Jurij Ozierow (ur. 26 stycznia 1921 w Moskwie - zm. 16 października 2001 w Moskwie) – radziecki reżyser i scenarzysta, Ludowy Artysta ZSRR.

Urodził się w Moskwie w rodzinie znanego śpiewaka operowego, solisty Teatru Wielkiego w Moskwie, Nikołaja Ozierowa i wykładowcy. Z teatrem byli związani jego wujowie i dziadkowie. Matka – Nadieżda Iwanowna była gospodynią domową.

Służba wojskowa

Po agresji ZSRR na Polskę został powołany do wojska. Przeszedł cały szlak bojowy Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Uczestniczył w bitwie o Moskwę i szturmował Królewiec. Służąc w sztabach różnych armii był w ramach działań frontów 1. i 4. Ukraińskiego oraz 2. i 3. Białoruskiego świadkiem wielu operacji wojskowych na froncie wschodnim na terytorium ZSRR, Polski i Prus Wsch. W 1941 roku był szeregowcem łączności, jednak w 1944 ukończył skrócony kurs oficerski Akademii Wojskowej im. Michaiła Frunzego w stopniu majora i został przydzielony jako oficer łączności do Sztabu Głównego.

Podobno przed generalnym szturmem na Królewiec postanowił, że jeśli przeżyje, to za pomocą kina opowie co widział podczas wojny, o wielkiej epoce podczas której przyszło mu żyć.

Działalność artystyczna

Edukację rozpoczął w szkole plastycznej, ponieważ od dzieciństwa pasjonowało go malarstwo. W 1939 wstąpił na wydział dramatu GITIS. Kilka miesięcy później został powołany do wojska. Po zakończeniu wojny, jesienią 1945, powrócił na GITIS, a następnie ukończył wydział reżyserski Igora Sawczenki na WGIK (1951). W 1979 roku został wykładowcą tego wydziału.

W 1949 związał się ze Studiem Filmowym "Mosfilm", gdzie debiutował jako współreżyser filmu Trzecie uderzenie. Pierwszy swój samodzielny film zrealizował w 1950 roku. Był to dokumentalny Aleksandr Puszkin Swój pierwszy film fabularny pt. Syn zrealizował w 1955 roku. Obraz ten otrzymał wyróżnienie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Największym sukcesem w karierze Ozierowa była 5-częściowa megaprodukcja Wyzwolenie, za którą w 1972 otrzymał Nagrodę Leninowską. Był to najdroższy film w dziejach radzieckiej kinematografii (40 mln. $), który w samym ZSRR obejrzało 120 mln. ludzi i który pokazano w 115 krajach.

Ozierow, z wyjątkiem kilku filmów dokumentalnych, kręcił głównie epickie filmy historyczne poświęcone II wojnie światowej, przedstawiające w sposób wyidealizowany Armię Czerwoną i jej wkład w rozgromienie III Rzeszy (np. Wyzwolenie, Bitwa o Moskwę, Stalingrad i in.). Były to robione z rozmachem, kosztowne megaprodukcje, nasycone scenami batalistycznymi z udziałem tysięcy statystów, produkowane przy współudziale studiów filmowych państw demokracji ludowej. Tematyce tej Ozierow poświęcił 30 lat swojej artystycznej działalności i 18 z 30 zrealizowanych przez siebie filmów.

Jako szef specjalnie utworzonego na potrzeby propagowania olimpiady w Moskwie studia filmowego "Olimpiada-80" stworzył kilka dokumentów o tematyce olimpijsko-sportowej (Ballada o sporcie, Pożegnanie z Olimpiadą, Olimpijskie święto, Sporcie, jesteś - pokojem!). Za jeden z nich – Sporcie, jesteś - pokojem! z 1981 roku otrzymał Nagrodę Państwową.

Wraz z upadkiem ZSRR tracił na znaczeniu jako twórca filmowy i w końcu uległ zapomnieniu. U schyłku życia montował filmy z obrazów nakręconych wiele lat wcześniej (Tragedia stulecia, Anioły śmierci, Wielki dowódca Gieorgij Żukow).

Pochowany we wspólnej mogile wraz z bratem Nikołajem na Cmentarzu Wwiedeńskim w Moskwie.

Życie osobiste

Był żonaty z Diliarą Kerimowną, która była kostiumologiem w "Mosfilmie". Odpowiadała za kostiumy w większości jego filmów. Mieli synów: Władimira – profesora matematyki, specjalisty w dziedzinie nauk technicznych i Nikołaja – tłumacza języka hindi.

Jego brat Nikołaj (1922-1997) był znanym komentatorem sportowym.

Filmografia

• 1950: Aleksander Puszkin
• 1952: Ogród botaniczny
• 1953: Arena śmiałych
• 1954: W świąteczny wieczór
• 1955: Syn
• 1957: Sokół stepowy
• 1959: Burza
• 1961: Dzień młodego człowieka
• 1962: Hašek i jego Szwejk
• 1968-1972: Wyzwolenie
• 1977: Żołnierze wolności
• 1979: Ballada o sporcie
• 1980: Pożegnanie z Olimpiadą
• 1980: Olimpijskie święto
• 1981: Sporcie, jesteś – pokojem!
• 1985: Bitwa o Moskwę
• 1989: Stalingrad
• 1993: Tragedia stulecia
• 1993: Anioły śmierci
• 1995: Wielki dowódca Gieorgij Żukow