Andrzej Szczypiorski
- Data urodzenia:
- 03.02.1928
- Data śmierci:
- 16.05.2000
- Długość życia:
- 72
- Days since birth:
- 35158
- Years since birth:
- 96
- Dni od śmierci:
- 8757
- Lata od śmierci:
- 23
- Kategorie:
- pisarz, polityk, scenarzysta, senator, uczestnik II wojny światowej, uczestnik walk wyzwoleńczych
- Narodowość:
- polska
- Cmentarz:
- Warszawa, cmentarz ewangelicko-reformowany (kalwiński)
Andrzej Szczypiorski (ur. 3 lutego 1928 w Warszawie, zm. 16 maja 2000 tamże) – polski pisarz, scenarzysta, polityk, w czasie II wojny światowej żołnierz Armii Ludowej, uczestnik powstania warszawskiego, więzień obozu Sachsenhausen, od lat 70. działacz opozycji w PRL, senator I kadencji.
Dorastał w rodzinie ukształtowanej przez mieszczańskie i naukowe otoczenie. W okresie II wojny światowej studiował na tajnym uniwersytecie, współorganizowanym przez jego ojca Adama, socjalistycznego historyka i matematyka. W tym czasie wstąpił do Armii Ludowej. W 1944 wziął udział w powstaniu warszawskim, został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen, gdzie przebywał do 1945.
W latach 1946–1947 studiował na Wydziale Konsularno-Dyplomatycznym Akademii Nauk Politycznych w Warszawie. W latach 1948–1951 pracował jako redaktor dziennika "Życie Warszawy", kierownik rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach (1950–1955), w okresie 1951–1956 jako kierownik literacki Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. W latach 1956–1958 był radcą ambasady PRL w Danii, następnie do 1964 redaktorem Polskiego Radia w Warszawie, a w okresie 1965–1975 tygodnika "Polityka", od 1971 do 1975 pisał dla miesięcznika "Odra" we Wrocławiu.
W 1952 miał miejsce jego debiut literacki w "Życiu Literackim". Pod pseudonimem Maurice S. Andrews napisał kilka powieści kryminalnych. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.
Pod koniec lat 70. związał się z opozycją demokratyczną (KOR). Był też współpracownikiem Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. Od 1977 publikował coraz częściej w gazetach opozycyjnych w obiegu podziemnym, co doprowadziło do jego internowania po ogłoszeniu w grudniu 1981 stanu wojennego. Po politycznych zmianach w Polsce w latach 1989–1991 jako reprezentant Komitetu Obywatelskiego (przystąpił do ROAD, zasiadał w radzie naczelnej tej partii[2]), a następnie Unii Demokratycznej, sprawował mandat senatora I kadencji. Działał na rzecz niemiecko-polskiego pojednania, w 1995 za podejmowane w tym zakresie starania otrzymał Federalny Krzyż Zasługi. Opowiadał się za pojednaniem i zbliżeniem polsko-żydowskim, stał na czele Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Izraelskiej (TPPI).
Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.
Twórczość
W swoich dziełach często ukazywał złożoność rzeczywistości i trudność w dokonywaniu wyborów moralnych, zwłaszcza w sytuacjach ekstremalnego zagrożenia życia. Najbardziej znanym dziełem Andrzeja Szczypiorskiego jest powieść pod tytułem Początek (w Niemczech wydana pod tytułem Piękna pani Seidenman), której nie chciano opublikować w Polsce, wydał ją natomiast w 1986 Instytut Literacki w Paryżu. Opisuje ona losy grupy mieszkańców Polski w czasie wojny, jak i po niej. Jednym z wątków jest historia pani Seidenman, która została zadenuncjowana przez kolaboranta Bronka Blutmana, a następnie ocalona przez polskich przyjaciół przy pomocy Niemca. W swoich innych publikacjach przedstawiał on losy pułkownika von Stauffenberga jako niemieckiego bohatera i "człowieka honoru".
Piętnował w swoich wypowiedziach i publikacjach wady Polaków[4], krytykował też działalność Kościoła katolickiego[5].
Nagrody
Był m.in. laureatem nagrody ZAiKS-u za twórczość radiową (1963), Nagrody Polskiego PEN Clubu (1972), austriackiej nagrody państwowej w dziedzinie literatury europejskiej za całokształt twórczości (1988), Nagrody im. Herdera (1994), nagrody "Złotego Pióra" za zasługi w zbliżaniu narodów niemieckiego i polskiego (1998).
Polska Fundacja Dzieci i Młodzieży, której był przewodniczącym, przyznaje od 2000, dla uczczenia jego pamięci, Nagrodę im. Andrzeja Szczypiorskiego. Pierwszy raz nagroda została przyznana Marzenie Łotys, przewodniczącej Stowarzyszenia Edukacja Inaczej.
Wybrane publikacje
- 1961: Czas przeszły, Iskry, Warszawa
- 1966: Podróż do krańca doliny, Iskry, Warszawa
- 1967: Karol Świerczewski-Walter: w 20 rocznicę śmierci, Warszawa
- 1968: Niedziela, godzina 21.10: wybór felietonów radiowych, 1964-1967 Warszawa
- 1971: Msza za miasto Arras, Czytelnik, Warszawa
- 1983: Z notatnika stanu wojennego, Polonia, Londyn
- 1986: Początek, Instytut Literacki, Paryż
- 1990: Amerykańska whiskey i inne opowiadania, Kantor Wydawniczy SAWW, Poznań
- 1991: Noc, dzień i noc, Kantor Wydawniczy SAWW, Poznań
- 1994: Autoportret z kobietą, Kantor Wydawniczy SAWW, Poznań
- 1999: Gra z ogniem, Sens, Poznań
Źródło informacji: wikipedia.org
Brak miejsc
Nie występują żadne powiązania
Nie określono wydarzenia