Ebrahim Ra’isi, właściwie Ebrahim Ra’isolsadati (pers. ‏ابراهیم رئیسی‎; ur. 14 grudnia 1960 w Meszhedzie, zm. 19 maja 2024 w pobliżu Dżolfy) – irański duchowny szyicki, ajatollah i polityk konserwatywny, członek Zgromadzenia Ekspertów, w latach 2019-2021 r. Główny Sędzia – zwierzchnik irańskiego wymiaru sprawiedliwości. Od 3 sierpnia 2021 r. do swojej śmierci prezydent Iranu.

Dwukrotnie kandydował na prezydenta Iranu. Po raz pierwszy startował w wyborach prezydenckich w Iranie w 2017 r., w których zajął drugie miejsce, przegrywając z urzędującym prezydentem Hasanem Rouhanim. Zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2021 roku.

Życiorys

Był synem szyickiego duchownego, jednak we wczesnym dzieciństwie stracił ojca. Ukończył szyickie seminarium duchowne w Ghom, gdzie kształcił się m.in. pod kierunkiem ajatollaha Haszemiego Szahrudiego oraz Alego Chameneiego.

Po rewolucji islamskiej, zauważony przez ajatollaha Mohammada Behesztiego, w 1980 r. został zastępcą prokuratora w Karadżu, a następnie także w Hamadanie; mimo odległości dzielącej oba miasta pełnił w nich obowiązki równocześnie. W 1985 r. powierzono mu stanowisko zastępcy prokuratora Trybunału Rewolucyjnego w Teheranie. Był jednym z odpowiedzialnych za masowe egzekucje więźniów politycznych w Iranie w 1988 r.

Po śmierci Najwyższego Przywódcy Iranu Ruhollaha Chomejniego został prokuratorem generalnym w Teheranie, natomiast w 1994 r. powierzono mu kierowanie antykorupcyjną Organizacją Inspektoratu Państwowego. W 2014 r. został irańskim prokuratorem generalnym, natomiast w 2016 r. Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei mianował go przewodniczącym fundacji religijnej Astan Ghods Razawi i strażnikiem świątyni imama Rezy w Maszhadzie. W tym samym roku Ra’isi został członkiem Zgromadzenia Ekspertów. Od 2021 r. Raisi łączył te funkcje ze stanowiskiem prokuratora Specjalnego Sądu Duchownego, zajmującego się sądzeniem szyickich duchownych.

W kwietniu 2017 r. mało dotąd znany opinii publicznej Ra’isi ogłosił start w planowanych na 19 maja wyborach prezydenckich w Iranie. Uzyskał najwięcej głosów w wewnętrznych wyborach w konserwatywnej koalicji, Ludowym Froncie Sił Rewolucji Islamskiej. Ogłaszając start, zaprezentował się jednak jako kandydat niezależny[2]. Swoją kampanię wyborczą prowadził głównie w mniejszych miastach i na wsi, kierując ją do ludności uboższej i bardziej religijnej. Zapowiadał walkę z korupcją, niwelowanie nierówności społecznych i pomoc dla ubogich, utworzenie milionów nowych miejsc pracy dzięki „dżihadystowskiemu zarządzaniu”. Krytykował porozumienie Iranu z państwami zachodnimi w sprawie programu nuklearnego, popierał wspieranie szyickich organizacji paramilitarnych walczących w Iraku i w wojnie domowej w Syrii. Jako rozwiązanie bieżących gospodarczych problemów kraju wskazywał "ducha rewolucyjnego".

15 maja inny kandydat konserwatywny, Mohammad Bagher Ghalibaf, wycofał się z wyborów, deklarując poparcie dla Ra’isiego, którego popularność znacząco wzrosła w poprzednich tygodniach. Kandydatura Ra’isiego cieszyła się poparciem Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej oraz podległego mu Związku Mobilizacji Uciemiężonych, a prawdopodobnie sprzyjał jej także Najwyższy Przywódca Ali Chamenei.

Ostatecznie Ra'isi zajął w wyborach drugie miejsce, uzyskując poparcie 15,8 mln Irańczyków i przegrywając z urzędującym prezydentem Hasanem Rouhanim, którego poparło ponad 23 mln wyborców, tj. 57% uprawnionych do głosowania.

Po przegranych wyborach pozostał czynnym politykiem, regularnie występując z krytyką polityki Hasana Rouhaniego, domagając się konserwatywnego kursu w polityce wewnętrznej i bardziej konfrontacyjnego w polityce zagranicznej. Był wymieniany jako możliwy kandydat na kolejnego Najwyższego Przywódcę Iranu po śmierci Alego Chameneiego.

W 2019 r. otrzymał nominację na Głównego Sędziego Iranu – zwierzchnika całego krajowego wymiaru sprawiedliwości. W tym samym roku znalazł się wśród najwyższych irańskich urzędników państwowych objętych sankcjami USA.

W 2021 gdy kończyła się druga i ostatnia kadencja Hasana Rouhaniego, Ebrahim Ra'isi po raz kolejny wystartował w wyborach prezydenckich. W czerwcowych wyborach prezydenckich zdobył 61,95 % głosów, wygrywając w pierwszej turze. Urząd objął 3 sierpnia 2021.

Życie prywatne

Jego żoną była Dżamile Alamhoda, córka Ahmada, głównego imama meczetu piątkowego w Meszhedzie, wykładowczyni uniwersytetu Męczennika Behesztiego w Teheranie

***