Alexej von Jawlensky, właśc. Aleksiej Gieorgijewicz Jawleński, ros. Алексей Георгиевич Явленский (ur. 13 marca 1864 w pobliżu Torżka, zm. 15 marca 1941 w Wiesbaden) – malarz rosyjski wczesnego malarstwa abstrakcyjnego. Od 1896 mieszkał i tworzył w Niemczech i Szwajcarii. Członek grupy Błękitny Jeździec.

Urodził się jako piąte z sześciu dzieci pułkownika Gieorgija Nikiforowicza Jawleńskiego, który zmarł, gdy Aleksiej liczył 17 lat. Aleksiej zamierzał zostać oficerem, ale w roku 1882 odwiedził po raz pierwszy wystawę malarstwa i od tego czasu systematycznie bywał w Galerii Trietiakowskiej. Jako oficer został 1889 przeniesiony do Sankt Petersburga i tam wieczorami studiował na Akademii Sztuk Pięknych. Za poradą Ilii Riepina rozpoczął studia pod kierownictwem Marianne von Werefkin. Gdy Marianna von Werefkin przeniosła się 1896 do Monachium, zabrała go ze sobą. Odtąd Jawleński uczył się u niej i u Antona Ažbe.

W roku 1908 poznał Władysława Ślewińskiego, przyjaciela Gauguina, który skłonił go do malowania zwartymi płaszczyznami koloru.

W roku 1913 uczestniczył wraz z Marianną von Werefkin w wystawie redakcji Błękitnego Jeźdźca w berlińskiej redakcji Der Sturm. W roku 1914 postarał się uwolnić od zależności finansowej od swojej protektorki. Wyjechał do Bordighera na włoskiej Riwierze i zaczął tam malować obrazy o pogodnej kolorystyce.

Powrócił do Monachium i spotkał się tam z Marianną, która na sześć dni przed wybuchem I wojny światowej powróciła z Rosji. Po wybuchu wojny oboje jako poddani rosyjscy musieli wyjechać do Szwajcarii. W roku 1916 spotkał niemiecko-amerykańską malarkę i kolekcjonerkę sztuki Galkę Scheyer (1889-1945) która z czasem zastąpiła w życiu Jawleńskiego Mariannę von Werefkin. W roku 1922 Jawleński rozszedł się z Werefkin i ożenił się z jej służącą Heleną.

Po dojściu Hitlera do władzy twórczość Jawleńskiego została objęta zakazem publikacji jako „sztuka zdegenerowana”.

Jawleński zaczął chorować na reumatyzm, co utrudniało mu pracę. Od roku 1937 poruszał się w fotelu na kółkach. W ostatnich latach życia nie mógł nawet wstawać z łóżka.