John Ashbery (ur. 28 lipca 1927 w Rochester, zm. 3 września 2017 w Hudson) – amerykański poeta.

Życiorys

Urodzony w Rochester, absolwent Harvardu i Columbia University. W swej karierze otrzymał niemal każdą ważniejszą amerykańską nagrodę w dziedzinie poezji, poczynając od Yale Younger Poets Prize w 1956, za swój pierwszy tomik Some Trees. W swej twórczości wykazywał wpływy francuskich surrealistów (dokonywał wielu tłumaczeń tychże), Wallace’a Stevensa i Borisa Pasternaka.

Pod koniec lat 50. krytyk literacki Bernard Myers zakwalifikował m.in. Johna Ashbery’ego, Kennetha Kocha, Franka O’Harę i Jamesa Schuylera jako przedstawicieli tzw. szkoły nowojorskiej w poezji.

Poetyka Ashbery’ego opiera się na wolnej składni, zabawie słowem, humorystycznym, często parodystycznym tonie.

W Polsce tłumaczenia jego wierszy ukazywały się głównie w „Literaturze na Świecie”, a także w bibliofilskim zbiorze wydanym w 1993 przez Fundację „Literatura Światowa” i Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju – No i wiesz (tłum. Piotr Sommer, Andrzej Sosnowski, Bohdan Zadura).

Był homoseksualistą.

Twórczość

• Some Trees
• The Tennis Court Oath
• Rivers and Mountains
• The Double Dream of Spring
• Three Poems
• Vermont Notebook
• Self-Portrait in a Convex Mirror (Nagroda Pulitzera, National Book Award, National Book Critics Circle Award)
• Houseboat Days
• As We Know
• Shadow Train
• A Wave (nagrodzony Lenore Marshall Poetry Prize oraz Bollingen Prize)
• April Galleons
• Flow Chart
• And the Stars Were Shining
• Hotel Lautréamont
• Girls on the Run (wiersz inspirowany twórczością Henry’ego Dargera)
• Can You Hear, Bird?
• Wakefulness
• Your Name Here
• As Umbrellas Follow Rain
• Chinese Whispers
• Where Shall I Wander
• A Worldly Country
• Notes from the Air: Selected Later Poems
• Planisphere

• No i wiesz, Warszawa-Duszniki Zdrój, 1993