Irwin Allen Ginsberg (ur. 3 czerwca 1926 w Newark w stanie New Jersey, zm. 5 kwietnia 1997 roku w East Village, na Manhattanie w Nowym Jorku) – amerykański poeta pochodzenia żydowskiego, aktor, scenarzysta i działacz społeczny, członek American Academy and Institute of Arts and Letters. Jeden z najważniejszych twórców tzw. poezji konfesyjnej i lider ruchu artystycznego określanego jako Beat Generation. Był również znaczącą postacią kontrkultury amerykańskiej, już za życia owianą barwną legendą i otaczaną kultem. Stał się jedną z głównych postaci powieści Jacka Kerouaca W drodze.

Życie

Był współzałożycielem szkoły Jack Kerouac School of Disembodied Poetics na Naropa University w Boulder, Colorado.

Ginsberg był zadeklarowanym homoseksualistą. W 1954 roku poznał Petera Orlovskiego, z którym pozostał w związku przez prawie czterdzieści lat.

Przyjaciółmi Ginsberga byli między innymi Jack Kerouac, Neal Cassady, William S. Burroughs, Timothy Leary, Gregory Corso, Herbert Huncke, Rod McKuen i Bob Dylan.

Twórczość

Zyskał sławę dzięki dwóm poematom: Skowytowi dedykowanemu Nealowi Cassady'emu i Carlowi Solomonowi (Howl, 1956), będącym swoistym poetyckim epitafium dla najlepszych umysłów pokolenia Ginsberga oraz wyrazem buntu młodych ludzi dorastających w atmosferze zimnej wojny oraz powojennego nihilizmu, oraz Kadyszowi (Kaddish, 1961), który z kolei poświęcony jest zmarłej matce poety, Naomi Ginsberg. Kaddysz został utrzymany w klimacie 'mowy pogrzebowej', gdzie autor nawiązuje do swoich korzeni. Innym znaczącym utworem jest Thou Shalt Not Kill napisanym na cześć umarłego poety Dylana Thomasa.

Jego twórczość stanowiła ważny pomost między pokoleniem beatników lat 50. i ruchem hippisów lat 60. Poezja Ginsberga wyrażała bunt przeciwko ustalonemu porządkowi społecznemu, skostniałym konwenansom, zakłamaniu cywilizacji Stanów Zjednoczonych oraz masowości; przesycona była ideami anarchizmu i rewolucji seksualnej; inspirowała się egzystencjalizmem, surrealizmem i twórczością takich poetów jak: Walt Whitman, Arthur Rimbaud czy William Blake. Ważny wkład w jego poezję miała również fascynacja bitników filozofią Dalekiego Wschodu, buddyzmem i braminizmem. Ginsberg w oryginalny sposób łączył wysublimowany język oraz romantyczną wizyjność z obrazami wulgarnymi i prowokacyjnymi, nie szczędząc przy tym dosadnego słownictwa. Znamienną cechą jego pisarstwa jest częste wykorzystanie anaforycznej formuły i stylistyki psalmów, modlitwy czy mantry. W wierszach takich jak LSD, Odpowiedź czy Koniec opisywał wrażenia związane z częstym zażywaniem LSD i innych substancji psychotropowych. Ginsberg w swojej twórczości dawał również wyraz swojej fascynacji muzyką jazzową.

Wygłaszał częste muzyczne recytacje swoich wierszy z udziałem takich artystów jak Bob Dylan, Grateful Dead czy Paul McCartney.

Publikacje

• Howl and Other Poems (1956, wyd. pol. Skowyt i inne wiersze – 1984)
• Kaddish and Other Poems (1961, wyd. pol. Kadysz i inne wiersze: 1958-60 – 1992)
• Reality Sandwiches (1963)
• Planet News (1968)
• The Gates of Wrath: Rhymed Poems 1948-1951 (1972)
• The Fall of America: Poems of These States (1973)
• Iron Horse (1974)
• Mind Breaths (1978)
• Plutonian Ode: Poems 1977-1980 (1982)
• Collected Poems: 1947-1980 (1984)
• White Shroud Poems: 1980-1985 (1986)
• Cosmopolitan Greetings Poems: 1986-1993 (1994)
• Howl Annotated (1995)
• Iluminated Poems (1996)
• Selected Poems: 1947-1995 (1996)
• Death and Fame: Poems 1993-1997 (1999)

W języku polskim oprócz wymienionych wyżej tlumaczeń ukazały się również wybory twórczości Ginsberga: Utwory poetyckie (1984), Znajomi z tego świata (1992).