Fryderyk Wilhelm III (ur. w Poczdamie 3 sierpnia 1770, zm. w Berlinie 7 czerwca 1840) – z dynastii Hohenzollernów, król pruski od 1797.

Młodość

Syn Fryderyka Wilhelma II i Fryderyki Luizy z domu Hessen-Darmstadt. Po koronacji ojca w 1786 został oficjalnym następcą tronu. Znaczną część dzieciństwa i wczesnej młodości spędził w Paretz w powiecie Havelland w Brandenburgii, rezydencji swojego wychowawcy hrabiego Hansa von Blumenthala. Fryderyk Wilhelm miło wspominał swój pobyt wśród rodziny swego guwernera: w 1795 odkupił Paretz od rodziny von Blumenthal i zlecił architektowi Davidowi Gilly'emu budowę początkowo tzw. domku gotyckiego (1796), później (1797-1804) pałacu rezydencyjnego. Współcześni zapamiętali następcę tronu jako młodzieńca melancholijnego, pobożnego i uczciwego.

Po powrocie z podróży do Włoch i Francji 1780 (Grand Tour) podjął szkolenie wojskowe. Stopień porucznika uzyskał w 1784, pułkownikiem został w 1790. W latach 1792-1794 brał udział w działaniach wojennych przeciwko Francji.

Król Prus

Po śmierci ojca i objęciu tronu 16 listopada 1797, wprowadził nieśmiało pewne elementy reform (obcięcie wydatków dworu, dymisja najbardziej znienawidzonych doradców ojca). Jak wielu Hohenzollernów miał skłonności do władzy, bez jednak umiejętności ich wykorzystania. Zbyt nieufny, aby zdać się na swoich ministrów, miał zbyt mało silnej woli, aby konsekwentnie prowadzić politykę samemu.

W czasie wojen napoleońskich prowadził początkowo politykę neutralności, udało mu się, między innymi, uniknąć uwikłania w III Koalicję. Jednak sprowokowany utworzeniem Związku Reńskiego wypowiedział w 1806 wojnę Napoleonowi, którą szybko przegrał. Na mocy traktatu tylżyckiego w 1807 zmuszony był do rezygnacji z ziem na zachód od Łaby, zgody na utworzenie Księstwa Warszawskiego z ziem, które trafiły do rąk pruskich w II i III (a także częściowo I) rozbiorze Polski. Gdańsk stał się wolnym miastem. Ponadto Prusy zmuszone zostały do zapłacenia kontrybucji Francji oraz finansowania francuskich wojsk okupacyjnych na swoim terenie. Prusy przystąpiły również do blokady handlowej przeciwko Wielkiej Brytanii.

Choć nieudolny król po przegranej wojnie z rezygnacją pozostawił państwo swojemu losowi, grupa ministrów (August von Gneisenau, Karl August von Hardenberg, Gerhard von Scharnhorst, vom Stein), przy życzliwym wsparciu i zachęcie królowej przeprowadziła pewne reformy społeczne, administracyjne i wojskowe. Reformy spowolniła śmierć królowej w 1810. W tym samym roku 30 października Fryderyk Wilhelm wydał dekret znoszący klasztory w całym państwie. Wykonano go najszybciej na Śląsku. Zamknięcie klasztorów franciszkańskich na Górze św. Anny i w Gliwicach przyczyniło się do osłabienia polskości na Śląsku Opolskim i na Górnym Śląsku[1].

W roku 1811 w Królewcu z jego rozkazu dokonano zniszczenia insygniów koronacyjnych królów polskich, wykradzionych w 1795 ze skarbca na Wawelu, które następnie przetopiono na monety[potrzebne źródło].

W 1812 Prusy zmuszone zostały przez Napoleona do wystawienia niewielkiego kontyngentu w kampanii moskiewskiej pod dowództwem generała Yorcka. Po klęsce Napoleona w Rosji Fryderyk Wilhelm zawarł sojusz z Rosją i przystąpił do koalicji antyfrancuskiej. Oddziały pruskie odegrały istotną rolę w bitwach w latach 1813 (między innymi pod Lipskiem) i 1814. Na kongresie wiedeńskim Fryderyk Wilhelm uzyskał znaczne terytoria, jakkolwiek bez całkowitej aneksji Saksonii, o co zabiegał. Współtwórca Świętego Przymierza.

W późniejszych latach swojego życia poświęcił swoją energię na zjednoczenie kościoła luterańskiego z reformowanym w Niemczech. Jego poglądy ewoluowały stopniowo w stronę reakcyjnych. Wbrew obietnicom składanym w 1813 nie nadał Prusom konstytucji.