Iain Menzies Banks (ur. 16 lutego 1954 r. w Dunfermline, Fife w Szkocji, zm. 9 czerwca 2013) -szkocki pisarz, piszący powieści głównego nurtu pod nazwiskiem Iain Banks oraz science fiction jako Iain M. Banks. W 2008 r. The Times umieścił Banksa na liście "50 najwybitniejszych brytyjskich pisarzy od 1945 roku".

Iain Banks studiował anglistykę, psychologię oraz filozofię na uniwersytecie w Stirling. W swojej prozie często łączy oryginalne zabiegi fabularne oraz narracyjne. Jest honorowym członkiem brytyjskiej National Secular Society.

3 kwietnia 2013 poinformował, że zdiagnozowano u niego raka w ostatniej fazie i jest mało prawdopodobne by przeżył kolejny rok.

Bibliografia

Powieści głównego nurtu

• Fabryka os (Wasp Factory), 1984
• Stąpanie po szkle (Walking on Glass), 1985
• Most (The Bridge), 1986
• Espedair Street, 1987
• Canal Dreams, 1989
• Ulica Czarnych Ptaków (The Crow Road), 1992
• Uwikłanie (Complicity), 1993
• Whit, 1995
• A Song of Stone, 1997
• The Business 1999
• Dead Air 2002
• The Steep Approach to Garbadale 2007

Powieści science fiction

Większość powieści science fiction autorstwa Iaina M. Banksa należy do cyklu opowiadającego o Kulturze, humanoidalnej cywilizacji zamieszkującej znaczne obszary naszej galaktyki. Cykl jest pretekstem do ukazania złożonych relacji międzykulturowych, socjologicznych oraz religijnych. Pierwsza część cyklu - Wspomnij Phlebasa - stylizowana jest na typową space operę.

Do cyklu Kultury należą:

• Wspomnij Phlebasa (Consider Phlebas), 1987
• Gracz (The Player of Games), 1988
• Najemnik (Use of Weapons), 1990
• Excession, 1996
• Inversions, 1998 r. (luźno powiązana z Kulturą powieść, raczej zbliżona do fantasy)
• Look to Windward, 2000
• Matter, 2008
• Surface Detail, 2010

Iain M. Banks napisał także kilka powieści s-f nie osadzonych w realiach Kultury:

• Against a Dark Background, 1993
• Qpa strachu (Feersum Endjinn), 1994
• The Algebraist, 2004
• Transitions, 2009 (w Anglii opublikowana jako powieść głównego nurtu autorstwa Iaina Banksa)

Powstał także zbiór opowiadań, w większości science fiction:

• The State of the Art, 1989

Inne książki Iaina Banksa

• Raw Spirit, 2003