Iwan Gonta
- Data urodzenia:
- 00.00.1705
- Data śmierci:
- 00.00.1768
- Długość życia:
- 63
- Days since birth:
- 116639
- Years since birth:
- 319
- Dni od śmierci:
- 93628
- Lata od śmierci:
- 256
- Kategorie:
- policjant, przestępca
- Narodowość:
- ukraińska
- Cmentarz:
- Określ cmentarz
Iwan Gonta, ukr. Іва́н Ґо́нта (ur. 1705, zm. 1768) – jeden z przywódców (począwszy od rzezi humańskiej) koliszczyzny w 1768 na Ukrainie Prawobrzeżnej.
Syn ruskiego chłopa spod Humania. Był setnikiem nadwornej milicji wojewody kijowskiego Franciszka Salezego Potockiego, od którego otrzymał w dzierżawę swoją rodzinną wieś. Razem z dowodzonym przez siebie oddziałem zamiast bronić Humania zdradził Potockiego i dołączył do hajdamaków Maksyma Żeleźniaka. Po masowym mordzie dokonanym w Humaniu 24 czerwca 1768 ruskie chłopstwo ogłosiło go księciem humańskim.
7 lipca (27 czerwca s.s) 1768 pojmany przez Rosjan podstępem (podczas pozornej fraternizacji uczestników koliszczyzny z Kozakami dońskimi - żołnierzami Imperium Rosyjskiego) wraz z 65 Kozakami zaporoskimi (poddanymi Rosji) i 780 Kozakami poddanymi polskimi przez przybyłych pod Humań Kozaków dońskich - rosyjskich żołnierzy generała Kreczetnikowa, został wydany staroście halickiemu Franciszkowi Ksaweremu Branickiemu i stracony po torturach we wsi Serby (obecnie Hontiwka) koło Mohylowa.
Upamiętnienie postaci na Ukrainie
Na Ukrainie jego postać otoczona jest szacunkiem, w m.in. miastach: Lwowie, Kijowie, Żytomierzu, Czerniowcach, Dubnie, Winnicy a także w samym Humaniu istnieją ulice jego imienia. W Kijowie ponad to działa organizacja jego imienia - "Fundacja na rzecz konsolidacji państwowości Ukrainy Iwana Gonty". W Chrystynówce wzniesiono jego pomnik. Podczas odsłonięcia pomnika w Chrystynówce mer (prezydent) tego miasta Mykoła Nakonieczny podkreślił, że pomnik Gonty będzie przypominał Ukraińcom, że powinni walczyć o ojczystą ziemię z jej ciemiężcami.
Iwan Gonta jest bohaterem poematu Tarasa Szewczenki pt. Hajdamacy (1841).
Źródło informacji: wikipedia.org
Brak miejsc
21.06.1768 | Koliszczyzna: zbuntowani Kozacy i ruskie chłopstwo zdobyli Humań, gdzie dokonali rzezi około 20 tys. Polaków i Żydów
Koliszczyzna lub koliwszczyzna (ukr. Коліївщина) – wystąpienie ruskiego chłopstwa pańszczyźnianego, hajdamaków i Kozaków przybyłych z podległej Imperium Rosyjskiemu Siczy Zaporoskiej, skierowane przeciw szlachcie polskiej, ludności żydowskiej, Kościołowi unickiemu i rzymskokatolickiemu i istniejącemu ładowi społecznemu. Trwało od czerwca do lipca 1768 (podczas konfederacji barskiej) na Ukrainie Prawobrzeżnej i przejawiało się masowymi morderstwami Polaków, Żydów i duchowieństwa rzymskokatolickiego i unickiego, z których największe rozmiary osiągnęła rzeź humańska. Przywódcami ruchu byli Maksym Żeleźniak i Iwan Gonta. Powstanie stłumione zostało przez wojska rosyjskie i polskie. Liczbę ofiar koliszczyzny szacuje się od 100 000 do 200 000 zamordowanych.