Janusz Aleksander Ziółkowski (ur. 6 kwietnia 1924 w Sosnowcu, zm. 5 kwietnia 2000 w Poznaniu) – polski socjolog, profesor nauk humanistycznych, działacz społeczny, senator I kadencji, szef Kancelarii Prezydenta.

Życiorys

W latach 1936–1939 uczył się w Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa w Sosnowcu. Maturę zdał wiosną 1945 w IV Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Staszica w Sosnowcu. Był absolwentem Uniwersytetu Poznańskiego oraz London School of Economics and Political Science. Po II wojnie światowej rozpoczął pracę w Miejskiej Radzie Narodowej w Poznaniu.

W 1956 został adiunktem na Wydziale Socjologicznym UAM. W 1972 uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych. Pracował na placówkach UNESCO w New Delhi i Paryżu, w Radzie Europy. W 1981 został demokratycznie wybrany na rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, jednak już w następnym roku został usunięty z tego stanowiska przez ówczesne władze komunistyczne.

W 1989 brał po stronie „Solidarności” udział w obradach Okrągłego Stołu w podzespole do spraw nauki, oświaty i postępu technicznego. Był członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. W wyborach parlamentarnych został senatorem I kadencji z ramienia KO. Zasiadał w Obywatelskim Klubie Parlamentarnym. W latach 1991–1992 był sekretarzem stanu do spraw stosunków międzynarodowych w Urzędzie Rady Ministrów (poprzednik KPRM), od listopada 1991 był p.o. szefa Kancelarii Prezydenta, a od marca 1992 do maja 1995 szefem tego urzędu.

Zmarł 5 kwietnia 2000 w Poznaniu, gdzie został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan.

Wybrane publikacje

Janusz Ziółkowski był autorem około 130 prac naukowych z dziedzin takich jak socjologia miasta, rozwój gospodarczy, religia, demografia. Opublikował m.in.:

• Sosnowiec – drogi i czynniki rozwoju miasta przemysłowego (1960),
• Urbanizacja, miasto, osiedle (1965),
• Poznań – społeczno-przestrzenne skutki industrializacji (red.; 1967),
• Socjologia i planowanie społeczne (red.; 1972),
• Czym jest dla Ciebie miasto Poznań? (red.; 1984).

Odznaczenia

• Postanowieniem prezydenta Lecha Wałęsy z 12 grudnia 1995 odznaczony został Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
• Odznaczony Komandorią Legii Honorowej Republiki Francuskiej
• Odznaczony Wielkim Krzyżem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec
• Honorowy obywatel Poznania (1993) i Sosnowca (1992)

Życie prywatne

Mąż Hanny z domu Matuszewskiej, ojciec pięciorga dzieci, w tym Adama i Marka Ziółkowskiego.