Barbara Ludwiżanka (ur. 24 stycznia 1908 w Stanisławowie, zm. 26 października 1990 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa.

Pochodziła z lwowskiej rodziny o tradycjach artystycznych, jej ojciec Adam Ludwig był śpiewakiem operowym. Ukończyła Szkołę Aktorską przy Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. Na teatralnej scenie debiutowała już w 1924 w Teatrze Polskim w Poznaniu, którego aktorką pozostała do roku 1937; z wyjątkiem lat 1930-34; kiedy to grała w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. W 1937 przeniosła się do Łodzi, gdzie do wybuchu wojny występowała w Teatrze Miejskim. W czasie II wojny światowej przebywała w Warszawie. Została aresztowana i wywieziona na roboty przymusowe do III Rzeszy. Po wojnie i powrocie do kraju związała się ponownie z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie (lata 1945-47). W sezonie 1947-48 grała po raz kolejny w Łodzi. Od 1948 występowała już tylko w teatrach Warszawy; w latach 1948-65 w Teatrze Polskim, a następnie w latach 1965-83 w Teatrze Współczesnym.

Na ekranie pojawiła się już w latach 20. Po wojnie do ról filmowych powróciła dopiero w 1963. Swoje najsłynniejsze filmowe kraecje stworzyła w Sublokatorze (1966; reż. Janusz Majewski), Nocach i dniach (1975; reż. Jerzy Antczak), Seksmisji (1983; reż. Juliusz Machulski). Wielokrotnie występowała w audycjach radiowych Polskiego Radia oraz w spektaklach Teatru Telewizji.

Życie prywatne

Była drugą żoną aktora Władysława Hańczy. Byli małżeństwem od końca lat 30. do śmierci Hańczy w 1977; nie mieli dzieci.

Jest pochowana wraz z mężem na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 167-III-4).

Filmografia

• Milionowy spadkobierca (1928) jako prezeska klubu tępicielek łowców posagów
• Gwiaździsta eskadra (1930)
• Ubranie prawie nowe (1963) jako Weronika Binkowska, matka Róży
• Godzina pąsowej róży (1963) jako Genowefa, gosposia
• Sublokator (1966) jako Maria Orzechowska
• Piękny był pogrzeb, ludzie płakali (1967) jako Marcinkowska, wdowa po profesorze
• Poradnik matrymonialny (1967) jako matka Roksany
• Duch z Canterville (1967) jako Patrycja Otis, matka Virginni
• Zwariowana noc (1967) jako guwernantka Róża
• Bardzo starzy oboje (1967) jako Balbina
• Zjazd rodzinny (1968; film węgierski; oryginalny tytuł - Keresztelo) jako teściowa Menyherta
• Tabliczka marzenia (1968) jako ciotka Ludki
• Piąta rano (1969) jako babcia
• Jak zdobyć pieniądze, kobietę i sławę (1969) jako pani Klara
• Dzięcioł (1970) jako żona mjr. Przebóg-Łaskiego, teściowa Stefana
• Portfel (1970) jako Zofia Kwiatkowska, żona Łukasza
• 150 na godzinę (1971) jako "światowa" pani
• Kłopotliwy gość (1971) jako matka Piotrowskiego
• Chłopi (1971-72; serial TV) jako Jagustynka
• Chłopi (1973) jako Jagustynka
• Chłopcy (1973) jako hrabina de Profundis
• Domy z deszczu. Impresja z Konstantego Paustowskiego (1975) jako Marfusza
• Noce i dnie (1975) jako Jadwiga Ostrzeńska, matka Barbary
• Noce i dnie (1977; serial TV) jako Jadwiga Ostrzeńska, matka Barbary
• Granica (1977) jako Ziembiewiczowa, matka Zenona
• Wiśnie (1979) jako Julia
• Ciosy (1980) jako matka Teresy
• 07 zgłoś się (1976-87; serial TV) jako wdowa Izabella Wrońska z Czajkowskich (w odc. 10. pt. Grobowiec rodziny von Rausch z 1981)
• Seksmisja (1983) jako Julia Novack, najstarsza starowinka w Azylu Zasłużonej Starości
• Wedle wyroków twoich... (1983) jako stara Żydówka w areszcie
• Ceremonia pogrzebowa (1984) jako Michasia Cendrowska, gosposia
• Inna wyspa (1986) jako staruszka, pensjonariuszka zakładu
• Koniec świata (1988)

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1977)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1965)
• Złoty Krzyż Zasługi (1955)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
• Nagroda ministra kultury i sztuki I stopnia za całokształt twórczości aktorskiej (1985)
• Srebrny Hugo na III Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago – nagroda za najlepszą rolę kobiecą w filmie Sublokator w reż. Janusza Majewskiego (1967)
• Nagroda Główna na VI Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Panamie za najlepszą rolę kobiecą w filmie Sublokator (1967)
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (1967)