Fiodor Iwanowicz Eichmans, (ros. Фёдор Иванович Эйхманс; ur. 1897, zm. 3 września 1938 miejsce egzekucji Kommunarka pod Moskwą) – major bezpieczeństwa państwowego, pierwszy naczelnik obozu koncentracyjnegoOGPU SŁON na Wyspach Sołowieckich (1923-1929), naczelnik Gułagu - centralnego zarządu sowieckich łagrów w okresie od 25 kwietnia do 16 czerwca 1930.

Życiorys

Urodził się w powiecie Kuldīga w guberni kurlandzkiej w rodzinie Niemców bałtyckich.

W wieku 14 lat pracował w drukarni jako chłopiec na posyłki, następnie jako pracownik sklepu „Miur i Meriliz” w Moskwie. Ukończył Ryski Uniwersytet Techniczny i szkołę wojskową w Rydze w 1916 roku. W czasie pierwszej wojny światowej walczył w składzie strzelców łotewskich w armii rosyjskiej przeciwko armii niemieckiej. Po odniesieniu ran został wiosną 1917 zdemobilizowany. Pracował jako ślusarz w Piotrogrodzie w jednej w piotrogrodzkich fabryk.

W roku 1917 wstąpił do partii bolszewickiej (SDPRR(b)). Od 1918 współpracownik Czeka w Piotrogrodzie. Do 1923 roku zajmował wyższe funkcje w Czeka-GPU w republikach Azji Środkowej.

Od 13 października 1923 – naczelnik największego w latach 20-ch sowieckiego obozu koncentracyjnego,Sołowieckiego Obozu Specjalnego Przeznaczenia (SŁON) założonego z inicjatywy Józefa Unszlichta na Wyspach Sołowieckich (Sołowkach).

Od 20 maja 1929 roku Naczelnik 3-go Wydziału Specjalnego Departamentu OGPU (kontrwywiad zagraniczny).

Od 25 kwietnia do 16 czerwca 1930 – pierwszy Naczelnik Zarządu sowieckich obozów koncentracyjnych - Gułag, które za jego czasów obejmowały: sołowiecki, wiszerski, północny, kazachstański, dalekowschodni, syberyjski, środkowoazjatycki.

W roku organizował ekspedycję OGPU na wyspę Wajgacz na Morzu Karskim w celu poszukiwań złóż metali kolorowych i założenia tam kolejnego obozu pracy.

W latach 1932 – 1937 w różnych departamentach NKWD zajmujących się szyframi i kryptografią i organizowaniem szyfrowanej łączności z zagranicznymi przedstawicielstwami ZSRR.

W okresie "wielkiej czystki" w 1937 został zwolniony z NKWD, w ramach eliminacji ludzi Jagody a następnie 22 lipca 1937 aresztowany pod zarzutem „udziału w spisku w NKWD”. 3 września 1938 wyrokiem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR skazany na śmierć za "szpiegostwo, udział w organizacji kontrrewolucyjnej i działalności terrorystycznej" Rozstrzelany tego samego dnia w miejscu egzekucji Kommunarka pod Moskwą i tam pochowany. Zrehabilitowany 25 lipca 1956.

***