Jadwiga Łuszczewska, ps. literacki Deotyma (ur. 1 sierpnia 1834 w Warszawie, zm. 23 września 1908 tamże) – polska poetka i powieściopisarka romantyzmu.

Życiorys

Jej ojcem był Wacław Józef Łuszczewski h. Korczak (1806 - 1867), radca stanu i dyrektor wydziału Przemysłu i Kunsztów w Komisji Spraw Wewnętrznych Królestwa Polskiego. Matka, Magdalena, pochodziła z rodu Żółtowskich; była córką Edwarda, generała Armii Napoleona I. Jadwiga wychowywana była w patriotycznej atmosferze, gdzie wiele uwagi poświęcano historii i literaturze. Owocem takiego wychowania były też jej liczne podróże wraz z rodzicami po ziemiach polskich. W latach 1856–1860 zwiedziła Wielkopolskę, Malbork, Gdańsk, okolice Sandomierza. Poznała Góry Świętokrzyskie i Tatry. Potem zwiedziła Austrię, Belgię, Francję i Włochy. Pseudonim "Deotyma" wybrała jej matka, gdy Jadwiga miała kilkanaście lat. Szybko zdobyła rozgłos i podziw jako improwizatorka poezji.

Jadwiga zaangażowała się także w działalność patriotyczną. Brała udział w manifestacjach patriotycznych, które odbywały się w Warszawie od 1860 r. Z czasem poetka poparła realistyczną politykę margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, jednego z bywalców salonu artystyczno-literackiego państwa Łuszczewskich.

Portret Jadwigi Łuszczewskiej jako Deotymy, Józef Simmler, 1855

Rzeźba Anioła Zmartwychwstania na grobie Wacława Łuszczewskiego i Jadwigi Łuszczewskiej "Deotymy"

Po wybuchu powstania styczniowego Wacław Łuszczewski złożył godność szambelana carskiego, za co został aresztowany i zesłany w głąb Rosji. Deotyma zdecydowała się towarzyszyć swemu ojcu.

W roku 1865 Wacław wraz z córką powrócili do Warszawy. W 1867 zmarł ojciec poetki, a w 1869 umarła także jej matka. Deotyma zamieszkała w domu przy ulicy Marszałkowskiej 153 (na rogu Królewskiej) i tu od 1870 prowadziła własny salon literacki. Był to początek znanych w Warszawie "czwartków literackich" u Deotymy.

Z życia towarzyskiego wycofała się z powodu choroby. Jadwiga Łuszczewska zmarła 23 września 1908 i została pochowana na warszawskich Powązkach (kw. 64, rząd 1). Jej nagrobek zdobi rzeźba "Anioł Zmartwychwstania" dłuta Daniela Zaleskiego.

Upamiętnia ją nazwa jednej z ulic na warszawskim Kole (ul. Deotymy) oraz w Kutnie.

Twórczość

Napisała wiele zbiorów wierszy, cykl poematów historycznych Polska w pieśni, m.in.

• Lech (1859),
• Wanda (1887) - wersja cyfrowa Polona,
• Sobieski pod Wiedniem (1908).

Popularność zdobyły powieści historyczne dla młodzieży, zwłaszcza Panienka z okienka (1893), Branki w jasyrze i Pamiętnik. Była również autorką powieści fantastyczno-naukowej Zwierciadlana zagadka.