Karol Jan Ziemski ps. „Wachnowski” (ur. 27 maja 1895 we wsi Nasutów, pow. Lubartów, zm. 17 stycznia 1974 w Londynie) – generał brygady Wojska Polskiego. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920, uczestnik wojny obronnej 1939. Od 1940 w konspiracji, oficer Komendy Głównej AK. Zastępca dowódcy Okręgu Warszawskiego AK. Uczestnik powstania warszawskiego, dowódca Grupy „Północ” broniącej Starego Miasta. Zastępca dowódcy Warszawskiego Korpusu Armii krajowej. Po wojnie na emigracji, działacz organizacji kombatanckich.

Młodość i I wojna światowa

Był synem Józefa Ziemskiego i Adeli z domu Płós. Od września 1906 uczęszczał do Prywatnego Filologicznego Gimnazjum im. Stanisława Staszica w Lublinie, które ukończył w czerwcu 1914. W maju 1915, został wcielony do armii rosyjskiej, a następnie skierowany do szkoły oficerskiej w Kijowie. Po jej zakończeniu w szeregach Pułku Strzelców Syberyjskich, brał udział w walkach na froncie na Ukrainie i w Rumunii. W styczniu 1918 przedostał się do Bobrujska, gdzie wstąpił do I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego.

Okres II Rzeczypospolitej

Po jego rozwiązaniu w czerwcu 1918 powrócił do Polski i rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Jednakże już w listopadzie 1918 przerwał je i zgłosił się ochotniczo do odrodzonego Wojska Polskiego. Współorganizował Warszawski Batalion Legii Akademickiej (późniejszy 36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej), z którym wyruszył na odsiecz Lwowa. 1 czerwca 1919 został awansowany do stopnia kapitana. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920, podczas której 3 czerwca 1920, został ranny w bitwie pod Duniłowiczami. Awansowany w 1923 do stopnia majora (ze starszeństwem od 1 lipca 1923[1]), pełnił do 1927 funkcje dowódcze (dowódca kompanii, dowódca batalionu sztabowego i kwatermistrz) w 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Od 1927 do 1930 był rejonowym komendantem WF i PW przy sztabie 28. Dywizji Piechoty, a później służył w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu nr I Warszawa.

W latach 1930-1932 był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu tytułu naukowego oficera dyplomowanego z dniem 1 listopada 1932 przeniesiony został do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie na stanowisko wykładowcy. Od 1933 – dowódcy batalionu w 70 Pułku Piechoty. W latach 1934-1938 był wykładowcą oraz dyrektorem nauk i z-cą komendanta Centrum Wyszkolenia Piechoty. W 1938 otrzymał awans do stopnia podpułkownika i został dowódcą 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej. Jednocześnie był członkiem Zarządu Głównego Towarzystwa Wiedzy Wojskowej.

Wojna obronna 1939 i konspiracja

Na czele 36 pułku piechoty walczył z Niemcami w wojnie obronnej, w składzie 28 DP w Armii „Łódź”. Został odznaczony Orderem Virtuti Militari za udział w obronie Modlina, podczas której był ranny. Po kapitulacji twierdzy modlińskiej przebywał w szpitalu w obozie jenieckim Soldau w Działdowie, skąd został zwolniony jako inwalida wojenny. Powrócił do Warszawy, gdzie został zatrudniony w dziale finansowym w magistracie m.st. Warszawy. Jednocześnie zaangażował się w działalność konspiracyjną, sprawując od lutego 1940 funkcję dowódcy pionu wojskowego Polskiego Związku Wolności. Pod koniec 1941 został usunięty przez Niemców ze swego domu w Rembertowie. W 1942 nawiązał kontakt z płk. Antonim Chruścielem, podporządkowując dotychczas podległe sobie oddziały, Armii Krajowej. Został szefem Wydziału Wyszkolenia Piechoty w Oddziale III KG AK. Napisał podziemną „Instrukcję walki powstańczej”. Według informacji Piotra Stachiewicza pełnił również funkcję zastępcy dowódcy Okręgu warszawskiego AK.

Powstanie warszawskie

Podczas powstania warszawskiego od 7 sierpnia 1944 był dowódcą „Grupy Północ”, która obejmowała siły powstańcze walczące na Starym Mieście, Żoliborzu, Marymoncie i w Puszczy Kampinoskiej. Pozostał na odciętym od pozostałych dzielnic Starym Mieście do końca walk. Był współorganizatorem próby połączenia się sił powstańczych Starówki z Żoliborzem w nocy z 21 na 22 sierpnia i przebicia się oddziałów ze Starego Miasta do Śródmieścia w nocy z 30 na 31 sierpnia. 5 września „Grupa Północ” została rozwiązana, a płk. Ziemski 4 września został wyznaczony zastępcą dowódcy okręgu płk. Antoniego Chruściela „Monter”, zaś od 20 września zastępcą dowódcy Warszawskiego Korpusu AK. Rozkazem Naczelnego Wodza z 11/12 sierpnia został awansowany do stopnia pułkownika ze starszeństwem od 1943. Według Piotra Stachiewicza, awans nastąpił 8 sierpnia. 30 września brał udział w rozmowach kapitulacyjnych z Niemcami żoliborskiego zgrupowania AK ppłk. Mieczysława Niedzielskiego „Żywiciela”.

Emigracja

Po upadku powstania przebywał w różnych obozach jenieckich oraz od kwietnia 1945 obozie koncentracyjnym Neuengamme (KL). Po wyzwoleniu obozu przez aliantów w maju 1945, został komendantem ośrodków skupiających b. polskich jeńców wojennych, a następnie szefem Polskiej Misji Łącznikowej w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec. W czerwcu 1947 po demobilizacji zamieszkał w Londynie. Działał w emigracyjnych związkach kombatanckich. Od 1946 był współzałożycielem i dwukrotnie prezesem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów oraz prezesem Rady Federacji Światowej tej organizacji. Od 1946 był też współzałożycielem, a od 1948 przewodniczącym Koła AK w brytyjskiej strefie okupacyjnej. Od 1963 był członkiem Rady Narodowej RP na Uchodźstwie.

Naczelny Wódz, gen. broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku.

Od 1966 był przewodniczącym Komisji Krzyża Armii Krajowej. Zmarł 17 stycznia 1974 w Londynie.

Ordery i odznaczenia

Trzykrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych (W 1921, po raz trzeci 28 września 1944). W 1921 oznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W 1925 odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, zaś w 1937 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W okresie wojny, według historyka Piotra Stachiewicza, odwołującego się do publikacji „W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, Londyn 1969”, ppłk. Ziemski został odznaczony 29 września 1939, Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari. Informacja ta, została powtórzona w „Słowniku biograficznym konspiracji warszawskiej”. Na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego, w biogramie encyklopedycznym wymieniany jest rok 1939), natomiast według tego samego źródła w biogramach powstańczych, podana jest data 29 września 1944.

Według Piotra Stachiewicza 18 sierpnia 1944 płk. Ziemski został odznaczony ponownie Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari. Według informacji Andrzeja Krzysztofa Kunerta zawartej w „Słowniku biograficznym konspiracji warszawskiej” płk. Ziemski był odznaczony 28 sierpnia 1944, Krzyżem Kawalerskim Orderu Wojennego Virtuti Militari. Otrzymanie Krzyża Kawalerskiego oraz datę nadania potwierdza biogram na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego. Natomiast Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego podaje iż płk. Ziemski 27 sierpnia 1944 został odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari rozkazem Naczelnego Wodza nr 795 „za męstwo wykazane w walkach o Warszawę, w szczególności bohaterską obronę Starego Miasta”. Rozkaz ten został powtórzony w rozkazie Dowódcy AK nr 527 z 28 sierpnia 1944. Numer Krzyża 00058.