Cmentarz Nowodziewiczy (ros. Новодевичье кладбище) – moskiewski cmentarz położony przy Klasztorze Nowodziewiczym. Miejsce spoczynku wielu zasłużonych Rosjan.

Historia

Nekropolię otwarto w 1524 roku, tuż obok muru wybudowanego właśnie monastyru. Chowano tam głównie kościelnych dygnitarzy, szanowane rodziny i szlachetnie urodzonych, a także, od XIX wieku inteligencję i kupców. W 1898 roku otwarto nową część cmentarza. Przez kolejne sześć lat teren obudowano murem, zaprojektowanym przez architekta Iwana Pawłowicza Maszkowa (Иван Павлович Машков). Od 1932 roku cmentarz stał się miejscem pochówku ludzi sławnych, wybitnych i zasłużonych dla Rosji. Chowano tu także ludzi, którzy z pewnych względów nie mogli być spocząć pod murami Kremla lub w grobowcach. Jednym z nich był dyrektor moskiewskiego teatru, sprzeciwiający się decyzji bolszewików dotyczącej zburzenia Świątyni Chrystusa Zbawiciela, któremu ze względu na zasługi nie można było odmówić pochówku z honorami. Dziś spoczywają tam również żołnierze polegli podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie oraz pierwszej i drugiej wojny w Czeczenii.

Pochowani

Obecnie na cmentarzu pochowanych jest ponad 27 000 osób, w tym między innymi:

• Andriej Abrikosow (1906-1973) – aktor
• Piotr Alejnikow (1914-1965) – aktor
• Nadieżda Alliłujewa (1902-1932) – małżonka Józefa Stalina
• Boris Baboczkin (1904-1975) – aktor
• Mark Bernes (1911-1969) – aktor i piosenkarz
• Paweł Bielajew (1925-1970) – kosmonauta
• Gieorgij Bieriegowoj (1921-1995) – kosmonauta
• Siergiej Bondarczuk (1920-1994) – aktor i reżyser
• Walery Brumel (1942-2003) – lekkoatleta, mistrz olimpijski
• Borys Brunow (1922-1997) – aktor
• Walerij Briusow (1873-1924) – pisarz
• Michaił Bułhakow (1891-1940) – pisarz i dramaturg
• Nikołaj Bułganin (1895-1975) – premier ZSRR
• Nikita Chruszczow (1894-1971) – przewodniczący KC
• Nina Chruszczowa (1900-1984) - pierwsza dama ZSRR
• Anton Czechow (1860-1904) – pisarz
• Gieorgij Cziczerin (1872-1936) – komisarz ludowy
• Ilja Erenburg (1891-1967) – pisarz
• Siergiej Eisenstein (1898-1948) – reżyser
• Aleksander Fadiejew (1901-1956) – pisarz
• Nikołaj Gogol (1809-1852) – pisarz
• Raisa Gorbaczowa (1932-1999) – żona Michaiła Gorbaczowa
• Andriej Gromyko (1909-1989) – polityk
• Ludmiła Gurczenko (1935-2011) – aktorka
• Nazım Hikmet (1901-1963) – turecki poeta i komunista
• Aleksander Hilferding (1831-1872) - slawista i folklorysta, badacz kaszubszczyzny
• Siergiej Iljuszyn (1894-1977) – konstruktor samolotów
• Borys Jelcyn (1931-2007) – pierwszy prezydent Federacji Rosyjskiej
• Piotr Kropotkin (1842-1921) – rewolucjonista i anarchista
• Jelena Kuźmina (1909-1979) – aktorka
• Aleksandr Lebiedź (1950-2002) – wojskowy i polityk
• Lew Landau (1908-1968) – laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
• Izaak Lewitan (1860-1900) – malarz
• Władimir Majakowski (1893-1930) – poeta
• Wasilij Margiełow (1908-1990) – generał radzieckich wojsk powietrznodesantowych
• Siergiej Michałkow (1913-2009) – poeta
• Władimir Mieszczeriakow (1885-1946) - działacz partyjny i państwowy, dyplomata
• Artiom Mikojan (1905-1970) – konstruktor samolotów
• Wiaczesław Mołotow (1890-1986) – polityk
• Nikołaj Ogariow (1813-1877) – pisarz i poeta
• Dawid Ojstrach (1908-1974) – skrzypek
• Aleksandr Oparin (1894-1980) – biochemik
• Iwan Perestiani (1870-1959) – aktor
• Jekatierina Pieszkowa (1887-1965) - rosyjska działaczka humanitarna, pierwsza żona Maksyma Gorkiego
• Borys Polewoj (1908-1981) – pisarz
• Siergiej Prokofjew (1891-1953) – kompozytor i pianista
• Iwan Pyrjew (1901-1968) – reżyser filmowy
• Mścisław Rostropowicz (1927-2007) – dyrygent i wiolonczelista
• Paweł Rybałko (1894-1948) – wojskowy i dyplomata
• Walentin Sierow (1865-1911) – malarz
• Konstanty Stanisławski (1863-1938) – pisarz
• Fiodor Szalapin (1873-1938) – śpiewak operowy
• Dymitr Szostakowicz (1906-1975) – kompozytor
• Wasilij Szukszyn (1929-1974) – pisarz i aktor
• Nikołaj Tichonow (1905-1997) – polityk, premier ZSRR
• Wiaczesław Tichonow (1928-2009) – aktor
• Andriej Tupolew (1888-1972) – konstruktor samolotów
• Wasilij Ulrich (1889-1951) – sędzia
• Galina Ułanowa (1910-1998) – primabalerina
• Kliment Woroszyłow (1881-1969) – wojskowy i polityk