynosiły rezultatów. Ostateczna diagnoza została postawiona przez innego specjalistę w 2013 roku. W 2016 jej choroba przeszła w stan remisji.

Po podjętej terapii rozpoczęła kampanię na rzecz refundacji leku zawierającego substancję czynną olaparyb; w związku z wysoką ceną leczenia Kora sprzedała dom. 12 sierpnia 2016 minister zdrowia podpisał decyzję o objęciu leku refundacją.

Kora zmarła 28 lipca 2018 o godzinie 5:30 w otoczeniu rodziny i przyjaciół w domu w Bliżowie. Jej menedżerka kilka miesięcy wcześniej poinformowała media o dobrym stanie piosenkarki, jej planach koncertowych i powrocie do pracy w studiu. Prof. Magdalena Środa, przyjaciółka Kory, po śmierci artystki wyznała, że w ostatnim tygodniu życia jej stan mocno się pogorszył i pojawiło się zagrożenie życia.