Robert Jonathan Demme (ur. 22 lutego 1944 w Baldwin w stanie Nowy Jork, zm. 26 kwietnia 2017 w Nowym Jorku) – amerykański reżyser, scenarzysta i producent filmowy, laureat Oscara w 1991 za reżyserię filmu Milczenie owiec.

Życie prywatne

Demme urodził się w Baldwin, w stanie Nowy Jork. Dorastał w Miami na Florydzie. Studiował weterynarię (jest absolwentem University of Florida w Gainesville, największego uniwersytetu w południowej części USA). Był wujkiem reżydera Teda Demme’a (1963-2002).

Był dwukrotnie żonaty: z reżyserką i producentką Evelyn Purcell i z malarką Joanne Howard. Ojciec trojga dzieci z drugiego małżeństwa: RamonaCastle, Brooklyn James i Josephine.

Kariera

Na początku lat sześćdziesiątych pracował jako dziennikarz, a w 1966 roku służył w United States Air Force. W 1969 wyjechał do Anglii, gdzie pracował jako producent telewizyjny.

Demme zaczynał karierę filmowca pracując przy filmach exploitation dla Rogera Cormana (nazywanego Królem filmów klasy B) w latach 1971-1976. Napisał wtedy i wyprodukował Angels Hard as They Come i The Hot Box, następnie wyreżyserował 3 filmy – Więzienna gorączka (Caged Heat), Szalona mama (Crazy Mama) i Na gołe pięści (Fighting Mad) dla studia Cormana, New World Pictures.

W roku 1977 Demme wyreżyserował komedię Handle with Care dla Paramount Pictures. Film został dobrze przyjęty przez krytyków filmowych, jednak ze względu na małą promocję filmu, nie odniósł on dużego sukcesu kasowego.

Jego film Melvin i Howard z roku 1980 również nie miał dużej promocji, jednak zdobył przychylne recenzje i uznanie filmowców (nagroda za reżyserię od Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków), dzięki czemu podpisał kontrakt na wyreżyserowanie filmu Szybka zmiana (Swing Shift). Wysokobudżetowa produkcja miała zamiar być głównym ekskluzywnym obrazem dla Warner Bros. Pictures, jak również komercyjnym przełomem dla Jonathana, jednak film został skompromitowany przez różnice poglądów i koncepcji twórczych między Jonathanem a Goldie Hawn, w konsekwencji czego Demme zrzekł się filmu. Film wydano w maju 1984 i został on powszechnie skrytykowany i niedoceniony przez widzów kinowych.

Po Szybkiej zmianie Demme zaczął tworzyć również filmy koncertowe – m.in. zapis koncertów grupy Talking Heads Stop Making Sense (1984, Grand Prix festiwalu we Flandrii) czy Swimming to Cambodia (1987, nominacja do Independent Spirit Award za reżyserię). W tamtym okresie stworzył kilka komedii kryminalnych: Dzika namiętność (1986) z Melanie Griffith i Poślubiona mafii (1988) z Michelle Pfeiffer.

W roku 1991 Demme zrealizował jeden z najsłynniejszych thrillerów psychologicznych lat 90. – Milczenie owiec z Jodie Foster i Anthonym Hopkinsem. Film jest jednym z trzech zdobywców pięciu najważniejszych Nagród Akademii: film, reżyseria, scenariusz, główna rola męska i kobieca.

W roku 1993 wyreżyserował kolejny film, Filadelfia, który również otrzymał Oscara, tym razem za kreację Toma Hanksa.

W ostatniej dekadzie zrealizował dwa remaki popularnych filmów: Prawdziwe oblicze Charliego (2002) z Timem Robbinsem, remake filmu Szarada z 1963 oraz Kandydat (2004) z Denzelem Washingtonem i Meryl Streep, remake filmu Przeżyliśmy wojnę z 1962 roku.

Film The Agronomist (2003) przyniósł mu Gotham Award dla Najlepszego Dokumentu, a Jimmy Carter Man from Plains (2007) – Biografilm Award i nagrodę FIPRESCI na festiwalu w Wenecji.