Antoni Pająk (ur. 31 lipca 1893 w Bestwinie, zm. 26 listopada 1965 w Londynie) – polski polityk, działacz PPS, premier rządu RP na uchodźstwie w latach 1955–1965.

Ukończył kilka klas szkoły ludowej w Bestwinie. Pracował od 1909 w fabrykach i kopalniach na Śląsku Cieszyńskim. Od 1911 należał do Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej Galicji i Śląska Cieszyńskiego, Towarzystwa "Sokół" i do Stowarzyszenia Młodzieży Robotniczej "Siła". W latach 1914–1917 był żołnierzem II Brygady Legionów Polskich, w 1916 działał także w Polskiej Organizacji Wojskowej w grójeckiem. W 1917 został wcielony do armii austriackiej, po czym wysłano go na front rosyjski. Został ciężko ranny i zbiegł ze szpitala do Krakowa. Uczęszczał tam do Państwowej Szkoły Przemysłowej. W 1918 uczestniczył w rozbrajaniu wojsk austriackich. W styczniu 1919 został zwolniony z Wojska Polskiego jako inwalida wojenny.

W II RP od 1919 należał do Polskiej Partii Socjalistycznej. W latach 1920–1937 był członkiem Rady Naczelnej tej formacji, a w okresie 1922–1930 posłem na Sejm I kadencji i II kadencji. Był członkiem Związku Parlamentarnego Polskich Socjalistów.

W 1920 był członkiem Komitetu Obrony Państwa w Białej Krakowskiej. Przez wiele lat zasiadał w radzie tego miasta jako ławnik, a w latach 1927–1928 pełnił funkcję komisarza rządowego w tym mieści. Zasiadał też w zarządzie lokalnej Kasy Chorych (1923–1931, od 1928 jako prezes) i Spółdzielni Robotniczej. Działał w Związku Inwalidów Wojennych, którego był prezesem i wiceprezesem. Redagował ukazujący się do 1931 tygodnika "Wyzwolenie Społeczne". W latach 1923–1930 przewodniczył zarządowi okręgowemu TUR w Białej. Od 1931 był przewodniczącym Zarządu Okręgowego Towarzystwa Uniwersytetu Ludowego. Był również redaktorem bielskich i krakowskich organów prasowych PPS ("Naprzód" i "Robotnik").

We wrześniu 1939 przeprowadził się wraz rodziną do Skałatu, pracował tam w hurtowniach monopolowych. W czerwcu 1940 został zesłany na Syberię. Od 1941 do 1942 pełnił funkcję delegata ambasady Polski w Jakucji. Został aresztowany i wydalony z ZSRR w lipcu 1942. Od września 1943 do lipca 1945 był delegatem Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej Rządu RP na uchodźstwie przy Armii Polskiej na Wschodzie. W marcu 1946 założył miesięcznik "Wolność", który był pierwszym pismem PPS na Bliskim Wschodzie. Redagował to pismo, a także w latach 1946–1948 dziennik "Gazeta Polska".

Od 1948 przebywał wraz z rodziną na emigracji w Wielkiej Brytanii. W 1950 powołał wraz z grupą prezydenta RP na uchodźstwie Augusta Zaleskiego Związek Socjalistów Polskich, został sekretarzem jego komitetu organizacyjnego. Był współzałożycielem polskich pism w Londynie. Były nimi: "Tygodnik", "Gazeta Powszechna", "Głos Powszechny" i "Rzeczpospolita Polska". W rządzie Stanisława Mackiewicza pełnił urząd ministra skarbu, a także kierownika Ministerstwa dla Spraw Obywateli Polskich na Obczyźnie. Następnie w rządzie Hugona Hankego ponownie był ministrem skarbu. W latach 1955–1965 pełnił urząd Prezesa Rady Ministrów rządu RP na uchodźstwie. Kierował w tym okresie trzema rządami (zmieniane były w 1957 i 1963). W dwóch pierwszych swoich rządach pełnił też urząd ministra skarbu, w drugim (od 1957 do 1959) kierownika Ministerstwa Zagadnień Polskiej Emigracji Politycznej, a w trzecim ministra informacji i dokumentacji. W okresie 1954–1965 był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. Zmarł na serce 5 miesięcy po złożeniu urzędu premiera.

Odznaczenia

• Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski (1965)
• Krzyż Niepodległości (1937)
• Krzyż Walecznych (1922)
• Złoty Krzyż Zasługi (1935)
• Krzyż Legionów (1926)

Życie prywatne

Syn Jana i Anny z domu Śmiłowskiej. Miał żonę Marię (z domu Gunia, działaczka PPS, poślubiona w 1919) oraz dzieci – Bolesława i Czesławę (z męża Picheta). W 1963 ożenił się po raz drugi – z Jadwigą (która od 1973 była członkinią RN Związku Socjalistów Polskich na Obczyźnie).

***

Miejsce urodzenia: Polska, Bestwina
Czy osoba zmarła w trakcie II Wojny Światowej?: nie
Miejsce zgonu: Wielka Brytania, London
Imiona dzieci: Czeslawa

Antoni Pająk was a member of the Polish Socialist Party, who served as Prime Minister of Poland in exile for nearly ten years (1955-1965). From 1914 until 1917 he was a member of Polish Legions, led by Józef Piłsudski. In next years (1918-1919 he served in new Polish Armed Forces, created after independence. He has joined Polish Socialist Party in 1919. From 1920 until 1937 he was a member of party leadership. He also served as Sejm Member from 1928 to 1930. In 1940 he was arrested by Soviets and imprisonment in labor camp in Siberia. But, after reestablishment of Polish-Soviet relations because of Germany attack on USSR, he was freed and became diplomatic representative of the exile government in Sakha Republic, and later (1943-1945) a representative to Polish Armed Forces in USSR. He was expelled in 1945 and fled to London. He became an active politician in exile. From September 10, 1955 to June 14, 1965 he was a Prime Minister in exile. He died shortly after leaving office.

Miejsce zamieszkania w chwili wybuchu II Wojny Światowej: Polska
Deportacja: Deportowany od 1940 Deportowany do 1941 Kraj Rosyjska Inne Dates and locations to be determined
Doświadczenie wojenne: Od 1941 Do 1945 Uczestnik II Korpus Polski we Włoszech (Gen. Andersa)
Uczestnictwo w bitwach II Wojny Światowej: bitwa warszawska (1920-08-12 - 1920-08-25)
Miejsce zamieszkania po 1945: Kraj: Wielka Brytania
Województwo: England
Miasto: London