Henri Marie Raymond de Toulouse-Lautrec-Montfa (wym. [ɑ̃ʁi də tuluz loˈtʁɛk]; ur. 24 listopada 1864 w Albi we Francji, zm. 9 września 1901 na zamku Malrome w regionie Gironde) – francuski malarz i grafik. Przedstawiciel postimpresjonizmu, swoimi litografiami wywarł wielki wpływ na rozwój nowoczesnego plakatu.

Biografia

Pochodził z rodziny z arystokratycznymi korzeniami, która utraciła większość ze swojego prestiżu. Urodził się jako pierworodny syn hrabiego Alphonse i hrabiny Adèle de Toulouse-Lautrec. Jego brat, urodzony 28 sierpnia 1867 zmarł rok później. Rodzice Toulouse byli kuzynami – zwyczaj ten praktykowany był w rodzinie Toulouse ze względu na chęć utrzymania rodzinnego majątku w stanie nierozproszonym. Bliski stopień pokrewieństwa przyczynił się jednak do powstania defektów genetycznych u potomstwa.

Henri w wieku 3 lat (1867)

W wieku 14 lat, Henri złamał lewą kość udową, a rok później obie. Ze względu na defekt genetyczny, kości Henriego nie były w stanie odpowiednio się zrosnąć i, w rezultacie, przestały rosnąć. Jako fizycznie dojrzały mężczyzna, Henri posiadał tors i górne partie ciała o normalnych proporcjach oraz anormalnie krótkie kończyny dolne. Toulouse mierzył tylko 1,5 m.

Będąc ograniczonym z powodu swojej niskiej postury, Henri nie mógł aktywnie uczestniczyć w wielu dziedzinach życia. Dlatego też, całkowicie poświęcił się dostępnej dla niego sztuce. Toulouse żył swoją sztuką. Został on znaczącym przedstawicielem postimpresjonizmu, twórcą litografii i ilustracji, na których uwiecznił życie bohemy dziewiętnastowiecznego Paryża. W połowie lat 90 XIX wieku Toulouse tworzył ilustracje dla humorystycznego pisma Le Rire.

Toulouse miał opinię duszy Montmartre – dzielnicy paryskiej, w której zamieszkiwał. Malarstwo Toulouse przedstawia życie Moulin Rouge i innych paryskich kabaretów i teatrów oraz burdeli (w których prawdopodobnie zaraził się kiłą). Często umieszczał w swoich pracach dwoje spośród znajomych – śpiewaczkę Yvette Guilbert i Louise Weber – tancerkę i twórczynię francuskiego kankana. Toulouse uczył malarstwa i pochwalał artystyczne postępy swojej modelki (i prawdopodobnie kochanki) – Suzanne Valadon. Niektórzy wierzą, że to od niej artysta zaraził się kiłą. Toulouse był alkoholikiem przez większość swojego życia. Tuż przed śmiercią zamieszkał w sanatorium.

Toulouse zmarł w wieku 36 lat na terenie posiadłości rodzinnych w Malromé z powodu komplikacji zdrowotnych spowodowanych alkoholizmem i rozwojem kiły. Artysta został pochowany w Verdelais, Gironde, kilkanaście kilometrów od miejsca urodzenia. Jego ostatnie słowa to "stary głupiec" – skierowane do obecnego przy jego śmierci ojca. Po śmierci Toulouse, jego matka hrabina Adele de Toulouse-Lautrec i Maurice Joyant, marszand i przyjaciel Henryka z dzieciństwa, wypromowali jego sztukę. Matka Toulouse przeznaczyła pieniądze na budowę muzeum poświęconego artyście w Albi, miejscu urodzenia Henriego. Toulouse-Lautrec uznawany jest za genialnego artystę, posiadającego zadziwiającą umiejętność obserwacji połączoną z wyjątkową sympatią i zrozumieniem dla ludzkości.

1 listopada 2005 obraz Praczka został sprzedany w domu aukcyjnym Christie's za 22 416 000 dolarów amerykańskich.

Lautrec maluje autoportret, fotomontaż wykonany przez Maurice’go Guibert’a około 1890