Joseph Arthur, hrabia de Gobineau (ur. 14 lipca 1816 w Ville-d'Avray, zm. 13 października 1882 w Turynie) – francuski dyplomata, pisarz i filozof; uchodzi za twórcę doktryny rasizmu.

Poglądy rasowe

Twórca „chemii” ras i „teologii moralnej”. O wszystkim decyduje czystość rasowa – im czystsza rasa i więcej ludzi o pożądanych cechach, tym wartościowsza cywilizacja w danym państwie. Rozwój społeczeństwa zależy od czystości rasy i zdolności wrodzonych. Swoje poglądy na temat przyczyn rozwoju i zahamowań różnych narodów wysnuł podczas podróży z racji pełnionej funkcji dyplomaty. Odrzucił czynniki geograficzne jako kształtujące ludzi a skupił się na zagadnieniu antropologiczno-rasowym.
Podzielił hierarchicznie rasy:

• rasa biała – inaczej rasa aryjska cechować się miała cechami biologicznymi jak niebieskie oczy, włosy blond i wysokiego wzrostu. Psychicznie charakteryzować miała tę rasę wysoka inteligencja, mała zmysłowość, zdolność dobrej organizacji otoczenia (urodzeni władcy), jak i swojego wnętrza, energiczność, wiara w honor, poczucie bezinteresowności, męstwo, wojowniczość, zmysł ładu i harmonii, ambiwalentność oraz racjonalizm;
• rasa żółta – jako rasa męska fizycznie prezentowała się jako ludzie średniego wzrostu o ciemnych włosach i oczach. Psychika wiąże się z wytrwałością, praktyczne podejście, utylitaryzm, pozbawienie skłonności do fantazji i idealistycznych oraz średni poziom inteligencji. Gobineau określił ją więc jako rasę kupców;
• rasa czarna – określona rasą kobiecą z uwagi na uczuciowość, duża pobudliwość, zmysłowość, poświęcenie uwagi estetyce, fantazję, uzdolnienia artystyczne. Jako władcy nie mieliby się sprawdzać z powodu słabej woli oraz niezdolności do samodzielnej organizacji własnego życia i otoczenia.

Indie (gdzie rasa aryjska zabezpieczona była systemem kastowym, chroniącym przed wymieszaniem i degeneracją) i Chiny zachowały czystość rasową, stąd niezmienność kultury tamtych cywilizacji. W epoce starożytnej w Europie dziełem Aryjczyków miały być cywilizacje rzymska i grecka, przy czym ta ostatnia zatraciła talent polityczny w wyniku stopniowego mieszania z rasą czarną. Podobny los miał spotkać inne starożytne cywilizacje, które w wyniku mieszania się zatracały zasadnicze cechy rasy aryjskiej. Z mieszaniny tejże rasy (Germanie) w Europie z niższymi rasami tubylczymi powstała burżuazja. W mieszaniu się ras upatrywał stopniowy upadek cywilizacji łacińskiej. Ludy Europy Środkowo-Wschodniej uważał za ludy aryjskie, z tym, że twierdził, że są bardziej wymieszane niż np. ludy skandynawskie i dlatego są mniej aryjskie.

Przejawem zatracania aryjskości wg Gobineau miała być demokracja, pozwalająca sprawować władzę także przez ludzi do tego nie przygotowanych. Sprawiało to, że uzdolnienia organizatorskie w tym zakresie traciły stopniowo na znaczeniu.

Za głównych przedstawicieli najszlachetniejszej według niego rasy aryjskiej uważał nie Niemców, ale Skandynawów. W jego ojczyźnie zaś aryjskość najlepiej mieli reprezentować francuscy arystokraci pochodzenia ario-germańskiego.

Jego poglądy zostały wykorzystane w ideologii nazistowskiej.

Dzieła

• (1853-1855) – Szkice o nierówności ras ludzkich – wydany w czterech tomach, zawiera zasadnicze poglądy rasowe Gobineau;
• (1877) – Odrodzenie (La Renaissance) – powieść.