Emilia Hojatynowicz Sozańska

Urodziła się  22 maja 1909 roku w Stryju, na Kresach Wschodnich. Ojciec był kolejarzem, a przed wojną naczelnikiem stacji w Sokalu. Ukończyła Nauczycielskie Seminarium Rządowe we Lwowie, gdzie zdobyła maturę w 1928 roku. Pracę jako nauczycielka otrzymała w dalekim zakątku województwa lwowskiego, we wsi Iwaszkowce w powiecie Turka nad Stryjem, na styku ówczesnych granic z Węgrami, Rumunią i Słowacją. W szkole utworzyła "drużyny strzeleckie". We współpracy z senatorem Władysławem Pulnarowiczem organizowała dalsze kształcenie młodzieży oraz edukację patriotyczną .

Wyszła za mąż za Mikołaja Sozańskiego, który aż do wybuchu wojny był wybierany prefektem. W czasie wojny wraz z całą rodziną musiała się ukrywać. W tym czasie oprócz pomocy ukrywającym się i współpracy z konspiracją, Emilia Sozańska (zwana przez bliskich Lusią) prowadziła także tajne nauczanie. W październiku 1939 r. zachęciła swojego wychowankaWładysława Ossowskiego do podjęcia funkcji konspiracyjnego kuriera ("biały kurier"), celem przerzutu ukrywających się polskich żołnierzy na Węgry.

W 1946 roku, z pierwszą grupą repatriantów, wyjechała pociągiem z Sambora na Ziemie Zachodnie, do Brzegu. Była kierowniczką szkoły podstawowej w Młodoszowicach, gdzie przyczyniła się do jej odbudowy. Po pięciu latach pracy i skończeniu studiów, objęła kierownictwo szkoły w Kościerzycach, gdzie pracowała do 1967. Zaangażowała tam do pracy Jana Miluna, potem znanego muzyka i działacza kulturalnego w USA. Uczyła Stanisława Jopka (sławny „furman” ze Śląska) i jego rodzeństwo. Była jednym z inicjatorów budowy Tysiąclatek.  Następnie, do 1972 pracowała w szkole w Kantorowicach koło Lewina Brzeskiego. A potem w Liceum J. Słowackiego w Oleśnicy oraz w Brzegu. Po 1990 odnalazła i skłoniła do powrotu z Syberii Władysława Ossowskiego, sławnego "białego kuriera", któremu pomogła w repatriacji i uznaniu jego zasług.

Była cenioną i lubianą wychowawczynią wielu pokoleń młodzieży przed wojną i w czasie wojny na Kresach, a także kilkunastu młodych pokoleń po wojnie na Opolszczyźnie. W czasie wojny działała w konspiracji ((tajne nauczanie, ukrywanie żołnierzy, pomoc w przerzutach kurierskich). Aktywna społecznie, inicjowała budowę i odbudowę szkół (m.in. w Iwaszkowcach i Młodoszowicach) oraz wspierała działalność ugrupowań i społeczności lokalnych, a także emerytów i kombatantów. Kochała Kresy, troszcząc się o zachowanie pamięci o nich. Chętnie pomagała kolegom.

Matka dwojga dzieci i usynowionej córki, doczekała się czworga wnuków.

Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz odznaczeniami resortowymi. Zmarła w Brzegu 30 grudnia 2008.

Źródło: Emilia Hojatynowicz Siozańska, Panorama powiatu Brzeskiego 2004